Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (42) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="42" file="0094" n="94" rhead="THEORIÆ"/>
            evincit æqualis velocitas auri, & </s>
            <s xml:space="preserve">plumæ cadentis in Boyliano
              <lb/>
            recipiente. </s>
            <s xml:space="preserve">Si reliquus curvæ arcus intermedius eſſet difformis
              <lb/>
            in diverſis materiæ punctis; </s>
            <s xml:space="preserve">infinities probabilius eſſet, diffor-
              <lb/>
            mitatem extendi etiam ad crus primum, & </s>
            <s xml:space="preserve">ultimum, cum
              <lb/>
            infinities plures ſint curvæ, quæ, cum in reliquis differant par-
              <lb/>
            tibus, differant plurimum etiam in hiſce extremis, quam quæ in
              <lb/>
            hiſce extremis tantum modo tam arcte conſentiant. </s>
            <s xml:space="preserve">Et hoc quidem
              <lb/>
            argumento illud etiam colligitur, curvam virium in quavis di-
              <lb/>
            rectione ab eodem primo materiæ elemento, nimirum ab eo-
              <lb/>
            dem materiæ puncto eandem eſſe, cum & </s>
            <s xml:space="preserve">primum impenetra-
              <lb/>
            bilitatis, & </s>
            <s xml:space="preserve">poſtremum gravitatis crus pro omnibus directioni-
              <lb/>
            bus ſit ad ſenſum idem. </s>
            <s xml:space="preserve">Cum primum in diſſertatione De Vi-
              <lb/>
            vibus Vivis hanc Theoriam protuli, ſuſpicabar diverſitatem le-
              <lb/>
            gis virium reſpondentis diverſis directionibus; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed hoc argumen-
              <lb/>
            to ad majorem ſimplicitatem, & </s>
            <s xml:space="preserve">uniformitatem deinde addu-
              <lb/>
            ctus ſum. </s>
            <s xml:space="preserve">Diverſitas autem legum virium pro diverſis particu-
              <lb/>
            lis, & </s>
            <s xml:space="preserve">pro diverſis reſpectu ejuſdem particulæ directionibus,
              <lb/>
            habetur utique ex diverſo numero, & </s>
            <s xml:space="preserve">poſitione punctorum eam
              <lb/>
            componentium, qua de re inferius aliquid.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">93. </s>
            <s xml:space="preserve">Nec vero huic homogeneitati opponitur inductionis
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0094-01" xlink:href="note-0094-01a" xml:space="preserve">Nihil contra
                <lb/>
              deduci ex prin-
                <lb/>
              cipio indiſcer-
                <lb/>
              nibilium, & ra-
                <lb/>
              tionis ſufficien-
                <lb/>
              tis.</note>
            principium, quo ipſam Leibnitiani oppugnare ſolent, nec
              <lb/>
            principium rationis ſufficientis, atque indiſcernibilium, quod
              <lb/>
            ſuperius innui numero 3. </s>
            <s xml:space="preserve">Infinitam Divini Conditoris men-
              <lb/>
            tem, ego quidem omnino arbitror, quod & </s>
            <s xml:space="preserve">tam multi
              <lb/>
            Philoſophi cenſuerunt, ejuſmodi perſpicacitatem habere, at-
              <lb/>
            que intuitionem quandam, ut ipſam etiam, quam indivi-
              <lb/>
            duationem appellant, omnino ſimilium individuorum cogno-
              <lb/>
            ſcat, atque illa inter ſe omnino diſcernat. </s>
            <s xml:space="preserve">Rationis autem
              <lb/>
            ſuſſicientis principium falſum omnino eſſe cenſeo, ac ejuſ-
              <lb/>
            modi, ut omnem veræ libertatis ideam omnino tollat; </s>
            <s xml:space="preserve">niſi
              <lb/>
            pro ratione, ubi agitur de voluntatis determinatione, ipſum
              <lb/>
            liberum arbitrium, ipſa libera determinatio aſſumatur, quod
              <lb/>
            niſi fiat in voluntate divina, quæcunque exiſtunt, neceſſario
              <lb/>
            exiſtunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">quæcunque non exiſtunt, ne poſſibilia quidem
              <lb/>
            erunt, vera aliqua poſſibilitate, uti facile admodum demonſtra-
              <lb/>
            tur; </s>
            <s xml:space="preserve">quod tamen ſi ſemel admittatur, mirum ſane, quam prona
              <lb/>
            demum ad fatalem neceſſitatem patebit via. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem poteſt
              <lb/>
            divina voluntas determinari ex ſolo arbitrio ſuo ad creandum
              <lb/>
            hoc individuum potius, quam illud ex omnibus omnino ſimili-
              <lb/>
            bus, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad ponendum quodlibet ex iis potius eo loco, quo po-
              <lb/>
            nit, quam loco alterius. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed de rationis ſufficientis principio
              <lb/>
            hæc ipſa fuſius pertractavi tum in aliis locis pluribus, tum in
              <lb/>
            Stayanis Supplementis, ubi etiam illud oſtendi, id principium
              <lb/>
            nullum habere uſum poſſe in iis ipſis caſibus, in quibus adhibe-
              <lb/>
            tur, & </s>
            <s xml:space="preserve">prædicari ſolet tantopere, atque id idcirco, quod nobis
              <lb/>
            non innoteſcant rationes omnes, quas tamen oporteret utique
              <lb/>
            omnes noſſe ad hoc, ut eo principio uti poſſemus, affirmando,
              <lb/>
            nullam eſſe rationem ſufficientem pro hoc potius, quam pro </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>