Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003703
">
<
pb
pagenum
="
439
"
xlink:href
="
016/01/088.jpg
"/>
ſenſim adiicere, inde poſt dies octo reſerato
<
lb
/>
vaſe minutim vendere, cumque clarum &
<
lb
/>
bonum videatur: ſi tamen diutiùs moretur
<
lb
/>
in calice, vel vaſe, denuò corrumpitur. </
s
>
<
s
id
="
s.003704
">Re
<
lb
/>
linquit etiam quòd effuſum eſt in calcis
<
lb
/>
margine butyroſam pinguedinem, ob quam
<
lb
/>
fraus detegitur. </
s
>
<
s
id
="
s.003705
">Eſt tamen lucroſa fraus. </
s
>
<
s
id
="
s.003706
">Si
<
lb
/>
tamen prohibere potiùs conſilium eſt an
<
lb
/>
tequam conturbetur, ne putreſcat, decima
<
lb
/>
pars ardentis aquæ immiſta, efficit: meliùs
<
lb
/>
longè ſulphur, ſed odore prodit dolum: me
<
lb
/>
mini me bibiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.003707
">Idem poteſt alumen: ſed
<
lb
/>
noxia ambo, valetudini vehementer ob
<
lb
/>
ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003708
">In vniuerſum autem, vt dicam, cla
<
lb
/>
rant vinum quæcunque grauia ſunt, aut
<
lb
/>
lenta: lenta, vt lac, & oui candidum: ob id
<
lb
/>
liquores omnes illo immiſto repurgantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003709
">Grauia autem dum imum petunt, cuiuſmo
<
lb
/>
di ſunt lapides fluminum cocti, donec ſcin
<
lb
/>
dantur, & in puluerem redacti: quoniam
<
lb
/>
enim miſcentur, ſicci ſunt, trahunt quic
<
lb
/>
quid lutoſum eſt: ab hoc enim fit turbu
<
lb
/>
lentum. </
s
>
<
s
id
="
s.003710
">Cùm verò traxerint, deſcendunt in
<
lb
/>
vino ad fundum, & vinum repurgant. </
s
>
<
s
id
="
s.003711
">Igi
<
lb
/>
tur & hoc idem ſal efficere poterit, ſed ſa
<
lb
/>
pore prodit fraudem, & vinum inſuauius
<
lb
/>
reddit. </
s
>
<
s
id
="
s.003712
">Facilè eſt etiam omnia vina adultera
<
lb
/>
ta metallicis dignoſcere. </
s
>
<
s
id
="
s.003713
">Nam in calice ho
<
lb
/>
ris relicta 24. fundum ob grauitatem pe
<
lb
/>
tente metallico, vina inſtar vappæ red
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg464
"/>
<
lb
/>
duntur, colore euaneſcente. </
s
>
<
s
id
="
s.003714
">Sed ſi melle vi
<
lb
/>
num adulteratum ſit, illicò dignoſcitur, ſu
<
lb
/>
per candens ferrum conſperſis paucis gut
<
lb
/>
tulis: reſoluto enim vino mel reſidet. </
s
>
<
s
id
="
s.003715
">Te
<
lb
/>
nuior enim cùm ſit vini quàm mellis ſub
<
lb
/>
ſtantia, illo reſoluto, hoc manet. </
s
>
<
s
id
="
s.003716
">Similiret
<
lb
/>
mel ſi adulteretur ( id ſolet fieri farina mi
<
lb
/>
lij) decoctum & deſpumatum, in vaſque vi
<
lb
/>
treum coniectum, remanet turbulentum ſu
<
lb
/>
periore parte. </
s
>
<
s
id
="
s.003717
">Atque ita mihi contigit anno
<
lb
/>
præterito ſeplaſiam mercatoris Pepiæ de
<
lb
/>
prehendere. </
s
>
<
s
id
="
s.003718
">Quòd ſi grauiore aliquo pul
<
lb
/>
uere ſit corruptum, in imo ſubſidet quod
<
lb
/>
additum eſt, atque ob id in fundo obſcurum
<
lb
/>
fit. </
s
>
<
s
id
="
s.003719
">Oleum verò ardendo fallaciam prodit:
<
lb
/>
aut enim crepitat, ac ſtridet, aut amurca ma
<
lb
/>
ior colligitur, quàm pro olei quantitate. </
s
>
<
s
id
="
s.003720
">Cur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg465
"/>
<
lb
/>
igitur lac vinum emendat? </
s
>
<
s
id
="
s.003721
">quia craſi quaſi
<
lb
/>
facta pingue ſubſidet, lactis ſecum trahens
<
lb
/>
quod turbulentum eſt, aquea lactis in vi
<
lb
/>
no relicta parte, quæ vini vitia obſcuret.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003722
">Inde paruæ vini partes vitia detegunt,
<
lb
/>
quòd ob imbecillitatem celerius ab aëre de
<
lb
/>
nuò corrumpatur. </
s
>
<
s
id
="
s.003723
">At odoris vitium in gra
<
lb
/>
tiam etiam commutat garyophyli citran
<
lb
/>
gulo vndequaque infixi, ipſo verò ſuſpen
<
lb
/>
ſo in vaſe, ſic vt vinum non tangat. </
s
>
<
s
id
="
s.003724
">Ergo
<
lb
/>
quæ natura non ſunt ſimilia, craſim non
<
lb
/>
faciunt, vt vinum cum aqua, niſi imbecil
<
lb
/>
lem: multo minus cùm lacte vinum, mi
<
lb
/>
nus adhuc & nullo modo liquida hæc cum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg466
"/>
<
lb
/>
oleo. </
s
>
<
s
id
="
s.003725
">At lora magis verè miſta eſt, quòd
<
lb
/>
efferbuerit: nec tamen planè miſta, cùm miſ
<
lb
/>
cere naturæ ſit, non artis opus, nec etiam
<
lb
/>
ignis. </
s
>
<
s
id
="
s.003726
">Quæcunque igitur verè miſta ſunt,
<
lb
/>
vnam tantùm elementi formam, ſed non ex
<
lb
/>
quiſitam, oſtendunt: reliquorum ſolùm vi
<
lb
/>
res. </
s
>
<
s
id
="
s.003727
">Nam ſi non vbique elementa in miſto
<
lb
/>
eſſent, aceruus eſſet quod miſtum eſt, non
<
lb
/>
res genita: ſi vbique & ſecundum ſub
<
lb
/>
ſtantiam, corpora mutuò ſe penetra
<
lb
/>
rent. </
s
>
<
s
id
="
s.003728
">Oſtenſum eſt autem hoc in Medicinæ
<
lb
/>
libris. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003729
">
<
margin.target
id
="
marg463
"/>
Vinum cor
<
lb
/>
ruptum quo
<
lb
/>
modo emen
<
lb
/>
detur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003730
">
<
margin.target
id
="
marg464
"/>
Vinum adul
<
lb
/>
teratum quo
<
lb
/>
modo di
<
lb
/>
gnoſcatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003731
">Mel &
<
lb
/>
oleum adul
<
lb
/>
terata quo
<
lb
/>
modo de
<
lb
/>
præhendan
<
lb
/>
tur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003732
">
<
margin.target
id
="
marg465
"/>
Vinum quo
<
lb
/>
modo redda
<
lb
/>
tur odora
<
lb
/>
tum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003733
">
<
margin.target
id
="
marg466
"/>
Elementa
<
lb
/>
actu ſunt in
<
lb
/>
omnibus mi
<
lb
/>
ſtis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003734
">Eſt igitur forma miſti victoris elemen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg467
"/>
<
lb
/>
ti imperfecta. </
s
>
<
s
id
="
s.003735
">Atque ea ſenſim acquiritur:
<
lb
/>
in elementis quidem palàm, in aliis autem
<
lb
/>
id fieri Melanthon exiſtimat. </
s
>
<
s
id
="
s.003736
">Videtur autem
<
lb
/>
ex his rationi conſonum, cùm forma ſit ele
<
lb
/>
menti dominantis. </
s
>
<
s
id
="
s.003737
">At hæc ſenſim amittitur,
<
lb
/>
ſenſim enim acquiſita eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003738
">In quibuſdam au
<
lb
/>
tem nobilioribus Ariſtoteles non ſenſim
<
lb
/>
quidem omninò, ſed per gradus: quoniam
<
lb
/>
fœtus in vtero primò viuit, inde ſentit,
<
lb
/>
pòſt autem fit mentis capax. </
s
>
<
s
id
="
s.003739
">Anima autem,
<
lb
/>
in qua mens, poſterius perficitur. </
s
>
<
s
id
="
s.003740
">Mens au
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg468
"/>
<
lb
/>
tem exterius aduenit. </
s
>
<
s
id
="
s.003741
">Atque hæc ſenſui pro
<
lb
/>
piora. </
s
>
<
s
id
="
s.003742
">Omnia autem miſta, aut terrea ſunt,
<
lb
/>
vt lapides & plantæ: vel aquea, vt lac &
<
lb
/>
oleum: vel planè miſta, vt animalium cor
<
lb
/>
pora. </
s
>
<
s
id
="
s.003743
">Nam igitur eodem modo fit miſtura,
<
lb
/>
quo nutricatio, vel augmentum. </
s
>
<
s
id
="
s.003744
">Nam in
<
lb
/>
miſtione aliquid alicui additur, in illis
<
lb
/>
quòd potentia eſt, ei quod eſt actu, & ſecun
<
lb
/>
dum quamlibet formæ partem fit augmen
<
lb
/>
tum, non autem materiæ: quoniam materia
<
lb
/>
ſine fine diuidi poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003745
">Atque idem de nu
<
lb
/>
tricatione. </
s
>
<
s
id
="
s.003746
">Igitur augmentum & nutricatio
<
lb
/>
ſecundum formam verè fiunt: ſecundum ma
<
lb
/>
teriam autem eſt ſola additio, quoniam vn
<
lb
/>
dique aliquid iuxtà apponitur. </
s
>
<
s
id
="
s.003747
">Minima ergo
<
lb
/>
pars carnis, accedente nutrimento augetur
<
lb
/>
tota ſecundum formam, ſed ſecundum ma
<
lb
/>
teriam non, verùm tantùm in circuitu. </
s
>
<
s
id
="
s.003748
">Sed
<
lb
/>
neque hoc modo propriè: verum ( vt dixi)
<
lb
/>
augmenti & nutricationis fermè eadem eſt
<
lb
/>
ratio, imò & generationis: hæc enim fiunt
<
lb
/>
ab anima: ſolius enim animæ opus eſt, eo
<
lb
/>
modo poſſe attenuare, tum vnire ac tranſ
<
lb
/>
mutare. </
s
>
<
s
id
="
s.003749
">Etenim ſi quid aliud vita carens
<
lb
/>
hoc poſſet, illud maximè poſſet ignis: eſt
<
lb
/>
enim eorum omnium quæ non viuunt ro
<
lb
/>
buſtiſſimum, at non poteſt: vt enim iam do
<
lb
/>
cuimus, quòd accedit iuxtà apponitur ei
<
lb
/>
quod comburitur, non autem ſuſtantiam
<
lb
/>
priorem ingreditur: itaque omnia miſta,
<
lb
/>
vel viuere, vel vixiſſe neceſſarium eſt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg469
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003750
">
<
margin.target
id
="
marg467
"/>
2. Contra
<
lb
/>
dict. </
s
>
<
s
id
="
s.003751
">tract.1.
<
lb
/>
cont.1.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003752
">
<
margin.target
id
="
marg468
"/>
Miſtura in
<
lb
/>
quo ab aug
<
lb
/>
mento, &
<
lb
/>
nutricatio
<
lb
/>
ne differat</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003753
">
<
margin.target
id
="
marg469
"/>
Miſta omnia
<
lb
/>
viuere, octo
<
lb
/>
oſtenditur
<
lb
/>
rationibus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003754
">Sumantur autem ratio hoc modo: quia
<
lb
/>
nutriuntur, & nutrimentum non fit niſi ab
<
lb
/>
anima, & quod animam habet, viuit. </
s
>
<
s
id
="
s.003755
">Quòd
<
lb
/>
ſi nutriri neges, concedes ſaltem generari: at
<
lb
/>
nihil generatur, niſi ab anima, quia ( vt di
<
lb
/>
xi) ſola illa miſcet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003756
">Videmus etiam omnia miſta ſenſim de
<
lb
/>
generare ab elementis grauioribus, velut la
<
lb
/>
pides, & minus etiam metallicas terras, ma
<
lb
/>
gis autem ſuccos, inde metalla, pòſt plantas,
<
lb
/>
& animalia imperfecta, & deinde perfectio
<
lb
/>
ra ſenſim, donec ad hominem peruenia
<
lb
/>
mus, cuius compoſitio ab elementorum na
<
lb
/>
tura, ac ſubſtantia tantùm abeſſe videtur,
<
lb
/>
vt nullo modo ex eis illum conſtare quis
<
arrow.to.target
n
="
marg470
"/>
<
lb
/>
credat. </
s
>
<
s
id
="
s.003757
">Igitur ſi homo, animalia, & plantæ
<
lb
/>
viuunt, cùm vnus ſit & idem calor cœle
<
lb
/>
ſtis, qui hæc omnia miſcet, ſed illa minus,
<
lb
/>
hæc magis, vt ſuo loco oſtendemus: mani
<
lb
/>
feſtum eſt quòd rectè dixit Hippocrates,
<
lb
/>
animam nihil aliud eſſe quàm cæleſte illud
<
lb
/>
calidum. </
s
>
<
s
id
="
s.003758
">Quòd & Ariſtotelis opinioni ad
<
lb
/>
hæret. </
s
>
<
s
id
="
s.003759
">dum vult ſpiritus calorem propor
<
lb
/>
tionem habere quandam cum elemento </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>