Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
72
"/>
in proœmijs eadem moniturum fuiſſe lectores. </
s
>
<
s
>Fac igitur mathematicorum commentarios ea
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg652
"/>
<
lb
/>
methodi parte, quæ modus ſciendi vocatur, fuiſſe ſuppletos. </
s
>
<
s
>cùm immobilia tractent;
<
expan
abbr
="
planũ
">planum</
expan
>
eſt,
<
lb
/>
neque de fine, neque de efficiente ſermonem ab iis fuiſſe faciendum. </
s
>
<
s
>Cæterùm neque de materia
<
lb
/>
ſenſili, quandò ſubiicitur mutationibus. </
s
>
<
s
>Itaque reſtat, vt de forma & ad ſummum de altero ma
<
lb
/>
teriæ genere quod intelligendum vocatur, ſermonem facturi fuerint. </
s
>
<
s
>quod autem ſit id materię
<
lb
/>
genus poſthàc docebimus. </
s
>
<
s
>At cùm mathematica ſint formæ naturales, in eo ſolum differentia,
<
lb
/>
quòd vt ſunt in materia ſenſili, citra notionem illius concipiuntur, ex hoc efficitur, vt iis re uera
<
lb
/>
materia ſupponatur, atque illa quidem ſenſilis. </
s
>
<
s
>ſed id non eſt methodi mathematicæ. </
s
>
<
s
>Verum
<
lb
/>
enimuerò, quia quantum accipitur
<
expan
abbr
="
idq́
">idque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>in infinitum ſectile, infinitas autem eſt à materia, quà eſt
<
lb
/>
interuallum: etiam quod attinet ad hanc methodum, tale materiæ genus eſt mathematici mune
<
lb
/>
ris. </
s
>
<
s
>Nunc videndum, quo cauſſæ genere demonſtrando vtatur. </
s
>
<
s
>ac de forma dubium non eſt apud
<
lb
/>
Ariſtotelem, aut aliquem ex eius interpretibus de genere formæ dubium eſt, & vtrum materiam
<
lb
/>
adhibeat
<
expan
abbr
="
demõſtrando
">demonſtrando</
expan
>
, nec'ne, vulgò dicitur formam propriè non ſumi ab ipſo, ſed formam
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
lb
/>
appellant declarantem, hoc eſt medium, in cuius virtute concluſio noſcitur. </
s
>
<
s
>Sed nos olim docui
<
lb
/>
mus, eaſdem eiuſdem eſſe definitiones naturales & mathematicas, & rei principia ſumi; ac ſi
<
expan
abbr
="
quã-do
">quan
<
lb
/>
do</
expan
>
media declarantia ſolùm accipiuntur, illa in propria quid eſt adhuc reſoluenda eſſe profite
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg653
"/>
<
lb
/>
mur, quæ tamen à mathematicis aut neglecta fuerint, quia ſatis foret illis ad vſum properantibus
<
lb
/>
veritatem aſſequi theorematum, aut fortaſſe ignorata, quia proprias affectiones quanti ſigillatim
<
lb
/>
conſectati fuerint, non eius naturam & quod per ſe ineſt in quanto. </
s
>
<
s
>aut etiam non omnia quæ
<
lb
/>
ignorantur, eſſe obnoxia demonſtrationi, ſicut in cæteris ſcientiis, ſed aliqua à ſigno declarari,
<
expan
abbr
="
nõ-nulla
">non
<
lb
/>
nulla</
expan
>
ſenſu ipſo patefieri, & quaſi digito indicari, quæ ſcilicet per ſe ignota non ſunt, ſed medio
<
lb
/>
quodammodo ſe habentia, vt neque perſpicua ſint. </
s
>
<
s
>nanque hęc principia ſunt, neque per ſe igno
<
lb
/>
ta, quòd horum ſit demonſtratio, ſed ignota quodammodo. </
s
>
<
s
>quapropter admonitione ſola, aut
<
lb
/>
aliquo ſigno confirmantur. </
s
>
<
s
>Materiam multi negant accipere demonſtrando mathematicum. </
s
>
<
s
>Et
<
lb
/>
certè ſi (vt aiunt) mathematici non conſiderant ſubſtantiam, materia verò eſt ſubſtantia, non po
<
lb
/>
terunt illam aſſumere. </
s
>
<
s
>Veruntamen ab Ariſtotele notatur illa demonſtratio
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
qua probatur an
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg654
"/>
<
lb
/>
gulum in ſemicirculo eſſe rectum, quòd accipiat materiam. </
s
>
<
s
>Nanque accipit partes. </
s
>
<
s
>atqui partes
<
lb
/>
quanti ad totum ſunt vt materia. </
s
>
<
s
>Et quod aſſumitur Mathematicum non conſiderare
<
expan
abbr
="
ſubſtantiã
">ſubſtantiam</
expan
>
;
<
lb
/>
ſi id ſit non conſiderare ſubſtantiam, quod eſt rationem ſubſtantię non habere in ſuis contempla
<
lb
/>
tionibus, & ego quoque conſentiam: ſed ſi id ſibi velit, quia cum quanto ſubſtantiam non con
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg655
"/>
<
lb
/>
cipiat, omnino negabo ob eas ſcilicet rationes quibus docuimus accidens à ſubſtantia, neque re,
<
lb
/>
neque cogitatione poſſe ſeparari. </
s
>
<
s
>& quas ſuperius attulimus, dum de eius ſcientię meritis agere
<
lb
/>
mus, admonebo ſolùm ſubſtantiam illam actu non eſſe, ſiquidem inter mathematicos Aſtrologus
<
lb
/>
vnus,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
tale genus ſubſtantiæ contempletur. </
s
>
<
s
>ſed eam quæ potentia eſt, & interuallum nomine
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg656
"/>
<
lb
/>
proprio nuncupatur, quod etiam cùm Simplicio ſubſtantiam eſſe defendemus, & à quanto diuer
<
lb
/>
ſam,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
atque illam dicimus, vbi ſine iis affectionibus cogitetur quæ per motum accedunt, eſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg657
"/>
<
lb
/>
materiam intelligendam quæ mathematicis ſupponitur. </
s
>
<
s
>Itaque aſtrologus non purè mathemati
<
lb
/>
cus; ſed inter mathematicos naturalis conſtituitur. </
s
>
<
s
>Non ergo ſubſtantia ſimpliciter, vt cenſuit
<
lb
/>
Albertus, ſed poteſtate ſubſtantia: non ipſum quantum, vt ij qui ſectantur Auerroëm, licet ratio
<
lb
/>
nibus quibuſdam confirmare nitantur eiuſmodi ſententia. </
s
>
<
s
>Tùm quòd in definitionibus quæ in
<
lb
/>
geometria & arithmetica ponuntur nulla materiæ notitia perſpiciatur. </
s
>
<
s
>Tùm etiam, quia doceat
<
lb
/>
Ariſtoteles mathematicum relinquere ſolum quantum, & continuum. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Atque item auctoritas
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg658
"/>
<
lb
/>
accedat Alexandri & aliorum Græcorum
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
qui materiam illam intelligendam; autument eſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg659
"/>
<
lb
/>
quantum: quaſi verò ipſe Euclides,
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
dum definit vnitatem, non definiat per ſubiectum,
<
expan
abbr
="
inquiẽs
">inquiens</
expan
>
,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg660
"/>
<
lb
/>
vnitatem eſſe ſecundum quam vnum quodque eorum quæ ſunt, vnum dicitur. </
s
>
<
s
>& ipſe Auerroës
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg661
"/>
<
lb
/>
in definitione quanti & continui non moneat ſubintelligendam eſſe ſubſtantiam. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
g
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Et ſiquando
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg662
"/>
<
lb
/>
dixerint Græci quantum eſſe
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
, ſic costueamur: quia poteſtate quantum acceperint, quod
<
lb
/>
Auerroës interminatum vocauit; ſi minus explodendi ſint. </
s
>
<
s
>quòd ſi accipiant, vti debent,
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
<
lb
/>
non id quod eſt actu, ſed poteſtate, pari quoque ratione Auerroës defendi poterit. </
s
>
<
s
>Neque me ad
<
lb
/>
huc de ſententia deducere poteſt eruditiſsimus ille Pererius, dum conatur oſtendere mathemati
<
lb
/>
cas eſſentias & affectiones quæ de quantitate demonſtrantur, nullo modo illi conuenire in ordine
<
lb
/>
ad ſubſtantiam, ſed per ſe, vt eſſe diuiduum, inter ſe commetiri, admittere ęqualitatem, proportio
<
lb
/>
nem & cętera id genus: triangulum habere treis angulos æqualeis duobus rectis: lineam rectam
<
lb
/>
in puncto circulum tangere,
<
expan
abbr
="
aliaq́
">aliaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>multa quæ paſsim in ea diſciplina occurrunt: cuncta enim ſine
<
lb
/>
vllius ſubſtantiæ reſpectu, inquit, inſunt in quantitate. </
s
>
<
s
>Neque enim hæc ita ſe habent ſubſtantiæ
<
lb
/>
beneficio, ſed quantitatis vnius, vnde exiſtit extentio, terminatio,
<
expan
abbr
="
omnisq́
">omnisque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ratio deriuatur æquali
<
lb
/>
tatis & inæqualitatis, in quibus definiendis tota geometria planè occupatur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Conſimiliq́
">Conſimilique</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ratione
<
lb
/>
cubum tantum ſpatij poteſt occupare, non propter ſubſtantiam, ſed per ſeipſum, vt ſi qua vis
<
lb
/>
tantum valeret, vt ſubſtantiam à quantitate ſeiungeret, quantitas ipſa tantundem ſpatij ſemper </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>