Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
72
"/>
in proœmijs eadem moniturum fuiſſe lectores. </
s
>
<
s
>Fac igitur mathematicorum commentarios ea
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg652
"/>
<
lb
/>
methodi parte, quæ modus ſciendi vocatur, fuiſſe ſuppletos. </
s
>
<
s
>cùm immobilia tractent;
<
expan
abbr
="
planũ
">planum</
expan
>
eſt,
<
lb
/>
neque de fine, neque de efficiente ſermonem ab iis fuiſſe faciendum. </
s
>
<
s
>Cæterùm neque de materia
<
lb
/>
ſenſili, quandò ſubiicitur mutationibus. </
s
>
<
s
>Itaque reſtat, vt de forma & ad ſummum de altero ma
<
lb
/>
teriæ genere quod intelligendum vocatur, ſermonem facturi fuerint. </
s
>
<
s
>quod autem ſit id materię
<
lb
/>
genus poſthàc docebimus. </
s
>
<
s
>At cùm mathematica ſint formæ naturales, in eo ſolum differentia,
<
lb
/>
quòd vt ſunt in materia ſenſili, citra notionem illius concipiuntur, ex hoc efficitur, vt iis re uera
<
lb
/>
materia ſupponatur, atque illa quidem ſenſilis. </
s
>
<
s
>ſed id non eſt methodi mathematicæ. </
s
>
<
s
>Verum
<
lb
/>
enimuerò, quia quantum accipitur
<
expan
abbr
="
idq́
">idque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>in infinitum ſectile, infinitas autem eſt à materia, quà eſt
<
lb
/>
interuallum: etiam quod attinet ad hanc methodum, tale materiæ genus eſt mathematici mune
<
lb
/>
ris. </
s
>
<
s
>Nunc videndum, quo cauſſæ genere demonſtrando vtatur. </
s
>
<
s
>ac de forma dubium non eſt apud
<
lb
/>
Ariſtotelem, aut aliquem ex eius interpretibus de genere formæ dubium eſt, & vtrum materiam
<
lb
/>
adhibeat
<
expan
abbr
="
demõſtrando
">demonſtrando</
expan
>
, nec'ne, vulgò dicitur formam propriè non ſumi ab ipſo, ſed formam
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
lb
/>
appellant declarantem, hoc eſt medium, in cuius virtute concluſio noſcitur. </
s
>
<
s
>Sed nos olim docui
<
lb
/>
mus, eaſdem eiuſdem eſſe definitiones naturales & mathematicas, & rei principia ſumi; ac ſi
<
expan
abbr
="
quã-do
">quan
<
lb
/>
do</
expan
>
media declarantia ſolùm accipiuntur, illa in propria quid eſt adhuc reſoluenda eſſe profite
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg653
"/>
<
lb
/>
mur, quæ tamen à mathematicis aut neglecta fuerint, quia ſatis foret illis ad vſum properantibus
<
lb
/>
veritatem aſſequi theorematum, aut fortaſſe ignorata, quia proprias affectiones quanti ſigillatim
<
lb
/>
conſectati fuerint, non eius naturam & quod per ſe ineſt in quanto. </
s
>
<
s
>aut etiam non omnia quæ
<
lb
/>
ignorantur, eſſe obnoxia demonſtrationi, ſicut in cæteris ſcientiis, ſed aliqua à ſigno declarari,
<
expan
abbr
="
nõ-nulla
">non
<
lb
/>
nulla</
expan
>
ſenſu ipſo patefieri, & quaſi digito indicari, quæ ſcilicet per ſe ignota non ſunt, ſed medio
<
lb
/>
quodammodo ſe habentia, vt neque perſpicua ſint. </
s
>
<
s
>nanque hęc principia ſunt, neque per ſe igno
<
lb
/>
ta, quòd horum ſit demonſtratio, ſed ignota quodammodo. </
s
>
<
s
>quapropter admonitione ſola, aut
<
lb
/>
aliquo ſigno confirmantur. </
s
>
<
s
>Materiam multi negant accipere demonſtrando mathematicum. </
s
>
<
s
>Et
<
lb
/>
certè ſi (vt aiunt) mathematici non conſiderant ſubſtantiam, materia verò eſt ſubſtantia, non po
<
lb
/>
terunt illam aſſumere. </
s
>
<
s
>Veruntamen ab Ariſtotele notatur illa demonſtratio
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
qua probatur an
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg654
"/>
<
lb
/>
gulum in ſemicirculo eſſe rectum, quòd accipiat materiam. </
s
>
<
s
>Nanque accipit partes. </
s
>
<
s
>atqui partes
<
lb
/>
quanti ad totum ſunt vt materia. </
s
>
<
s
>Et quod aſſumitur Mathematicum non conſiderare
<
expan
abbr
="
ſubſtantiã
">ſubſtantiam</
expan
>
;
<
lb
/>
ſi id ſit non conſiderare ſubſtantiam, quod eſt rationem ſubſtantię non habere in ſuis contempla
<
lb
/>
tionibus, & ego quoque conſentiam: ſed ſi id ſibi velit, quia cum quanto ſubſtantiam non con
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg655
"/>
<
lb
/>
cipiat, omnino negabo ob eas ſcilicet rationes quibus docuimus accidens à ſubſtantia, neque re,
<
lb
/>
neque cogitatione poſſe ſeparari. </
s
>
<
s
>& quas ſuperius attulimus, dum de eius ſcientię meritis agere
<
lb
/>
mus, admonebo ſolùm ſubſtantiam illam actu non eſſe, ſiquidem inter mathematicos Aſtrologus
<
lb
/>
vnus,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
tale genus ſubſtantiæ contempletur. </
s
>
<
s
>ſed eam quæ potentia eſt, & interuallum nomine
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg656
"/>
<
lb
/>
proprio nuncupatur, quod etiam cùm Simplicio ſubſtantiam eſſe defendemus, & à quanto diuer
<
lb
/>
ſam,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
atque illam dicimus, vbi ſine iis affectionibus cogitetur quæ per motum accedunt, eſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg657
"/>
<
lb
/>
materiam intelligendam quæ mathematicis ſupponitur. </
s
>
<
s
>Itaque aſtrologus non purè mathemati
<
lb
/>
cus; ſed inter mathematicos naturalis conſtituitur. </
s
>
<
s
>Non ergo ſubſtantia ſimpliciter, vt cenſuit
<
lb
/>
Albertus, ſed poteſtate ſubſtantia: non ipſum quantum, vt ij qui ſectantur Auerroëm, licet ratio
<
lb
/>
nibus quibuſdam confirmare nitantur eiuſmodi ſententia. </
s
>
<
s
>Tùm quòd in definitionibus quæ in
<
lb
/>
geometria & arithmetica ponuntur nulla materiæ notitia perſpiciatur. </
s
>
<
s
>Tùm etiam, quia doceat
<
lb
/>
Ariſtoteles mathematicum relinquere ſolum quantum, & continuum. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Atque item auctoritas
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg658
"/>
<
lb
/>
accedat Alexandri & aliorum Græcorum
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
qui materiam illam intelligendam; autument eſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg659
"/>
<
lb
/>
quantum: quaſi verò ipſe Euclides,
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
dum definit vnitatem, non definiat per ſubiectum,
<
expan
abbr
="
inquiẽs
">inquiens</
expan
>
,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg660
"/>
<
lb
/>
vnitatem eſſe ſecundum quam vnum quodque eorum quæ ſunt, vnum dicitur. </
s
>
<
s
>& ipſe Auerroës
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg661
"/>
<
lb
/>
in definitione quanti & continui non moneat ſubintelligendam eſſe ſubſtantiam. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
g
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Et ſiquando
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg662
"/>
<
lb
/>
dixerint Græci quantum eſſe
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
, ſic costueamur: quia poteſtate quantum acceperint, quod
<
lb
/>
Auerroës interminatum vocauit; ſi minus explodendi ſint. </
s
>
<
s
>quòd ſi accipiant, vti debent,
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
<
lb
/>
non id quod eſt actu, ſed poteſtate, pari quoque ratione Auerroës defendi poterit. </
s
>
<
s
>Neque me ad
<
lb
/>
huc de ſententia deducere poteſt eruditiſsimus ille Pererius, dum conatur oſtendere mathemati
<
lb
/>
cas eſſentias & affectiones quæ de quantitate demonſtrantur, nullo modo illi conuenire in ordine
<
lb
/>
ad ſubſtantiam, ſed per ſe, vt eſſe diuiduum, inter ſe commetiri, admittere ęqualitatem, proportio
<
lb
/>
nem & cętera id genus: triangulum habere treis angulos æqualeis duobus rectis: lineam rectam
<
lb
/>
in puncto circulum tangere,
<
expan
abbr
="
aliaq́
">aliaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>multa quæ paſsim in ea diſciplina occurrunt: cuncta enim ſine
<
lb
/>
vllius ſubſtantiæ reſpectu, inquit, inſunt in quantitate. </
s
>
<
s
>Neque enim hæc ita ſe habent ſubſtantiæ
<
lb
/>
beneficio, ſed quantitatis vnius, vnde exiſtit extentio, terminatio,
<
expan
abbr
="
omnisq́
">omnisque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ratio deriuatur æquali
<
lb
/>
tatis & inæqualitatis, in quibus definiendis tota geometria planè occupatur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Conſimiliq́
">Conſimilique</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ratione
<
lb
/>
cubum tantum ſpatij poteſt occupare, non propter ſubſtantiam, ſed per ſeipſum, vt ſi qua vis
<
lb
/>
tantum valeret, vt ſubſtantiam à quantitate ſeiungeret, quantitas ipſa tantundem ſpatij ſemper </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>