Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003899
">
<
pb
pagenum
="
443
"
xlink:href
="
016/01/092.jpg
"/>
thryalides prolucernis. </
s
>
<
s
id
="
s.003900
">Videbuntur hæc qui
<
lb
/>
buſdam incredibilia dictu quæ tamen non
<
lb
/>
ſolùm vera, ſed etiam neceſſaria ſunt, ac fa
<
lb
/>
cilia inuentu. </
s
>
<
s
id
="
s.003901
">Nam cùm omnes fermè lapi
<
lb
/>
des igni præſertim haud diuturno reſiſtant,
<
lb
/>
ſquamoſi plerunque nentur ob fila. </
s
>
<
s
id
="
s.003902
">Si igitur
<
lb
/>
neas iam igni materiam contumacem, map
<
lb
/>
pas, mantilia, & thryalides efficere licebit,
<
lb
/>
ignibus non obnoxias. </
s
>
<
s
id
="
s.003903
">Texi verò quæcun
<
lb
/>
que nentur, quis dubitat? </
s
>
<
s
id
="
s.003904
">vnde etiam non
<
lb
/>
ſolum ex lino & canabe, ſed ex ſparto quo
<
lb
/>
que, ſeu geniſta mappæ conficiuntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003905
">Nunc geniſta vtimur ſolùm ad verrendum:
<
lb
/>
ſed ſi artifex non deſit, vtilis eſt etiam ad
<
lb
/>
conficienda lintea: quicquid enim ductile
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg495
"/>
<
lb
/>
eſt, nere licet: quòd nere licet, licet & texere.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003906
">Ductile verò eſt, quicquid humido conſtat
<
lb
/>
tenaci, ac minimè fragili. </
s
>
<
s
id
="
s.003907
">Alumini verò
<
lb
/>
plumæ non tantum ineſt ſucci, vt nere
<
lb
/>
poſſis. </
s
>
<
s
id
="
s.003908
">Neque igitur pro miraculo ducen
<
lb
/>
dum, quòd turris lignea ignibus immiſſis
<
lb
/>
extiterit incorrupta, hoc aluminis genere
<
lb
/>
inſperſa,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg496
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003909
">
<
margin.target
id
="
marg492
"/>
Succus atris
<
lb
/>
& potens.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003910
">
<
margin.target
id
="
marg493
"/>
Alumen Ro
<
lb
/>
chæ, & eius
<
lb
/>
vires.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003911
">
<
margin.target
id
="
marg494
"/>
Alumen
<
lb
/>
Scaiolæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003912
">Alumen plu
<
lb
/>
mæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003913
">Ellychnia
<
lb
/>
quæ haud
<
lb
/>
conſumun
<
lb
/>
tur, & map
<
lb
/>
pæ, ab igne.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003914
">
<
margin.target
id
="
marg495
"/>
Geniſta vti
<
lb
/>
lis ad confi
<
lb
/>
cienda lin
<
lb
/>
tea.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003915
">
<
margin.target
id
="
marg496
"/>
Bituminis
<
lb
/>
genera 12.
<
lb
/>
nobiliora.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003916
">Sed nec minor virtus bitumini quàm
<
lb
/>
alumini: verùm non vnum genus illius, ſed
<
lb
/>
eſt quòd propriè aſphaltum dicitur, & piſ
<
lb
/>
ſa ſphaltum, & napta, Gagates, Ampelites,
<
lb
/>
Maltha, Thracius lapis, carbones foſſiles,
<
lb
/>
ſuccinum, ambra, petroleum, camphora. </
s
>
<
s
id
="
s.003917
">Et
<
lb
/>
de omnibus ſatis conuenit, præterquam de
<
lb
/>
camphora, ſunt qui caphuram vocent: ma
<
lb
/>
num do, in ius non voco, de re ipſa eſt du
<
lb
/>
bitatio: nomen tibi, quicunque es adeò
<
lb
/>
faſtidioſus, concinnandum relinquo. </
s
>
<
s
id
="
s.003918
">Cùm
<
arrow.to.target
n
="
marg497
"/>
<
lb
/>
igitur in ea ligna inueniant, lachrymam
<
lb
/>
arboris, Capar nomine, quæ in inſula Bu
<
lb
/>
tei, aliàs Zebut vocata (hæc ab æquinoctia
<
lb
/>
li Boream verſus partibus quinque cum
<
lb
/>
quadrante diſtat, à Fortunatis centum octo
<
lb
/>
ginta ſex ) prouenit, potius quàm bitumen
<
lb
/>
eſſe credunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003919
">Veruntamen ſi ſuccinum ar
<
lb
/>
deat, quòd bitumen proculdubio eſt, aqua
<
lb
/>
que, madida mappa fumus excipiatur, cam
<
lb
/>
phoram olet. </
s
>
<
s
id
="
s.003920
">Sed medico non multum re
<
lb
/>
fert hoc ſcire, ſed quòd camphora, ſuccinum
<
lb
/>
& ambra, è bituminis genere ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.003921
">Atque
<
lb
/>
ea de cauſa etiam ſi quid horum fluat ex ar
<
lb
/>
boribus, nil prohibet quin etiam ei ſimile
<
lb
/>
in terræ viſceribus generetur. </
s
>
<
s
id
="
s.003922
">Sed videtur
<
lb
/>
camphora ex arboribus primam originem
<
lb
/>
ducere. </
s
>
<
s
id
="
s.003923
">Non tamen adeò alba natura eſt, ſed
<
lb
/>
deſtillatione talis fit. </
s
>
<
s
id
="
s.003924
">Deſtillatio enim deal
<
lb
/>
bare ſolet, non tantùm quia ſordes omnes
<
lb
/>
detrahat, ſed quia ſubſtantiam raram efficit,
<
lb
/>
atque ideò aëri peruiam. </
s
>
<
s
id
="
s.003925
">Camphora igitur
<
lb
/>
eſt immodicè ſicca, adeò vt in ſinu virginum
<
lb
/>
geſtata, iuuenes ad Venerem reddat impo
<
lb
/>
tentes. </
s
>
<
s
id
="
s.003926
">Eadem ſiccat vlcera, & dealbat; te
<
lb
/>
nuiſſimæ enim eſt ſubſtantiæ, hiſque de cau
<
lb
/>
ſis etiam ſomnum arcet. </
s
>
<
s
id
="
s.003927
">Gagatem vocat
<
lb
/>
vulgus ambram nigram. </
s
>
<
s
id
="
s.003928
">Fiunt globuli pro
<
lb
/>
precibus: ſplendet & lucidus eſt, adeò vt à
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg498
"/>
<
lb
/>
pluribus inter lapides numeretur: niger co
<
lb
/>
los, trahitque paleas: ex Hiſſpania peregri
<
lb
/>
ni imagines ad nos ferunt: ardet, hoc enim
<
lb
/>
omni bituminis generi commune eſt, Fer
<
lb
/>
tur virgines, epotus cum aqua, non cogere
<
lb
/>
ad migendum, corruptas cogere: res pro
<
lb
/>
pior fabulæ, quàm veriſimili. </
s
>
<
s
id
="
s.003929
">Quaſdam ma
<
lb
/>
gis irritare, atque eas, quæ vitiatæ ſunt, nihil
<
lb
/>
prohibet. </
s
>
<
s
id
="
s.003930
">Nam cùm collum veſicæ collo
<
lb
/>
vteri inſeratur, quæcunque corruptæ ſunt,
<
lb
/>
vexantur magis ab his, quæ moleſtiam ve
<
lb
/>
ſicæ afferre conſuerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003931
">Ferunt etiam ac
<
lb
/>
cenſum oleo reſtingui, non aqua: id ſupe
<
lb
/>
riùs declarauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.003932
">Bitumini enim hoc ge
<
lb
/>
nerale eſt, ac proprium fermè: ſed non
<
lb
/>
ab omni aqua tutus is eſt ignis, nec ab
<
lb
/>
omni oleo extinguitur: multa enim aqua
<
lb
/>
omnem ignem ſuffocat, & paucum oleum
<
lb
/>
nullum extinguit, vt quaſi hæc per meta
<
lb
/>
phoram dicta videri poſſint. </
s
>
<
s
id
="
s.003933
">Creditum eſt
<
lb
/>
etiam, nec fruſtrà, comitiales excitare, vt
<
lb
/>
ſuccinum. </
s
>
<
s
id
="
s.003934
">Sed & antiqui ſcripſerunt, illum
<
lb
/>
prouocare morbum: poteſtque vtrunque
<
lb
/>
facere. </
s
>
<
s
id
="
s.003935
">Vtrique cauſa communis eſt caliditas
<
lb
/>
modera, tenuitas ac ſiccitas. </
s
>
<
s
id
="
s.003936
">Porrò quod
<
lb
/>
pingue eſt, etiam odoratum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003937
">
<
margin.target
id
="
marg497
"/>
Camphora
<
lb
/>
quid ſit, &
<
lb
/>
vires.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003938
">
<
margin.target
id
="
marg498
"/>
Gagates.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003939
">De ſuccino magna ad hanc vſque diem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg499
"/>
<
lb
/>
contentio fuit: bitumen tamen eſt, & pin
<
lb
/>
guedo quædam terræ à maris æſtu. </
s
>
<
s
id
="
s.003940
">Copio
<
lb
/>
ſum piſcatur in Sudinis Pruſſiæ, cùm herba
<
lb
/>
quæ illi concreſcit pulegio ſimili. </
s
>
<
s
id
="
s.003941
">Quòd ſi
<
lb
/>
etiam à lachryma herbarum, aut arborum
<
lb
/>
duceret originem, bitumen tamen eſſet pin
<
lb
/>
guedine maris, & terrarum coactum, ac il
<
lb
/>
lorum calore temperatum. </
s
>
<
s
id
="
s.003942
">Eius plura ſunt
<
lb
/>
genera. </
s
>
<
s
id
="
s.003943
">Candidum precioſiſſimum, guſtu
<
lb
/>
dulce, & optimè olens, adeò vt ſuffitum in
<
lb
/>
conclauibus contra peſtem ( iuuat enim ) ad
<
lb
/>
tertiam vſque diem conclaue olere bene fa
<
lb
/>
ciat. </
s
>
<
s
id
="
s.003944
">Omne enim bene olens dum ſuffitur,
<
lb
/>
vapores abſumendo corruptos, aërem ab
<
lb
/>
omni vitio liberat: liberant ergo magis, quæ
<
lb
/>
magis fragrant, & quæ tardius conſumun
<
lb
/>
tur: quæ verò calida & ſicca ſunt, vapores
<
lb
/>
celerius abſumunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003945
">Ob id magnus ignis præ
<
lb
/>
ſtantiſſimum eſt, auxilium aduerſus peſtilen
<
lb
/>
tentem aëris ſtatum, vt etiam flabella: vi
<
lb
/>
tiant enim aërem vapores, tum natura loci
<
lb
/>
ex quo eleuantur, tum quia Solis radios pe
<
lb
/>
netrare prohibent. </
s
>
<
s
id
="
s.003946
">Ob id referunt in Ger
<
lb
/>
mania vallem Ioachimicam cùm ob ſyluas
<
lb
/>
denſas, & ſtagna inhabitabilis eſſet, deriua
<
lb
/>
tis aquis in cuniculos ac foſſas,
<
expan
abbr
="
ſucciſiſq;
">ſucciſiſque</
expan
>
ne
<
lb
/>
moribus, ſalubrem factam eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.003947
">Itaque nil mi
<
lb
/>
rum eſt, duplici auxilio flagrans ſuccinum
<
lb
/>
aërem emendare, tum quia ſiccum tum quia
<
lb
/>
bene olens. </
s
>
<
s
id
="
s.003948
">Ita videntur bis olim Athenæ
<
lb
/>
ignis beneficio à duobus medicis Hippocra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg500
"/>
<
lb
/>
te, & Acrone peſte liberatæ, flammis ſcili
<
lb
/>
cet beneolentium lignorum, non quidem
<
lb
/>
mediocribus, ſed maximis. </
s
>
<
s
id
="
s.003949
">A mediocribus
<
lb
/>
enim ignibus, & minimè odorata materia
<
lb
/>
ſuccenſis, tantum abeſt, vt peſtilens aër
<
lb
/>
emendetur, tum magis ſi beneficium vento
<
lb
/>
rum abſit, vt etiam vehementer exacerbe
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.003950
">Quamobrem Thucydides refert, cùm ob
<
lb
/>
multitudinem cadauera rogis imponeren
<
lb
/>
tur, non parum auctam peſtilentiam.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003951
">Manifeſtum eſt igitur, eiſdem penè cauſis
<
lb
/>
ſuccinum eidem morbo medicamentis im
<
lb
/>
miſtum, plurimùm conferre. </
s
>
<
s
id
="
s.003952
">Miſcetur
<
lb
/>
enim aut propter odorem, aut ſiccandi cau
<
lb
/>
ſa, aut, quòd euidentius eſt auxilium in eo,
<
lb
/>
attrahendi: trahit enim omnia leuia, paleas,
<
lb
/>
feſtucas, ramenta tenuia metallorum, & ozi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg501
"/>
<
lb
/>
mi folia, perperàm contradicente Theophra
<
lb
/>
ſto. </
s
>
<
s
id
="
s.003953
">Cauſa eſt huius, quòd humidum habeat
<
lb
/>
pingue & glutinoſum, quo emiſſo ad leuia </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>