1culentiſſimus, excogitatum fuit. Eodem enim prorſus modo
in terræ concuſſione flamma ex aliqua ſubterranea fornace, vel
interno calore, per venulam aliquam nitri aut ſulphuris ſerpit,
donec perveniat ad locum, in quo maiorem huiuſce materiæ
copiam inveniat; quâ ſubitò accenſa & rarefactâ, dum maio
rem quærit locum, ſibi impoſitas concutit, & diſjicit non rarò,
moles. Sæpe etiam iam antea accenſus in terræ viſceribus ignis,
dum nova augetur aliunde attracta materia, montes ſibi impoſi
tos concutit, finditque, vt non ſemel audivi, vidique in Ætna Si
ciliæ, duorum annorum accola olim, & nunc hoc ipſo anno 1654.
quo hæc ſcribo, hîc Romæ, quam (raro exemplo) concuſſit mo
tus ille ingens, qui tantam Soræ ſtragem intulit, & Romam hinc
inde Neapolim, omnes que interiacentes regiones tremefecit.
in terræ concuſſione flamma ex aliqua ſubterranea fornace, vel
interno calore, per venulam aliquam nitri aut ſulphuris ſerpit,
donec perveniat ad locum, in quo maiorem huiuſce materiæ
copiam inveniat; quâ ſubitò accenſa & rarefactâ, dum maio
rem quærit locum, ſibi impoſitas concutit, & diſjicit non rarò,
moles. Sæpe etiam iam antea accenſus in terræ viſceribus ignis,
dum nova augetur aliunde attracta materia, montes ſibi impoſi
tos concutit, finditque, vt non ſemel audivi, vidique in Ætna Si
ciliæ, duorum annorum accola olim, & nunc hoc ipſo anno 1654.
quo hæc ſcribo, hîc Romæ, quam (raro exemplo) concuſſit mo
tus ille ingens, qui tantam Soræ ſtragem intulit, & Romam hinc
inde Neapolim, omnes que interiacentes regiones tremefecit.
Rarefactio
nis vis in
cuniculis
ſubterra
neis.
nis vis in
cuniculis
ſubterra
neis.
§. II.
NArrat P. Nicolaus Cabæus lib. 4. Meteor. Ariſt. text. 12. que 1.
vidiſſe ſe marmoreum vas maximum atque duriſſimum ab
aqua conglaciata diſciſſum, eò quòd congelatione rarefactæ fue
rint aliquæ internæ partes aquæ: factà enim illâ ſubitâ congela
tione, obſtiterunt attenuationi & rarefactioni partium latera va
ſis, ceſſitque durities vehementiæ rarefactionis, & fractum eſt
vas, quod non diſrupiſſent centum juga boum, ſi in diverſas par
tes traxiſſent. Idem Cabæus ibidem aſſerit, ſe vidiſſe columnam
marmoream, quam tres homines dilatatis brachijs ſimul non
poterant complecti, quamque mille juga boum, ſi in diverſas
partes, toto juncto impetu traxiſſent, frangere non potuiſſent,
fractam tamen prorſus mediam atque truncatam, eò quòd ligna
quædam columnæ illi proxima fuerint combuſta, ideoque ex vi
cino calore ſpiritulus aliquis in marmore incluſus intus in meati
bus fuerit rarefactus, & ex rarefactione maiorem ſibi locum quæ
ſiverit.
vidiſſe ſe marmoreum vas maximum atque duriſſimum ab
aqua conglaciata diſciſſum, eò quòd congelatione rarefactæ fue
rint aliquæ internæ partes aquæ: factà enim illâ ſubitâ congela
tione, obſtiterunt attenuationi & rarefactioni partium latera va
ſis, ceſſitque durities vehementiæ rarefactionis, & fractum eſt
vas, quod non diſrupiſſent centum juga boum, ſi in diverſas par
tes traxiſſent. Idem Cabæus ibidem aſſerit, ſe vidiſſe columnam
marmoream, quam tres homines dilatatis brachijs ſimul non
poterant complecti, quamque mille juga boum, ſi in diverſas
partes, toto juncto impetu traxiſſent, frangere non potuiſſent,
fractam tamen prorſus mediam atque truncatam, eò quòd ligna
quædam columnæ illi proxima fuerint combuſta, ideoque ex vi
cino calore ſpiritulus aliquis in marmore incluſus intus in meati
bus fuerit rarefactus, & ex rarefactione maiorem ſibi locum quæ
ſiverit.