Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
81 29
82 30
83 31
84 32
85 33
86 34
87 35
88 36
89 37
90 38
91 39
92 40
93 41
94 42
95 43
96 44
97 45
98 46
99 47
100 48
101 49
102 50
103 51
104 52
105 53
106 54
107 55
108 56
109 57
110 58
< >
page |< < (36) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="36" file="0088" n="88" rhead="THEORIÆ"/>
            ticus poſtremus, cujuſinodi eſt is, quem in figura 1 propoſui,
              <lb/>
            haberi omnino debet. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum ea perquiſitione hic omiſſa, per-
              <lb/>
            gendum eſt in conſideratione legis virium, & </s>
            <s xml:space="preserve">curvæ eam ex-
              <lb/>
            primentis, quæ habentur auctis diſtantiis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">78. </s>
            <s xml:space="preserve">In primis gravitas omnium corporum in Terram,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-01" xlink:href="note-0088-01a" xml:space="preserve">Vim in majo-
                <lb/>
              ribus diſtantiis
                <lb/>
              eſſe attractivam,
                <lb/>
              curva ſecante
                <lb/>
              axem in aliquo
                <lb/>
              limite.</note>
            quam quotidie experimur, ſatis evincit, repulſionem illam,
              <lb/>
            quam prominimis diſtantiis invenimus, non extendi ad diſtan-
              <lb/>
            tias quaſcunque, ſed in magnis jam diſtantiis haberi determina-
              <lb/>
            tionem ad acceſſum, quam vim attractivam nominavimus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo Keplerianæ leges in Aſtronomia tam feliciter a
              <lb/>
            Newtono adhibitæ ad legem gravitatis generalis deducendam,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">ad cometas etiam traductæ, ſatis oſtendunt, gravitatem vel
              <lb/>
            in infinitum, vel ſaltem per totum planetarium, & </s>
            <s xml:space="preserve">cometarium
              <lb/>
            ſyſtema extendi in ratione reciproca duplicata diſtantiarum. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quamobrem virium curva arcum habet aliquem jacentem ad
              <lb/>
            partes axis oppoſitas, qui accedat, quantum ſenſu percipi poſ-
              <lb/>
            ſit, ad eam tertii gradus hyperbolam, cujus ordinatæ ſunt in
              <lb/>
            ratione reciproca duplicata diſtantiarum, qui nimirum eſt ille
              <lb/>
            arcus STV figuræ 1. </s>
            <s xml:space="preserve">Ac illud etiam hinc patet, eſſe aliquem
              <lb/>
            locum E, in quo curva ejuſmodi axem ſecet, qui ſit limes at-
              <lb/>
            tractionum, & </s>
            <s xml:space="preserve">repulſionum, in quo ab una ad alteram ex iis
              <lb/>
            viribus tranſitus fiat.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">79. </s>
            <s xml:space="preserve">Duos alios nobis indicat limites ejuſmodi, ſive alias duas
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-02" xlink:href="note-0088-02a" xml:space="preserve">Plures eſſe de-
                <lb/>
              bere, immo
                <lb/>
              plurimos tran-
                <lb/>
              ſitus, & limi-
                <lb/>
              tes.</note>
            interſectiones, ut G, & </s>
            <s xml:space="preserve">I, phænomenum vaporum, qui oriun-
              <lb/>
            tur ex aqua, & </s>
            <s xml:space="preserve">aeris, qui a fixis corporibus gignitur; </s>
            <s xml:space="preserve">cum in
              <lb/>
            iis ante nulla particularum repulſio fuerit, quin immo fuerit
              <lb/>
            attractio, ob cohærentiam, qua, una parte retracta, altera i-
              <lb/>
            pſam conſequebatur, & </s>
            <s xml:space="preserve">in illa tanta expanſione, & </s>
            <s xml:space="preserve">elaſticitatis
              <lb/>
            vi ſatis ſe manifeſto prodat repulſio, ut idcirco a repulſione in
              <lb/>
            minimis diſtantiis ad attractionem alicubi ſit itum, tum inde
              <lb/>
            iterum ad repulſionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">iterum inde ad generalis gravitatis
              <lb/>
            attractiones. </s>
            <s xml:space="preserve">Efferveſcentiæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">fermentationes adeo diverſæ,
              <lb/>
            in quibus cum adeo diverſis velocitatibus eunt, ac redeunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            jam ad ſe invicem accedunt, jam recedunt a ſe invicem parti-
              <lb/>
            culæ, indicant utique ejuſmodi limites, atque tranſitus multo
              <lb/>
            plures; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed illos prorſus evincunt ſubſtantiæ molles, ut cera,
              <lb/>
            in quibus compreſſiones plurimæ acquiruntur cum diſtantiis
              <lb/>
            admodum diverſis, in quibus tamen omnibus limites haberi
              <lb/>
            debent; </s>
            <s xml:space="preserve">nam, anteriore parte ad ſe attracta, poſteriores eam
              <lb/>
            ſequuntur, eadem propulſa, illæ recedunt, diſtantiis ad ſenſum
              <lb/>
            non mutatis, quod ob illas repulſiones in minimis diſtantiis,
              <lb/>
            quæ contiguitatem impediunt, fieri alio modo non poteſt, niſi
              <lb/>
            ſi limites ibidem habeantur in iis omnibus diſtantiis inter attra-
              <lb/>
            ctiones, & </s>
            <s xml:space="preserve">repulſiones, quæ nimirum requiruntur ad hoc, ut pars
              <lb/>
            altera alteram conſequatur retractam, vel præcedat propulſam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">80. </s>
            <s xml:space="preserve">Habentur igitur plurimi limites, & </s>
            <s xml:space="preserve">plurimi flexus cur-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-03" xlink:href="note-0088-03a" xml:space="preserve">Hinc tota cur-
                <lb/>
              væ forma cum
                <lb/>
              binis aſympto-</note>
            væ hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde ab axe præter duos arcus, quorum prior
              <lb/>
            ED in infinitum protenditur, & </s>
            <s xml:space="preserve">aſymptoticus eſt, alter STV.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>