Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
91
91 (39)
92
92 (40)
93
93 (41)
94
94 (42)
95
95 (43)
96
96 (44)
97
97 (45)
98
98 (46)
99
99 (47)
100
100 (48)
< >
page |< < (39) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="39" file="0091" n="91" rhead="PARS PRIMA."/>
          <p>
            <s xml:space="preserve">85. </s>
            <s xml:space="preserve">Exempla, quæ adduntur, petita ab anima rationali, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ab omnipræſentia Dei, nihil poſitive evincunt, cum ex alio
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0091-01" xlink:href="note-0091-01a" xml:space="preserve">Reſponſio a
                <gap/>
                <lb/>
              exemplum ani-
                <lb/>
              mæ & Dei.</note>
            entium genere petita ſint; </s>
            <s xml:space="preserve">præterquam quod nec illud demon-
              <lb/>
            ſtrari poſſe cenſeo, animam rationalem non eſſe unico tantum-
              <lb/>
            modo, ſimplici, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſo corporis puncto ita præſentem,
              <lb/>
            ut eundem locum obtineat, exerendo inde vires quaſdam in re-
              <lb/>
            liqua corporis puncta rite diſpoſita, in quibus viribus partim
              <lb/>
            neceſſariis, & </s>
            <s xml:space="preserve">partim liberis, ſtet ipſum animæ commercium
              <lb/>
            cum corpore. </s>
            <s xml:space="preserve">Dei autem præſentìa cujuſmodi ſit, ignora-
              <lb/>
            mus omnino; </s>
            <s xml:space="preserve">quem ſane extenſum per ſpatium diviſibile ne-
              <lb/>
            quaquam dicimus, nec ab iis modis omnem excedentibus
              <lb/>
            humanum captum, quibus ille exiſtit, cogitat, vult, agit, ad
              <lb/>
            humanos, ad materiales exiſtendi, agendique modos, ulla eſſe
              <lb/>
            poteſt analogia, & </s>
            <s xml:space="preserve">deductio.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">86. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod autem pertinet ad analogiam cum quiete, ſunt ſa-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0091-02" xlink:href="note-0091-02a" xml:space="preserve">Itidem ad ana
                <gap/>
                <lb/>
              logiam cum
                <lb/>
              quiete.</note>
            ne ſatis valida argumenta, quibus, ut ſupra innui, ego cen-
              <lb/>
            ſeam, in Natura quietem nullam exiſtere. </s>
            <s xml:space="preserve">Ipſam nec poſſe
              <lb/>
            exiſtere, argumento quodam poſitivo ex numero combinatio-
              <lb/>
            num poſſibilium infinito contra alium finitum, demonſtravi in
              <lb/>
            Stayanis Supplementis, ubi de ſpatio, & </s>
            <s xml:space="preserve">tempore quæ juxta
              <lb/>
            num. </s>
            <s xml:space="preserve">66 occurrent infra Supplementorum §. </s>
            <s xml:space="preserve">1, & </s>
            <s xml:space="preserve">2; </s>
            <s xml:space="preserve">nun-
              <lb/>
            quam vero eam exiſtere in Natura, patet ſane in ipſa Newto-
              <lb/>
            niana ſententia de gravitate generali, in qua in planetario
              <lb/>
            ſyſtemate ex mutuis actionibus quieſcit tantummodo centrum
              <lb/>
            commune gravitatis, punctum utique imaginarium, circa quod
              <lb/>
            omnia planetarum, cometarumque corpora moventur, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ipſe Sol; </s>
            <s xml:space="preserve">ac idem accidit fixis omnibus circa ſuorum ſyſtematum
              <lb/>
            gravitatis centra; </s>
            <s xml:space="preserve">quin immo ex actione unius ſyſtematis in
              <lb/>
            aliud utcunque diſtans, in ipſa gravitatis centra motus aliquis
              <lb/>
            inducetur; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">generalius, dum movetur quæcunque materiæ
              <lb/>
            particula, uti luminis particula quæcunque; </s>
            <s xml:space="preserve">reliquæ omnes ut-
              <lb/>
            cunque remotæ, quæ inde poſitionem ab illa mutant, mutant
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">gravitatem, ac proinde moventur motu aliquo exiguo, ſed
              <lb/>
            ſane motu. </s>
            <s xml:space="preserve">In ipſa Telluris quieſcentis ſententia, quieſcit
              <lb/>
            quidem Tellus ad ſenſum, nec tota ab uno in alium trans-
              <lb/>
            ſertur locum; </s>
            <s xml:space="preserve">at ad quamcunque criſpationem maris, rivuli
              <lb/>
            decurſum, muſcæ volatum, æquilibrio dempto, trepidatio
              <lb/>
            oritur, perquam exigua illa quidem, ſed ejuſmodi, ut veram
              <lb/>
            quietem omnino impediat. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem analogia inde petita
              <lb/>
            evertit potius virtualem ejuſmodi ſimplicium elementorum ex-
              <lb/>
            tenſionem poſitam in conjunctione ejuſdem momenti temporis
              <lb/>
            cum ſerie continua punctorum loci, quam comprobet.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">87. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed nec ea ipſa analogia, ſi adeſſet, rem ſatis evinceret;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0091-03" xlink:href="note-0091-03a" xml:space="preserve">In quo deſiciat
                <lb/>
              analogia loci,
                <lb/>
              & temporis.</note>
            cum analogiam inter tempus, & </s>
            <s xml:space="preserve">locum videamus in aliis etiain
              <unsure/>
              <lb/>
            violari: </s>
            <s xml:space="preserve">nam in iis itidem paragraphis Supplementorum demon-
              <lb/>
            ſtravi, nullum materiæ punctum unquam redire ad punctum
              <lb/>
            ſpatii quodcunque, in quo ſemel fuerit aliud materiæ pun-
              <lb/>
            ctum, ut idcirco duo puncta materiæ nunquam conjungant </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>