Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

List of thumbnails

< >
31
31
32
32
33
33
34
34
35
35
36
36
37
37
38
38
39
39 (2)
40
40 (3)
< >
page |< < (58) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div170" type="section" level="1" n="57">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2903" xml:space="preserve">
              <pb o="58" file="094" n="95" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            prehenderint Aſtronomi. </s>
            <s xml:id="echoid-s2904" xml:space="preserve">Omnes igitur cælos moueri ab oriente in occide@
              <emph style="sub">c</emph>
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-094-01" xlink:href="note-094-01a" xml:space="preserve">Motus ab
                <lb/>
              ortu in oc-
                <lb/>
              caſum quo
                <lb/>
              pacto depre
                <lb/>
              @enſus ſit.</note>
            tem, experientia quotidiana didicerunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s2905" xml:space="preserve">Viderunt namque Solem, Lunam, a
              <lb/>
            reliquas ſtellas omnes, ex parte orientis paulatim aſcendere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2906" xml:space="preserve">eleuari ſupra
              <lb/>
            Horizontem, donec ad Meridianum peruenirent, atque hinc turſur declinare
              <lb/>
            in occidentem, donec iterum in oriente reperir
              <unsure/>
            entur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2907" xml:space="preserve">Ex qua conſideratione
              <lb/>
            facile, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2908" xml:space="preserve">non dubitanter concluſerunt motum omuium cęlorum ab oriente in
              <lb/>
            occidentem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2909" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2910" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            autem motus iſte ſimpliciter fiat ab oriente, hoc eſt, ſemper ab
              <lb/>
            oriente recedat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2911" xml:space="preserve">occidenti appropinquet, multiplici via collegerunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2912" xml:space="preserve">Primũ
              <lb/>
            ex vmbra corporum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2913" xml:space="preserve">Ab ortu enim Solis vſque ad meridiem umbræ omnes in
              <lb/>
            Horizontem proiectæ decreſcunt continue, ita vt in meridie vmbræ fiant mi-
              <lb/>
            nimæ, à meridie vero vſque ad Solis occaſum iterum augentur: </s>
            <s xml:id="echoid-s2914" xml:space="preserve">quod nulla ra-
              <lb/>
            tione fieri poſſet, niſi Sol continue laberetur ab ortu in occaſum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2915" xml:space="preserve">Idem dice@
              <lb/>
            de Luna, cuius vmbræ ſemper decreſcunt, dum ab ortu ad Meridianum moue-
              <lb/>
            tur, iterum vero augentur, dum à Meridiano ad occaſum vergit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2916" xml:space="preserve">Secundo ex
              <lb/>
            altitudinibus ſtellarum, quæ ab ortu ipſarum ſemper maiores fiunt, donec ad
              <lb/>
            Meridianum circulum perueniant, vbi maximas obtinent nltitudines: </s>
            <s xml:id="echoid-s2917" xml:space="preserve">A Me-
              <lb/>
            ridiano vero circulo vſque ad occaſum earundem altitudinum decrementum
              <lb/>
            perpetuo ſuſcipiunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s2918" xml:space="preserve">Quod quidem manifeſtum inditium eſt, eas ſimpliciter
              <lb/>
            ab oriente diſcedere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2919" xml:space="preserve">occidenti appropinquare.</s>
            <s xml:id="echoid-s2920" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div172" type="section" level="1" n="58">
          <head xml:id="echoid-head62" style="it" xml:space="preserve">QVA RATIONE COLLECTVS SIT MOTVS
            <lb/>
          Cælorum ab occaſu in ortum.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2921" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Etsi</emph>
            omnes cæli ſimpliciter ab ortu in occaſum feruntur, vt nuper oſtẽ-
              <lb/>
            dimus, deprehenſum tamen eſt, eos rurſus ab occaſu in ortum cieri, non qui-
              <lb/>
            dem ſimpliciter, cum ſimpliciter ſolum ab ortu in occaſum moueantur, vt iam
              <lb/>
            oſtenſum eſt, ſed ſecundum quid, petendo videlicet figna orientalia, ad ſenſum
              <lb/>
            ſuperius expoſitum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2922" xml:space="preserve">Hoc autem prius deprehenderunt in 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s2923" xml:space="preserve">Planetis, vt colli-
              <lb/>
            gitur à Ioanne de Regiomonte in Epitome Almageſti Ptolemęi lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2924" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2925" xml:space="preserve">concl.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2926" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s2927" xml:space="preserve">hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s2928" xml:space="preserve">Obſeruarunt Aſtronomi, Solem & </s>
            <s xml:id="echoid-s2929" xml:space="preserve">Lunam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2930" xml:space="preserve">reliquos Plane-
              <lb/>
            tas, non habere ſemper eundem inter ſe ſitum & </s>
            <s xml:id="echoid-s2931" xml:space="preserve">diſtantiam; </s>
            <s xml:id="echoid-s2932" xml:space="preserve">ſed Lunam v.</s>
            <s xml:id="echoid-s2933" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s2934" xml:space="preserve">
              <lb/>
            vno die eſſe coniunctam cum Sole, alio vero ab eo receſſiſſe verſus partes oriẽ
              <lb/>
            tales: </s>
            <s xml:id="echoid-s2935" xml:space="preserve">non ſolum autem hanc diuerſitatem in vno planeta reſpectu alterius
              <lb/>
            inuenerunt, verum etiam in omnibus planetis reſpectu ſtellarum fixarum: </s>
            <s xml:id="echoid-s2936" xml:space="preserve">Cõ-
              <lb/>
            ſpexerunt enim hunc, vel illum planetam, vno die eſſe cum tali ſtella fixa con-
              <lb/>
            iunctum, aut in tali gradu alicuius ſigni exiſtere, alio vero die diſceſſiſſe ab illa
              <lb/>
            ſtella, ſeu gradu, verſus partes orientaliores, vt luce clarius nos etiam quoti-
              <lb/>
            die experimur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2937" xml:space="preserve">Nulla igitur ratione dubitari poteſt, ſeptem orbes planetarum
              <lb/>
            præter motum diurnum ab oriente in occidentem, moueri quoque paulatim,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2938" xml:space="preserve">retrocedere quodammodo ab occiden te in orientem, hoc eſt, ad partes cæ-
              <lb/>
            li orientales, vt expoſuimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2939" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2940" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Neqve</emph>
            vero diuerſa via repererunt octauum etiam cælum ab occidente
              <lb/>
            in orientem moueri. </s>
            <s xml:id="echoid-s2941" xml:space="preserve">Quamuis enim antiqui fere omnes ante Ariſtotelem
              <lb/>
            crediderint, ſtellatum illud cælum vnico tantum illo motu cieri ab oriente
              <lb/>
            in occidentem, quoniam videlicet cernebant omnes ſtellas fixas eaſdem inter
              <lb/>
            ſe ſeruare diſtantias, locaq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s2942" xml:space="preserve">ortuum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2943" xml:space="preserve">occaſuũ earundem in eodem Horizon-
              <lb/>
            te non variari, ſed ſemper in eiſdem locis eas oriri & </s>
            <s xml:id="echoid-s2944" xml:space="preserve">occidere, ob </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>