Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
81 44
82 45
83 46
84 47
85 48
86 49
87 50
88 51
89 52
90 53
91 54
92 55
93 56
94 57
95 58
96 59
97 60
98 61
99 62
100 63
101 64
102 65
103 66
104 67
105 68
106 69
107 70
108 71
109 72
110 73
< >
page |< < (58) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div170" type="section" level="1" n="57">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2903" xml:space="preserve">
              <pb o="58" file="094" n="95" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            prehenderint Aſtronomi. </s>
            <s xml:id="echoid-s2904" xml:space="preserve">Omnes igitur cælos moueri ab oriente in occide@
              <emph style="sub">c</emph>
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-094-01" xlink:href="note-094-01a" xml:space="preserve">Motus ab
                <lb/>
              ortu in oc-
                <lb/>
              caſum quo
                <lb/>
              pacto depre
                <lb/>
              @enſus ſit.</note>
            tem, experientia quotidiana didicerunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s2905" xml:space="preserve">Viderunt namque Solem, Lunam, a
              <lb/>
            reliquas ſtellas omnes, ex parte orientis paulatim aſcendere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2906" xml:space="preserve">eleuari ſupra
              <lb/>
            Horizontem, donec ad Meridianum peruenirent, atque hinc turſur declinare
              <lb/>
            in occidentem, donec iterum in oriente reperir
              <unsure/>
            entur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2907" xml:space="preserve">Ex qua conſideratione
              <lb/>
            facile, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2908" xml:space="preserve">non dubitanter concluſerunt motum omuium cęlorum ab oriente in
              <lb/>
            occidentem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2909" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2910" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            autem motus iſte ſimpliciter fiat ab oriente, hoc eſt, ſemper ab
              <lb/>
            oriente recedat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2911" xml:space="preserve">occidenti appropinquet, multiplici via collegerunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2912" xml:space="preserve">Primũ
              <lb/>
            ex vmbra corporum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2913" xml:space="preserve">Ab ortu enim Solis vſque ad meridiem umbræ omnes in
              <lb/>
            Horizontem proiectæ decreſcunt continue, ita vt in meridie vmbræ fiant mi-
              <lb/>
            nimæ, à meridie vero vſque ad Solis occaſum iterum augentur: </s>
            <s xml:id="echoid-s2914" xml:space="preserve">quod nulla ra-
              <lb/>
            tione fieri poſſet, niſi Sol continue laberetur ab ortu in occaſum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2915" xml:space="preserve">Idem dice@
              <lb/>
            de Luna, cuius vmbræ ſemper decreſcunt, dum ab ortu ad Meridianum moue-
              <lb/>
            tur, iterum vero augentur, dum à Meridiano ad occaſum vergit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2916" xml:space="preserve">Secundo ex
              <lb/>
            altitudinibus ſtellarum, quæ ab ortu ipſarum ſemper maiores fiunt, donec ad
              <lb/>
            Meridianum circulum perueniant, vbi maximas obtinent nltitudines: </s>
            <s xml:id="echoid-s2917" xml:space="preserve">A Me-
              <lb/>
            ridiano vero circulo vſque ad occaſum earundem altitudinum decrementum
              <lb/>
            perpetuo ſuſcipiunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s2918" xml:space="preserve">Quod quidem manifeſtum inditium eſt, eas ſimpliciter
              <lb/>
            ab oriente diſcedere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2919" xml:space="preserve">occidenti appropinquare.</s>
            <s xml:id="echoid-s2920" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div172" type="section" level="1" n="58">
          <head xml:id="echoid-head62" style="it" xml:space="preserve">QVA RATIONE COLLECTVS SIT MOTVS
            <lb/>
          Cælorum ab occaſu in ortum.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2921" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Etsi</emph>
            omnes cæli ſimpliciter ab ortu in occaſum feruntur, vt nuper oſtẽ-
              <lb/>
            dimus, deprehenſum tamen eſt, eos rurſus ab occaſu in ortum cieri, non qui-
              <lb/>
            dem ſimpliciter, cum ſimpliciter ſolum ab ortu in occaſum moueantur, vt iam
              <lb/>
            oſtenſum eſt, ſed ſecundum quid, petendo videlicet figna orientalia, ad ſenſum
              <lb/>
            ſuperius expoſitum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2922" xml:space="preserve">Hoc autem prius deprehenderunt in 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s2923" xml:space="preserve">Planetis, vt colli-
              <lb/>
            gitur à Ioanne de Regiomonte in Epitome Almageſti Ptolemęi lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2924" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2925" xml:space="preserve">concl.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2926" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s2927" xml:space="preserve">hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s2928" xml:space="preserve">Obſeruarunt Aſtronomi, Solem & </s>
            <s xml:id="echoid-s2929" xml:space="preserve">Lunam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2930" xml:space="preserve">reliquos Plane-
              <lb/>
            tas, non habere ſemper eundem inter ſe ſitum & </s>
            <s xml:id="echoid-s2931" xml:space="preserve">diſtantiam; </s>
            <s xml:id="echoid-s2932" xml:space="preserve">ſed Lunam v.</s>
            <s xml:id="echoid-s2933" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s2934" xml:space="preserve">
              <lb/>
            vno die eſſe coniunctam cum Sole, alio vero ab eo receſſiſſe verſus partes oriẽ
              <lb/>
            tales: </s>
            <s xml:id="echoid-s2935" xml:space="preserve">non ſolum autem hanc diuerſitatem in vno planeta reſpectu alterius
              <lb/>
            inuenerunt, verum etiam in omnibus planetis reſpectu ſtellarum fixarum: </s>
            <s xml:id="echoid-s2936" xml:space="preserve">Cõ-
              <lb/>
            ſpexerunt enim hunc, vel illum planetam, vno die eſſe cum tali ſtella fixa con-
              <lb/>
            iunctum, aut in tali gradu alicuius ſigni exiſtere, alio vero die diſceſſiſſe ab illa
              <lb/>
            ſtella, ſeu gradu, verſus partes orientaliores, vt luce clarius nos etiam quoti-
              <lb/>
            die experimur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2937" xml:space="preserve">Nulla igitur ratione dubitari poteſt, ſeptem orbes planetarum
              <lb/>
            præter motum diurnum ab oriente in occidentem, moueri quoque paulatim,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2938" xml:space="preserve">retrocedere quodammodo ab occiden te in orientem, hoc eſt, ad partes cæ-
              <lb/>
            li orientales, vt expoſuimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2939" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2940" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Neqve</emph>
            vero diuerſa via repererunt octauum etiam cælum ab occidente
              <lb/>
            in orientem moueri. </s>
            <s xml:id="echoid-s2941" xml:space="preserve">Quamuis enim antiqui fere omnes ante Ariſtotelem
              <lb/>
            crediderint, ſtellatum illud cælum vnico tantum illo motu cieri ab oriente
              <lb/>
            in occidentem, quoniam videlicet cernebant omnes ſtellas fixas eaſdem inter
              <lb/>
            ſe ſeruare diſtantias, locaq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s2942" xml:space="preserve">ortuum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2943" xml:space="preserve">occaſuũ earundem in eodem Horizon-
              <lb/>
            te non variari, ſed ſemper in eiſdem locis eas oriri & </s>
            <s xml:id="echoid-s2944" xml:space="preserve">occidere, ob </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>