Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
81
81 (29)
82
82 (30)
83
83 (31)
84
84 (32)
85
85 (33)
86
86 (34)
87
87 (35)
88
88 (36)
89
89 (37)
90
90 (38)
< >
page |< < (37) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="37" file="0089" n="89" rhead="PARS PRIMA."/>
            ſi gravitas generalis in infinitum protenditur, eſt aſymptoticus
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0089-01" xlink:href="note-0089-01a" xml:space="preserve">tis, & pluribus
                <lb/>
              flexibus, ac ſe-
                <lb/>
              ctionibus.</note>
            itidem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita accedit ad crus illud hyperbolæ gradus tertii, ut
              <lb/>
            diſcrimen ſenſu percipi nequeat: </s>
            <s xml:space="preserve">nam cum ipſo penitus congrue-
              <lb/>
            re omnino non poteſt; </s>
            <s xml:space="preserve">non enim poſſet ab eodem deinde diſce-
              <lb/>
            dere, cum duarum curvarum, quarum diverſa natura eſt, nulli
              <lb/>
            arcus continui, utcunque exigui, poſſint penitus congruere, ſed
              <lb/>
            ſe tantummodo ſecare, contingere, oſculari poſſint in punctis
              <lb/>
            quotcunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad ſe invicem accedere utcumque. </s>
            <s xml:space="preserve">Hinc habe-
              <lb/>
            tur jam tota forma curvæ virium, qualem initio propoſui, dire-
              <lb/>
            cta ratiocinatione a Naturæ phænomenis, & </s>
            <s xml:space="preserve">genuinis principiis
              <lb/>
            deducta. </s>
            <s xml:space="preserve">Remanet jam determinanda conſtitutio primorum ele-
              <lb/>
            mentorum materiæ ab iis viribus deducta, quo facto omnis illa
              <lb/>
            Theoria, quam initio propoſui, patebit, nec erit arbitraria
              <lb/>
            quædam hypotheſis, ac licebit progredi ad amovendas apparentes
              <lb/>
            quaſdam difficultates, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad uberrimam applicationem ad o-
              <lb/>
            mnem late Phyſicam qua exponendam, qua tantummodo, ne
              <lb/>
            hoc opus plus æquo excreſcat, indicandam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">81. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam, imminutis in infinitum diſtantiis, vis repulſiva
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0089-02" xlink:href="note-0089-02a" xml:space="preserve">Hinc elemente-
                <lb/>
              rum primorum
                <lb/>
              materiæ ſimpli-
                <lb/>
              citas carens par,
                <lb/>
              tibus.</note>
            augetur in infinitum; </s>
            <s xml:space="preserve">facile patet, nullam partem materiæ poſſe
              <lb/>
            eſſe contiguam alteri parti: </s>
            <s xml:space="preserve">vis enim illa repulſiva protinus al-
              <lb/>
            teram ab altera removeret. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem neceſſario inde con-
              <lb/>
            ſequitur, prima materiæ elementa eſſe omnino ſimplicia, & </s>
            <s xml:space="preserve">a
              <lb/>
            nullis contiguis partibus compoſita. </s>
            <s xml:space="preserve">Id quidem immediate, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            neceſſario fluit ex illa conſtitutione virium, quæ in minimis
              <lb/>
            diſtantiis ſunt repulſivæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">in infinitum excreſcunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">82. </s>
            <s xml:space="preserve">Objiciet hic fortaſſe quiſpiam illud, fieri poſſe, ut parti-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0089-03" xlink:href="note-0089-03a" xml:space="preserve">Solutio obje-
                <lb/>
              ctionis petitæ
                <lb/>
              ex eo, quod vi-
                <lb/>
              res repulſivas
                <lb/>
              habere poſſent
                <lb/>
              non puncta ſin-
                <lb/>
              gula, ſed parti-
                <lb/>
              culæ primige-
                <lb/>
              niæ.</note>
            culæ primigeniæ materiæ ſint compoſitæ quidem, ſed nulla Na-
              <lb/>
            turæ vi diviſibiles a ſe invicem, quarum altera tota reſpectu alte-
              <lb/>
            rius totius habeat vires illas in minimis diſtantiis repulſivas, vel
              <lb/>
            quarum pars quævis reſpectu reliquarum partium ejuſdem parti-
              <lb/>
            culæ non ſolum nullam habeat repulſivam vim, ſed habeat ma-
              <lb/>
            ximam illam attractivam, quæ ad ejuſmodi cohæſionem requiri-
              <lb/>
            tur: </s>
            <s xml:space="preserve">eo pacto evitari debere quemvis immediatum impulſum,
              <lb/>
            adeoque omnem ſaltum, & </s>
            <s xml:space="preserve">continuitatis læſionem. </s>
            <s xml:space="preserve">At in pri-
              <lb/>
            mis id eſſet contra homogeneitatem materiæ, de qua agemus
              <lb/>
            inſra: </s>
            <s xml:space="preserve">nam eadem materiæ pars in iiſdem diſtantiis reſpectu
              <lb/>
            quarundam pauciſſimarum partium, cum quibus particulam
              <lb/>
            ſuam componit, haberet vim repulſivam, reſpectu autem alia-
              <lb/>
            rum omnium attractivam in iiſdem diſtantiis, quod analogiæ
              <lb/>
            adverſatur. </s>
            <s xml:space="preserve">Deinde ſi a Deo agente ſupra vires Naturæ ſejun-
              <lb/>
            gerentur illæ partes a ſe invicem, tum ipſius Naturæ vi in ſe in-
              <lb/>
            vicem incurrerent; </s>
            <s xml:space="preserve">haberetur in earum colliſione ſaltus naturalis,
              <lb/>
            utut præſupponens aliquid factum vi agente ſupra Naturam. </s>
            <s xml:space="preserve">De-
              <lb/>
            mum duo tum cohæſionum genera deberent haberi in Natura ad-
              <lb/>
            modum diverſa, alterum per attractionem in minimis diſtantiis,
              <lb/>
            alterum vero longe alio pacto in elementarium particularum
              <lb/>
            maſſis, nimirum per limites cohæſionis; </s>
            <s xml:space="preserve">adeoque multo mi-
              <lb/>
            nus ſimplex, & </s>
            <s xml:space="preserve">minus uniſormis evaderet Theoria.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>