Bošković, Ruđer Josip - Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

9240THEORIÆ punctum ſpatii ne cum binis quidem punctis temporis, dum
quamplurima binaria punctorum materiæ conjungunt idem
punctum temporis cum duobus punctis loci; nam utique coe-
xiſtunt: ac præterea tempus quidem unicam dimenſionem ha-
bet diuturnitatis, ſpatium vero habet triplicem, in longum,
latum, atque profundum.

88. Quamobrem illud jam tuto inferri poteſt, hæc primige-
11Inextenſio u-
tilis ad exclu-
dendum tranſi-
tum momenta-
neum a denſi-
tate nulla ad
ſummam. nia materiæ elementa, non ſolum eſſe ſimplicia, ac indiviſi-
bilia, ſed etiam inextenſa. Et quidem hæc ipſa ſimplicitas, &
inextenſio elementorum præſtabit commoda ſane plurima, qui-
bus eadem adhuc magis fulcitur, ac comprobatur. Si enim
prima elementa materiæ ſint quædam partes ſolidæ, ex parti-
bus compoſitæ, vel etiam tantummodo extenſæ virtualiter,
dum a vacuo ſpatio motu continuo pergitur per unam ejuſ-
modi particulam, fit ſaltus quidam momentaneus a denſitate
nulla, quæ habetur in vacuo, ad denſitatem ſummam, quæ
habetur, ubi ea particula ſpatium occupat totum. Is vero
ſaltus non habetur, ſi elementa ſimplicia ſint, & inexten-
ſa, ac a ſe invicem diſtantia. Tum enim omne continuum
eſt vacuum tantummodo, & in motu continuo per punctum
fimplex fit tranſitus a vacuo continuo ad vacuum continuum.
Punctum illud materiæ occupat unicum ſpatii punctum, quod
punctum ſpatii eſt indiviſibilis limes inter ſpatium præcedens,
& conſequens. Per ipſum non immoratur mobile continuo
motu delatum, nec ad ipſum tranſit ab ullo ipſi immediate
proximo ſpatii puncto, cum punctum puncto proximum, uti
ſupra diximus, nullum ſit; ſed a vacuo continuo ad vacuum
continuum tranſitur per ipſum ſpatii punctum a materiæ pun-
cto occupatum.

89. Accedit, quod in ſententia ſolidorum, extenſorumque
22Itidem ad hoc,
ut denſitas au-
geri poſſit, ut
poteſt minui
in inſinitum. elementorum habetur illud, denſitatem corporis minui poſſe
in infinitum, augeri autem non poſſe, niſi ad certum li-
mitem, in quo incrementi lex neceſſario abrumpi debeat.
Primum conſtat ex eo, quod eadem particula continua divi-
di poſſit in particulas minores quotcunque, quæ idcirco per
ſpatium utcunque magnum diſſundi poteſt ita, ut nulla ea-
rum ſit, quæ aliquam aliam non habeat utcunque libuerit pa-
rum a ſe diſtantem. Atque eo pacto aucta mole, per quam
cadem illa maſſa diffuſa ſit, eaque aucta in ratione quacunque,
minuetur utique denſitas in ratione itidem utcunque magna.
Patet & alterum: ubi enim omnes particulæ ad contactum
devenerint; denſitas ultra augeri non poterit. Quoniam autem
determinata quædam erit utique ratio ſpatii vacui ad ple-
num, nonniſi in ea ratione augeri poterit denſitas, cujus
augmentum, ubi ad contactum deventum ſuerit, abrumpetur-
At ſi elementa ſint puncta penitus indiviſibilia, & inextenſa;
uti augeri eorum diſtantia poterit in inſinitum, ita utique
poterit etiam minui pariter in ratione quacunque; cum

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68