Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
69
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg628
"/>
<
lb
/>
ſiquidem pluribus locis cauſſam perpetuæ ſucceſsionis in rebus caducis oſtendat eſſe primum fi
<
lb
/>
nem, cui omnia parent, & quod imitari cupiunt. </
s
>
<
s
>Proptereà, vt omnes cauſſas ab imis vſque ad
<
lb
/>
ſummas adhiberi à phyſico ſuis demonſtrationibus affirmo: ſic omnes cum diligentia ab eodem
<
lb
/>
tractari poſſe nego; ſed eas tantùm cum diligentia in hac methodo explicandas eſſe quæ non ſe
<
lb
/>
parantur à motu, reliquarum explicatio diligens ſuperiori officio delegabitur. </
s
>
<
s
>& cauſſa eſt, quia
<
lb
/>
cùm includant rationem & notionem motus, quia motus à phyſico diligentiſsimè exponitur; er
<
lb
/>
go, & illa, in quorum notione ineſt motus optimè à naturali cognoſcentur. </
s
>
<
s
>Nam veriſimile eſt
<
lb
/>
ibi aliquid maximè cognoſci, vbi illud maximè cognoſcitur per quod explicatur. </
s
>
<
s
>Itaque omnia
<
lb
/>
illa loca quæ nuper allata
<
expan
abbr
="
cõtrà
">contrà</
expan
>
fuerunt, oſtendent quidem naturalem philoſophum cauſſas illas
<
lb
/>
non exponere & pro merito tractare: nihil obſtabunt, quominus eas in demonſtrationibus vſur
<
lb
/>
pari poſſe credamus. </
s
>
<
s
>illud ſolum perſuadebunt: demonſtrationem quę in cauſſas illas reſoluitur,
<
lb
/>
vt eſt ex maximè primis in hac philoſophia, ita non eſſe ex nobis notiſsimis, quòd illò phyſicæ
<
lb
/>
methodi vis non tuebatur. </
s
>
<
s
>Reſtat igitur, vt efficiens & materia cum omni diligentia tractentur à
<
lb
/>
philoſopho naturali & demonſtrationes quæ è tali cauſſarum genere conflantur in methodo na
<
lb
/>
turali, ſint ſuis numeris
<
expan
abbr
="
partibusq́
">partibusque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>abſolutæ. </
s
>
<
s
>& omnibus modis; cùm è cęteris abſolutæ quidem
<
lb
/>
ſint, ſed in proprio genere; quia ſcilicet illis ſit contentus, quatenus referuntur ad motum. </
s
>
<
s
>Nam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg629
"/>
<
lb
/>
quicquid vlterius cognoſcitur, ſi facit ad rei notitiam pleniorem; non tamen facit ad
<
expan
abbr
="
notitiã
">notitiam</
expan
>
rei,
<
lb
/>
quatenus eſt naturalis, ſed vt cadit in aliam rationem, vtputa, entis. </
s
>
<
s
>Neque obſtat quòd operen
<
lb
/>
tur prima forma
<
expan
abbr
="
primusq́
">primusque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>finis ſine motu: quare non reſpiciant ſubſtantiam naturalem; quia
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
id ſibi vult illud dictum, quòd omnis earum ratio
<
expan
abbr
="
notioq́
">notioque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſeparentur à motu: ſed quòd inter re
<
lb
/>
liquas cauſſas hæ quoque ſine motu conſiderari queunt, cùm functiones habeant quę ſine corpo
<
lb
/>
re obiri poſsint. </
s
>
<
s
>Ideo quatenus reſpiciunt motum, pertinent ad methodum naturalem: ſed cùm
<
lb
/>
habeant item alia officia quę ſegregantur à motu, illa res natura plenè cognoſci nequit à phyſico
<
lb
/>
qui non excedit limitibus motus, ſed ab eo philoſopho cognoſcetur qui conſiderat entia quæ
<
lb
/>
ſunt immobilia; hic verò eſt primus philoſophus. </
s
>
<
s
>Quanquam de iis quæ nuper conſtituta ſunt,
<
lb
/>
non leues exiſtunt dubitationes: ſiquidem ſubiectum philoſophię naturalis perfectius in alia
<
expan
abbr
="
ſciẽ-tia
">ſcien
<
lb
/>
tia</
expan
>
, quàm in naturali noſceretur; ibi enim perfectius noſcitur, vbi ipſius principia noſcuntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quia verò facilè hoc dabis obiiciens locum Ariſtotelis,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vbi teſtatur primi philoſophi munus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg630
"/>
<
lb
/>
eſſe præbere ſubiecta cęteris ſcientiis; quaſi noſcat ipſe ſolus illa eſſe ſimpliciter: animaduerte ob
<
lb
/>
ſecro Ariſtotelem agere de eo quòd ſint; itaque verè dicere: quandò vnus primus philoſophus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg631
"/>
<
lb
/>
tenet rem eſſe, quatenus eſt: ſed nos hîc ſubſtantiam naturalem ſub ratione naturæ concipimus;
<
lb
/>
eam verò nulli notiorem fore quàm philoſopho naturali prædicamus. </
s
>
<
s
>Tùm etiam ſcitu dignum
<
lb
/>
eſt an'ne materia plenè cognoſcatur à philoſopho naturali; ecquid'nam amplius afferat ad hanc
<
lb
/>
cognitionem primus philoſophus. </
s
>
<
s
>At verò quantum eſt de primo: cùm ſit hoc in noſtris placitis
<
lb
/>
conſtitutum principia ſpectari in methodis cum habitudine ad ea quorum principia ſunt, etiam
<
lb
/>
ſequenti auctoritatem Ariſtotelis ſcrupulum iniiciet ea ſententia. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Siquis vnum è relatiuis di
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg632
"/>
<
lb
/>
ſtinctè noſſe velit, alterum quoque diſtinctè noſcat neceſſe eſt: neque enim ſatis eſt percunctanti
<
lb
/>
cuius ego ſim filius, ſi parentis filium me eſſe audiuerit: ſed tùm acquieſcet, ſi me Nicolai filium
<
lb
/>
eſſe doceatur, qui nobiles cauſſas aliquando perorarit: aliter non plus certior abierit, quàm curio
<
lb
/>
ſior ille qui quærens ex quodam ſeruo, quò iret, & cuius eſſet; reſponſum tulerit. </
s
>
<
s
>Huc eo, heri
<
lb
/>
ſum ſeruos; nunquid nunc es certior? </
s
>
<
s
>Hîc ego te conſiderare velim, longè aliud eſſe rei merita
<
lb
/>
tractare, & methodi in qua verſamur, etenim methodus procedit ex propriis, & certis
<
expan
abbr
="
quibuſdã
">quibuſdam</
expan
>
<
lb
/>
terminis cohibetur: itaque ſatis eſt illi ea continere quæ ipſius propria ſunt, reliqua negligit; nec
<
lb
/>
idcirco quicquàm de iure ſuo deminuit rei notitia latius patet, &
<
expan
abbr
="
quandoq́
">quandoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>multarum methodo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg633
"/>
<
lb
/>
rum opem flagitat: itaque cęlum & à naturali & ab Aſtronomo conſideratur; quia ſubit diuerſas
<
lb
/>
rationes; cùm cęteroquin vna ſit cuiuſque methodi ratio qua determinatur: quamobrem ea prin
<
lb
/>
cipiorum notitia contenta eſſe debet, qua ſubiectum ſub propria ratione tractatur, vlteriorem
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
requirit; & quicquid vlterius adhibetur, alienum eſt, & ad rei quidem notitiam faciens, ſed nihil
<
lb
/>
adiuuans illam methodum. </
s
>
<
s
>Neque noſſe oportet, vt aliquem certò patrem alterius eſſe ſciamus,
<
lb
/>
ſit'ne animal rationis compos an brutum; neque poſtulat ea notitia certam atque accuratam fun
<
lb
/>
damenti, vt ita dicam, explicationem: itaque diſtincta alterius relatiui cognitio vſque ad
<
expan
abbr
="
quendã
">quendam</
expan
>
<
lb
/>
terminum peruenit, & cum diſtinctione illa adhuc connexam habet aliquam confuſionem: aliter
<
lb
/>
immineret periculum, ne ſciremus bis duo facere quatuor, niſi perfectè ſciremus quid eſſet nume
<
lb
/>
rus, quid quantitas, & an ſit materię proprietas, an formę. </
s
>
<
s
>neque noſſet expugnare oppidum Im
<
lb
/>
perator, niſi cognoſceret quid ſit victoria, quid beatitudo, & cuncta politicę principia teneret, quę
<
lb
/>
ſanè res eſt venia potius, quàm admiratione digna. </
s
>
<
s
>Hoc iudicio
<
expan
abbr
="
cõmotus
">commotus</
expan
>
Antonius apud M. Tul
<
lb
/>
lium
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
oratoriam facultatem modicis regionibus circunſcribit; & infinitatem illam quæſtionum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg634
"/>
<
lb
/>
de quacunque re ſubtiliter diſceptandi negat oratori. </
s
>
<
s
>Sed Ariſtotelis ipſius iudicium, & aliorum
<
lb
/>
philoſophorum perſequamur. </
s
>
<
s
>quotasquiſque eſt ex Aſtronomis, qui de eclypſi ita diſputet, vt </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>