Apian, Petrus, Instrvmentvm Sinvvm, sev primi mobilis

Page concordance

< >
Scan Original
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
< >
page |< < of 97 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div219" type="section" level="1" n="111">
          <pb file="0089" n="89" rhead="TABVLARVM SINVVM PER PET. APIANVM."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div221" type="section" level="1" n="112">
          <head xml:id="echoid-head116" xml:space="preserve">PRONVNCIATVM C.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7623" xml:space="preserve">Quocun anni tempore etiam in pauculis diebus per ſtellam incognitam
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s7624" xml:space="preserve">exortum Solis, maximam Solis declinationem dignoſcere.</s>
            <s xml:id="echoid-s7625" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7626" xml:space="preserve">Vtuideas exactè finem reſpondere principio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7627" xml:space="preserve">utrun diligentiſsime à nobis eſſe
              <lb/>
            præſcripta omnia, pulcherrimum & </s>
            <s xml:id="echoid-s7628" xml:space="preserve">utiliſsimum pronunciatum in hunc locum cõſulto
              <lb/>
            diſtulimus, ubi admiratione quo dignum eſt declinationem Solis maximam per totũ
              <lb/>
            annum inueniri poſſe, ne tunc tantum quando circa principia eſt ♋ uel ♑. </s>
            <s xml:id="echoid-s7629" xml:space="preserve">Ita ſic ꝓ
              <lb/>
            cede. </s>
            <s xml:id="echoid-s7630" xml:space="preserve">Primum tibi ob oculos pone ſtellam aliquam etiam ignotam in quocun ſit illa ſi
              <lb/>
            gno uel gradu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7631" xml:space="preserve">diligenter conſidera quando attingit meridianum, ſit etiam ad manus
              <lb/>
            tibi clepſydra aliqua certa uel aqua uel harena dimetiens horas, aut quodcun horologi
              <lb/>
            um etiam ferreum, quum´ ſtella propoſita meridianum atringit, horologium tuum tibi
              <lb/>
            compone, ſingulas horas & </s>
            <s xml:id="echoid-s7632" xml:space="preserve">minuta obſeruans, eò uſ dum Sol ad horizontem pertin-
              <lb/>
            gat, eam horam attende diligentius, at cum aliquo in ſtrumento obſerua amplitudi-
              <lb/>
            nem ortus Solis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7633" xml:space="preserve">Deinde poſt aliquot dies conſidera rurſus quando ſtella propoſita tan
              <lb/>
            gat meridianum, at inde horas obſerua uſ ad Solis ortum, ſimiliter & </s>
            <s xml:id="echoid-s7634" xml:space="preserve">amplitudinem
              <lb/>
            ſicut prius attende, at ſic facies in occaſu Solis & </s>
            <s xml:id="echoid-s7635" xml:space="preserve">eius amplitudine, unum hoc uide, ut
              <lb/>
            utra hæc obſeruatio fiat in una quarta zodiaci, quotquot interim dies interueniant, ho
              <lb/>
            ras deinde illas quæ minus ſunt ſubtrahe à maioribus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7636" xml:space="preserve">reſiduum ſepone in locum
              <lb/>
            aliquem ſeorſim, dicetur´ reſiduum, reſiduum horarum, mox ad quamlibet amplitu-
              <lb/>
            nem quære declinationem Solis ab æquatore per 13. </s>
            <s xml:id="echoid-s7637" xml:space="preserve">pronunciatum, ſimiliter & </s>
            <s xml:id="echoid-s7638" xml:space="preserve">differen
              <lb/>
            tiam aſcenſionalem ad quamlibet amplitudinem per 15 pronunciatum. </s>
            <s xml:id="echoid-s7639" xml:space="preserve">Inſuper adde
              <lb/>
            differentiam horariam & </s>
            <s xml:id="echoid-s7640" xml:space="preserve">differentiam aſcenſionalem maiorem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7641" xml:space="preserve">â ſumma illa ſubtra-
              <lb/>
            he rurſus differentiam aſcenſionalem minorem, reſiduum eſt ipſa aſcenſio recta inter lo-
              <lb/>
            ca Solis in quo erat tempore obſeruationis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7642" xml:space="preserve">Ecce iam tria habes per quæ inuenies ma-
              <lb/>
            ximam Solis declinationem, puta duas declinationes Solis & </s>
            <s xml:id="echoid-s7643" xml:space="preserve">aſcenſionem rectam in
              <lb/>
            duo loca Solis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7644" xml:space="preserve">Iam duc ſinum complementi minoris declinationis in ſinum aſcenſionis
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0089-01" xlink:href="note-0089-01a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Lateralis</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">ingreſſus</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">ſimile oſters</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">dit</emph>
              .</note>
            rectæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7645" xml:space="preserve">eſt differentia longitudinis in æquatore, quæ inter duos meridianos per Solem
              <lb/>
            tempore obſeruationis deductos includitur, productum diuide in totum, arcus quotien
              <lb/>
            tis eſt inuentum primum. </s>
            <s xml:id="echoid-s7646" xml:space="preserve">Mox propone tibi complementum inuenti primi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7647" xml:space="preserve">ſinum
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0089-02" xlink:href="note-0089-02a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Inuentum</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">primum-</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">Inuentum</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">ſecundum</emph>
              </note>
            minoris declinationis, minorem duc in totum, diuide etiam productum in maiorem, ar
              <lb/>
            cum quotientis illius ſubtrahe à declinatione maiori, reſiduum uocabitur inuentum ſe-
              <lb/>
            cundum. </s>
            <s xml:id="echoid-s7648" xml:space="preserve">Super hæc etiam duc ſinus complementorum primi & </s>
            <s xml:id="echoid-s7649" xml:space="preserve">ſecundi inuenti in ſe,
              <lb/>
            productum diuide in totum, arcus quotientis de 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s7650" xml:space="preserve">ſublatus, relinquet arcum eclypticæ
              <lb/>
            â loco Solis primæ obſeruationis uſ ad locum Solis, in quo erat in ſecunda obſeruati-
              <lb/>
            one. </s>
            <s xml:id="echoid-s7651" xml:space="preserve">Porrò inde duc ſinum primi inuenti in totum, productum diuide in ſinum huius
              <lb/>
            diſtantiæ locorum Solis, arcus quotientis dabit inuentum tertium, eius ſinum itidem
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0089-03" xlink:href="note-0089-03a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Inuentum</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">tertium.</emph>
              </note>
            duc in ſinum complementi maioris declinationis Solis, qui quidem in duabus ijs obſer-
              <lb/>
            uationibus ſit inuenta, productum diuide in totum, arcus quotientis de 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s7652" xml:space="preserve">ſubtractus,
              <lb/>
            relinquet maximam declinationem eclypticæ abæquinoctiali. </s>
            <s xml:id="echoid-s7653" xml:space="preserve">?</s>
            <s xml:id="echoid-s7654" xml:space="preserve">? Sed quo piaculo hic
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0089-04" xlink:href="note-0089-04a" xml:space="preserve">EXEM-
                <lb/>
              PLVM
                <lb/>
              E
                <emph style="it">piſoo
                  <unsure/>
                pi.</emph>
              </note>
            tandem tibi exemplum dabimus ? </s>
            <s xml:id="echoid-s7655" xml:space="preserve">aut nonne religio fuerit, in gratiam & </s>
            <s xml:id="echoid-s7656" xml:space="preserve">honorem
              <lb/>
            ampliſsimi & </s>
            <s xml:id="echoid-s7657" xml:space="preserve">Reuerendiſsimi patris & </s>
            <s xml:id="echoid-s7658" xml:space="preserve">Præſulis Auguſtani, hic ubi maxime opus eſt,
              <lb/>
            non meminiſſe celeberrimæ intronizationis, qua hactenus per omnia exempla uſi ſu
              <lb/>
            mus? </s>
            <s xml:id="echoid-s7659" xml:space="preserve">Eſto igitur, ut hora intronizationis Auguſtæ, ubi & </s>
            <s xml:id="echoid-s7660" xml:space="preserve">facta eſt in altitudine poli
              <lb/>
            48. </s>
            <s xml:id="echoid-s7661" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7662" xml:space="preserve">obſeruarim bis amplitudinem Solis forte per 45. </s>
            <s xml:id="echoid-s7663" xml:space="preserve">aut 46. </s>
            <s xml:id="echoid-s7664" xml:space="preserve">dies cõſequenter, uſus
              <lb/>
            ad hoc clepſydra, adhibita in hac ſtella medij cœli, à momento obſeruationis primæ
              <lb/>
            uſ ad contactum Solis & </s>
            <s xml:id="echoid-s7665" xml:space="preserve">horizontis inuenerim 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7666" xml:space="preserve">horam, 40. </s>
            <s xml:id="echoid-s7667" xml:space="preserve">minut. </s>
            <s xml:id="echoid-s7668" xml:space="preserve">Deinde forſitan
              <lb/>
            poſt 45. </s>
            <s xml:id="echoid-s7669" xml:space="preserve">dies habita obſeruatione altera, ſub contactum eiuſdem ſtellæ cum meridiano
              <lb/>
            uſ ad ortum Solis, repererim tres horas, 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s7670" xml:space="preserve">minuta, 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s7671" xml:space="preserve">ſecunda. </s>
            <s xml:id="echoid-s7672" xml:space="preserve">Iam ita ſubtraho
              <lb/>
            unam horam, 40. </s>
            <s xml:id="echoid-s7673" xml:space="preserve">minu. </s>
            <s xml:id="echoid-s7674" xml:space="preserve">à 3. </s>
            <s xml:id="echoid-s7675" xml:space="preserve">horis, 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s7676" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7677" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s7678" xml:space="preserve">ſecundis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7679" xml:space="preserve">remanet 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7680" xml:space="preserve">liora cum 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s7681" xml:space="preserve">mi.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7682" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s7683" xml:space="preserve">ſecundis, quibus in gradus mutatis, habeo 27. </s>
            <s xml:id="echoid-s7684" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7685" xml:space="preserve">33. </s>
            <s xml:id="echoid-s7686" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s7687" xml:space="preserve">at eam Jifferentiam di-
              <lb/>
            co horariam. </s>
            <s xml:id="echoid-s7688" xml:space="preserve">In priore itidem obſeruatione inueni amplitudinem ortus Solis 9. </s>
            <s xml:id="echoid-s7689" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s7690" xml:space="preserve">51. </s>
            <s xml:id="echoid-s7691" xml:space="preserve">
              <lb/>
            mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s7692" xml:space="preserve">ſimul´ ꝑ 13. </s>
            <s xml:id="echoid-s7693" xml:space="preserve">pronunc. </s>
            <s xml:id="echoid-s7694" xml:space="preserve">repperi declinationẽ ☉(sun) 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s7695" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s7696" xml:space="preserve">34. </s>
            <s xml:id="echoid-s7697" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s7698" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7699" xml:space="preserve">differentiã </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>