Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(54)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div154
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
55
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2639
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
54
"
file
="
090
"
n
="
91
"
rhead
="
Comment. in I. Cap. Sphæræ
"/>
ſimpliciter, cum nullum detur inſtans, in quo ab occidente oriẽtem uerſus re-
<
lb
/>
cedant, ſed tantum ſub alijs ſignis orientalibus reperiantur, ut manifeſtò ſenſu
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2640
"
xml:space
="
preserve
">inſtrumentis percipimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2641
"
xml:space
="
preserve
">Vt autẽ ſimpliciter aliquid ex uno loco in alium
<
lb
/>
dicatur moueri, neceſſe eſt, ut illum relinquat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2642
"
xml:space
="
preserve
">ad aliam accedat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2643
"
xml:space
="
preserve
">Cum igitur
<
lb
/>
nunquam uideamus Solem, uel alias ftellas, occidentem deſerere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2644
"
xml:space
="
preserve
">ad orien-
<
lb
/>
tem accedere, non poterimus dicere, cęlos ſimpliciter ab occidente in orien-
<
lb
/>
tem moueri, ſed tantum ſecundum quid, nempe ad ſigna orientalia, ut iam
<
lb
/>
expoſuimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2645
"
xml:space
="
preserve
">Simpliciter autem moueri dicuntur ab oriente in occidentẽ, quo
<
lb
/>
niam nullum datur inſtans temporis, in quo non magis recedant ab oriente,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2646
"
xml:space
="
preserve
">occidenti appropinquent, propter motum illum rapid@ſſimum primi mobi-
<
lb
/>
lis, à quo rapiuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2647
"
xml:space
="
preserve
">Quod ſi à primo mobili non raperentur, tunc ſimpliciter
<
lb
/>
ab occidente in orientem mouerentur, quia nullũ daretur inſtans, in quo non
<
lb
/>
magis ab occidente diſcederent, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2648
"
xml:space
="
preserve
">ad orientem accederent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2649
"
xml:space
="
preserve
">Item, ſi proprijs
<
lb
/>
motibus uelocius mouerentur ab occidente in orientem, quàm ad motũ pri-
<
lb
/>
mi mobilis ab oriente in occidentem, ſimpliciter quoque ferrentur ab occidẽ
<
lb
/>
te in orientem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2650
"
xml:space
="
preserve
">ſecundum quid ab oriente in occidentem, ob rationem iam
<
lb
/>
dictam, quia nimirum hac ratione ſemper magis, magisq́ue ab occidente remo
<
lb
/>
uerentur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2651
"
xml:space
="
preserve
">ad orientem accederent, non autem è contratio.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2652
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2653
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Haec</
emph
>
autem omnia fieri poſſe, vno, aut altero exemplo perdiſces. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2654
"
xml:space
="
preserve
">Mo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-090-01
"
xlink:href
="
note-090-01a
"
xml:space
="
preserve
">Exempla,
<
lb
/>
quibus de-
<
lb
/>
@laratur mo
<
lb
/>
@@s cęlorũ
<
lb
/>
ab ortu in
<
lb
/>
occasũ ſi m-
<
lb
/>
pliciter, &
<
lb
/>
ab occaſu
<
lb
/>
in ortum
<
lb
/>
Secundum
<
lb
/>
@uid.</
note
>
ueatur nauis aliqua ab oriente in occidentem maxima celeritate: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2655
"
xml:space
="
preserve
">Naucle-
<
lb
/>
rus autem eodem tempore gradu admodũ tardo perambulet nauim à
<
unsure
/>
prora
<
lb
/>
in puppim. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2656
"
xml:space
="
preserve
">Quo poſito, nonne uides, Nauclerum ſimpliciter quidem moueri
<
lb
/>
ab oriente in occidentem, eo quòd ad motũ nauis celerius multo, quàm pro-
<
lb
/>
prio motu in contratiã partẽ moueatur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2657
"
xml:space
="
preserve
">ob id ſemper magis ab oriente rece
<
unsure
/>
<
lb
/>
dat, occidenti uero appropinquet? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2658
"
xml:space
="
preserve
">Simul tamen ſecundũ quid moueri ad oriẽ
<
lb
/>
tem, id eſt, ad partes orientales nauis, non autem ſimpliciter? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2659
"
xml:space
="
preserve
">Nonne etiam ui-
<
lb
/>
des, ſi nauis immota conſiſteret, Naucleorum ſimpliciter tunc moueri ab occi-
<
lb
/>
dente in orientem, cum ſemper magis ad orientẽ accederet, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2660
"
xml:space
="
preserve
">ab occidente re
<
lb
/>
cederet? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2661
"
xml:space
="
preserve
">Nonne denique idem contingere conſpicis, ſi Nauclerus citatiori mo
<
lb
/>
tu incederet, quàm nauis? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2662
"
xml:space
="
preserve
">Ita igitur intelligendum eſt, cęlos inferiores moue-
<
lb
/>
ri ſub Zodiaco primi mobilis ab occidente in orientem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2663
"
xml:space
="
preserve
">Clarius autem fortaſ-
<
lb
/>
ſe res percipietur in formica, quæ lento gradu contra motum uelociſſimũ ali-
<
lb
/>
cuius rotæ, quæ ab oriente in occidẽtem moueatur, incedit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2664
"
xml:space
="
preserve
">Idem intelligi po
<
unsure
/>
<
lb
/>
teſt in ſphærula aliqua uitrea lucente. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2665
"
xml:space
="
preserve
">Si enim impleatur aqua limpida, quam
<
lb
/>
uerſus t
<
unsure
/>
e ſic agites, ut aqua paulatim aduerſus t
<
unsure
/>
e moueatur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2666
"
xml:space
="
preserve
">Deinde uitrea il
<
lb
/>
la ſphærula in oppoſitã partẽ celerrime circũuoluatur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2667
"
xml:space
="
preserve
">mox conſpicies aquam
<
lb
/>
in uitro contentã ad motũ ſphęrulæ pariter moueri, pariterq́ue contra niten-
<
lb
/>
do aduerſus te moueri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2668
"
xml:space
="
preserve
">Per ſphærulã igitur illã uitream lucentẽ primũ mobi-
<
lb
/>
le, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2669
"
xml:space
="
preserve
">per aquam in ea contentam inferiores ſphæræ primo mobili contra nitẽ-
<
lb
/>
tes animo concipiendi ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2670
"
xml:space
="
preserve
">Hoc etiã cerni poteſt in pelui, ſi aqua impleatur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2671
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2672
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Exhac porro</
emph
>
declaratione, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2673
"
xml:space
="
preserve
">exemplis adductis, perſpicuum re-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-090-02
"
xlink:href
="
note-090-02a
"
xml:space
="
preserve
">Cur
<
unsure
/>
motus
<
lb
/>
ab ortu in
<
lb
/>
occaſum, &
<
lb
/>
ab occaſu
<
lb
/>
in ortũ con-
<
lb
/>
trarij non
<
lb
/>
ſint, & ta-
<
lb
/>
men cõmu-
<
lb
/>
n
<
unsure
/>
iter cõtra
<
lb
/>
aij dicãtur.</
note
>
linquitur, duos prædictos cœlorum motus, quorum unus eſt ab oriente in oc
<
unsure
/>
<
lb
/>
cidentem, alter ab occidente in orientem, non eſſe contrarios, cum non ſimpli
<
lb
/>
citer ad terminos cõtrarios, puta ad orientẽ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2674
"
xml:space
="
preserve
">ad occidentem fiant, ut expli-
<
lb
/>
cauimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2675
"
xml:space
="
preserve
">Contrarij namque motus reſerri debent ad unum idemq́ue punctum
<
lb
/>
fixum, ut uidelicet uno motu ad illud punctum accedatur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2676
"
xml:space
="
preserve
">alio ab eodem re
<
lb
/>
cedatur, quod in motibus cęlorum minime fieri diximus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2677
"
xml:space
="
preserve
">Dicuntur tamen iſti
<
lb
/>
duo motus, communi loquendi modo, contrarij, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2678
"
xml:space
="
preserve
">oppoſiti, ratione </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>