Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
74
"/>
ticis, medicis & ad alios artifices attinentibus promiſcuè diſputare valeant: itaque eiſdem auctor
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg669
"/>
<
lb
/>
ille propria principia denegauit, attribuit aliena. </
s
>
<
s
>Vel etiam vniuerſalis eſt, quia conſideret aliquid
<
lb
/>
nulla differentia contractum, vt ſiquis hominem
<
expan
abbr
="
cõſideraret
">conſideraret</
expan
>
ſimpliciter
<
expan
abbr
="
quẽ
">quem</
expan
>
medicus obſeruaret
<
lb
/>
quà bonam
<
expan
abbr
="
valetudinẽ
">valetudinem</
expan
>
ipſi reſtituere poſſet, aut alius, quatenus eſſet compos riſus. </
s
>
<
s
>vbi ſanè nulla
<
lb
/>
ambitus ratio habetur, ſed notionis. </
s
>
<
s
>idem enim homo eſt qui
<
expan
abbr
="
cõſideratur
">conſideratur</
expan
>
ſimpliciter & per
<
expan
abbr
="
eadẽ
">eadem</
expan
>
<
lb
/>
indiuidua funditur, atque is in quo riſus capacitas aduertitur, aut recuperatio ſalutis, ſed
<
expan
abbr
="
eiuſdẽ
">eiuſdem</
expan
>
<
lb
/>
rei notio reſtringitur acceſſu nouæ conditionis. </
s
>
<
s
>Tertio dici poteſt artifex vniuerſalis qui rem ge
<
lb
/>
neratim conſiderat, nec ad eius ſpecies deſcendit, vt ſiquis animal conſideraret, hominis, aut equi
<
lb
/>
conſiderationem prætermitteret. </
s
>
<
s
>His ita poſitis facile eſt diſſoluere problema & diluere rationes
<
lb
/>
quibus auferebatur facultas naturali philoſopho diſſerendi de materia prima, & illam plenè co
<
lb
/>
gnoſcendi. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
quandoquidẽ
">quandoquidem</
expan
>
eam ſic cognoſcit, vt nulla methodus plura de materia diſquirere poſ
<
lb
/>
ſit, nec eius internas affectiones explicare, & ſiqua ſunt quæ intrinſecus ad eius
<
expan
abbr
="
conſtitutionẽ
">conſtitutionem</
expan
>
per
<
lb
/>
tineant, vt relatio & habitudo ad formam & compoſitum & omnino facultas, vberrime tractare
<
lb
/>
valeat. </
s
>
<
s
>atque adeò vt ad hanc
<
expan
abbr
="
tractationẽ
">tractationem</
expan
>
nihil adiungere liceat primo philoſopho. </
s
>
<
s
>Idem quoque
<
lb
/>
philoſophus naturalis vſum &
<
expan
abbr
="
miniſteriũ
">miniſterium</
expan
>
materiæ nouit & optimè tenet cuius gratia ſit inſtituta
<
lb
/>
materia, &
<
expan
abbr
="
quemadmodũ
">quemadmodum</
expan
>
beneficio cauſſæ mouentes ad actum qui ſuus eſt finis, materia proue
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg670
"/>
<
lb
/>
hatur, & per formam euadat in naturam. </
s
>
<
s
>Proinde etiam phyſicus materiæ notionem reſoluit in
<
lb
/>
cauſſas ſuperiores vſque ad
<
expan
abbr
="
ſummã
">ſummam</
expan
>
atque
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
<
expan
abbr
="
perfectiſsimã
">perfectiſsimam</
expan
>
quæ primus eſt finis. </
s
>
<
s
>Non ſic pri
<
lb
/>
mus philoſophus. </
s
>
<
s
>quippe qui per externa principia melius
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
norit; ſed interna, vt
<
expan
abbr
="
dictũ
">dictum</
expan
>
eſt,
<
lb
/>
implent cognitionem quibus nihil addit præter illa quæ naturalis philoſophus indicauit. </
s
>
<
s
>& cùm
<
lb
/>
vniuersè cognoſcat, magis
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
cognoſcit, quia nobiliore quodam modo, & veluti architecton,
<
lb
/>
non quia tractet accuratius. </
s
>
<
s
>accuratiſsimè autem tractare
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
phyſici ſolius eſt. </
s
>
<
s
>vſque ad ali
<
lb
/>
quid planè phyſicus explanat formam; quòd forma ſimpliciter accepta aliud eſſe habet, quàm vt
<
lb
/>
reſpiciat materiam,
<
expan
abbr
="
idq́
">idque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>à philoſopho naturali
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſatis explicari poteſt, ſed eſſe omnis materię po
<
lb
/>
ſitum eſt in habitudine ad formam illam quæ probè cognoſcitur à philoſopho naturali. </
s
>
<
s
>Sed iam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg671
"/>
<
lb
/>
pondus
<
expan
abbr
="
ſingularũ
">ſingularum</
expan
>
rationum exploremus. </
s
>
<
s
>Obijcitur primùm
<
expan
abbr
="
omnẽ
">omnem</
expan
>
ſcientiam ex
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
<
expan
abbr
="
cauſſarũ
">cauſſarum</
expan
>
<
lb
/>
cognitione pendere;
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
omnes
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
à phyſico noſci. </
s
>
<
s
>Propoſitio fallaciam preſefert. </
s
>
<
s
>quippe quòd
<
lb
/>
ſcientia ſit abſoluta, vbi cauſſæ internæ &
<
expan
abbr
="
cõſtituentes
">conſtituentes</
expan
>
ſolum habeantur, & eſto quòd velis etiam
<
lb
/>
rei propoſitę notitiam in omne genus cauſſarum diſſoluere, id quoque pręſtat phyſicus. </
s
>
<
s
>At non
<
lb
/>
nouit planè vim externarum
<
expan
abbr
="
cauſſarũ
">cauſſarum</
expan
>
, vt primus philoſophus: fateor. </
s
>
<
s
>Sed quis eſt auctor, vt ad cu
<
lb
/>
iusque rei
<
expan
abbr
="
cognitionẽ
">cognitionem</
expan
>
in genere exacta
<
expan
abbr
="
cauſſarũ
">cauſſarum</
expan
>
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
cognitio requiratur? </
s
>
<
s
>ſat eſt, ſi optimè te
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg672
"/>
<
lb
/>
neat cauſſas illas, quà reſpiciunt rem propoſitam; vt
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
phyſica nouit finem, non in ſe ſimpliciter,
<
lb
/>
ſed quatenus efficit motum in materia. </
s
>
<
s
>quicquid nouit vlterius, iam non eſt officium naturalis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Atque hęc
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
verè pronunciantur. </
s
>
<
s
>mihi
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
magis arridet, quòd plena cuiusque rei ſcientia ex
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg673
"/>
<
lb
/>
internarum
<
expan
abbr
="
proprietatũ
">proprietatum</
expan
>
notitia ducatur. </
s
>
<
s
>Quod dicitur. </
s
>
<
s
>Materiam quia ſit poteſtas, à phyſico
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
poſſe cognoſci: ſic diluitur. </
s
>
<
s
>quoniam actus & poteſtas ſunt nomina ad vnum, & per alias res per
<
lb
/>
tinent quam naturales. </
s
>
<
s
>itaque ad
<
expan
abbr
="
cõmuniorem
">communiorem</
expan
>
diſciplinam ſpectant, quàm ſit naturalis. </
s
>
<
s
>Sed cùm
<
lb
/>
aſſumuntur in certa methodo, propria fiunt eius methodi, vt de circulo
<
expan
abbr
="
dictũ
">dictum</
expan
>
eſt apud grammati
<
lb
/>
cos 1. Poſt. ideò quantum eſt de illorum notione quæ
<
expan
abbr
="
accõmodatur
">accommodatur</
expan
>
ad phyſicen, actus & poteſtas
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg674
"/>
<
lb
/>
ibi optimè cognoſcuntur, & plus ſine dubio, quàm prima philoſophia. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Cõfirmas
">Confirmas</
expan
>
etiam. </
s
>
<
s
>quia for
<
lb
/>
ma cognoſcitur magis quàm materia. </
s
>
<
s
>Sed forma non plenè cognoſcitur à naturali. </
s
>
<
s
>Reſpondeo,
<
lb
/>
ſi forma cum materia conferatur, maiorem haberi cognitionem formæ quàm materiæ. </
s
>
<
s
>Cæterùm
<
lb
/>
non id inquiritur nunc: ſed propoſita cognitione materiæ quæritur an'ne eius cognitionem, qua
<
lb
/>
liſcunque ſit, plenè phyſicus aſſequatur, an primus philoſophus. </
s
>
<
s
>& obiectio fallaciam continet
<
lb
/>
elenchi. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
pręterquã
">pręterquam</
expan
>
quae materia cognoſcitur per
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
quę poſita eſt in materia: hęc verò optimè co
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg675
"/>
<
lb
/>
gnoſcitur à phyſico. </
s
>
<
s
>quapropter nihil obſtabit, quominus phyſicus,
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
ſi non ſimpliciter cogno
<
lb
/>
ſcat
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
, poſsit
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
aptè cognoſcere
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
, & quatenus eius
<
expan
abbr
="
ingeniũ
">ingenium</
expan
>
patitur. </
s
>
<
s
>Aſſumit Auicenna
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg676
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
phyſicũ
">phyſicum</
expan
>
eſſe
<
expan
abbr
="
artificẽ
">artificem</
expan
>
<
expan
abbr
="
particularẽ
">particularem</
expan
>
; proinde
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
noſſe
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
<
expan
abbr
="
primã
">primam</
expan
>
. </
s
>
<
s
>certè ſi minoris ambitus eſſe vo
<
lb
/>
luit Auicenna
<
expan
abbr
="
phyſicũ
">phyſicum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
expan
abbr
="
primũ
">primum</
expan
>
<
expan
abbr
="
philoſophũ
">philoſophum</
expan
>
, mea
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
ſententia, decipitur. </
s
>
<
s
>vterque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
conſide
<
lb
/>
rat
<
expan
abbr
="
idẽ
">idem</
expan
>
ens quod in
<
expan
abbr
="
decẽ
">decem</
expan
>
<
expan
abbr
="
prędicamẽta
">prędicamenta</
expan
>
ſecatur. </
s
>
<
s
>vterque primò ſubſtantiam
<
expan
abbr
="
ſenſilẽ
">ſenſilem</
expan
>
ſpeculatur, cuius
<
lb
/>
accidentia
<
expan
abbr
="
cauſſasq́
">cauſſasque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>vult indagare. </
s
>
<
s
>Nec
<
expan
abbr
="
quicquã
">quicquam</
expan
>
aliud exprimit ens quod vel à primo philoſopho,
<
lb
/>
vel à dialectico tractatur,
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
id quod aliqua prędicamenti formula ſignificatur,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
qua (vt anteà
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
dictũ
">dictum</
expan
>
eſt) ſubſtantiæ notio ſemper exiſtit. </
s
>
<
s
>Nec quae quacunque euagetur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
quanquã
">quanquam</
expan
>
nullus eſt artifex
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
hmõi
">huiusmodi</
expan
>
; neque
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
dialecticus. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
quaſi cancellis
<
expan
abbr
="
quibuſdã
">quibuſdam</
expan
>
coërcentur, quos egredi non licet. </
s
>
<
s
>ac
<
lb
/>
quęuis methodus habet
<
expan
abbr
="
ſuã
">ſuam</
expan
>
<
expan
abbr
="
propriã
">propriam</
expan
>
<
expan
abbr
="
rõnẽ
">rationem</
expan
>
qua munus
<
expan
abbr
="
ſuũ
">ſuum</
expan
>
pręſtet. </
s
>
<
s
>& dialecticus illud habet, vt ex
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõibus
">conibus</
expan
>
progrediatur: ac niſi ita fecerit,
<
expan
abbr
="
ſuũ
">ſuum</
expan
>
munus tranſiliat, & vt inquit Ariſt. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
lateat
<
expan
abbr
="
alterã
">alteram</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſciẽ-
">ſcien
<
lb
/>
</
expan
>
<
arrow.to.target
n
="
marg677
"/>
<
lb
/>
tiam faciens. </
s
>
<
s
>Itaque
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
poſſum
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
accuſare
<
expan
abbr
="
Philoponũ
">Philoponum</
expan
>
qui crediderit ob id ab Ariſt. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
pronunciatũ
">pronunciatum</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
omnes methodos
<
expan
abbr
="
quarũ
">quarum</
expan
>
ſunt principia, cauſſę, &
<
expan
abbr
="
elemẽta
">elementa</
expan
>
, propter dialecticen, eo quòd cauſsis,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg678
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
principiisq́
">principiisque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>careret, & diſſerens de mathematicis aſſumeret principia mathematica. </
s
>
<
s
>cùm ſic </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>