Bošković, Ruđer Josip - Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

9543PARS PRIMA. alio: ſane in exemplo illo ipſo, quod adhiberi ſolet, Archi-
medis hoc principio æquilibrium determinantis, ibidem oſten-
di, ex ignoratione cauſarum, ſive rationum, quæ poſtea dete-
ctæ ſunt, ipſum in ſuæ inveſtigationis progreſſu erraſſe pluri-
mum, deducendo per abuſum ejus principii ſphæricam figuram
marium, ac Telluris.

94. Accedit & illud, quod illa puncta materiæ, licet eſſent
11Poſſe etiam
puncta conve-
nire in iis, dif-
ferre in aliis. prorſus ſimilia in ſimplicitate, & extenſione, ac menſura vi-
rium pendentium a diſtantia, poſſent alias habere proprietates
metaphyſicas diverſas inter ſe, nobis ignotas, quæ ipſa etiam a-
pud ipſos Leibnitianos diſcriminarent.

95. Quod autem attinet ad inductionem, quam Leibnitiani
deſumunt a diſſimilitudine, quam obſervamus in rebus omni-
22Non vaere
hic principium
inductionis a
maſſis: eas dif-
ferre ex diver-
ſis combinatio-
nibus. bus, cum nimirum nuſquam ex. gr. in ampliſſima ſilva reperi-
re ſit duo folia prorſus ſimilia; ea ſane me nihil movet; cum
nimirum illud diſcrimen ſit proprietas relativa ad rationem
aggregati, & noſtros ſenſus, quos ſingula materiæ elementa
non aſſiciunt vi ſufficiente ad excitandam in animo ideam,
niſi multa ſint ſimul, & in molem majorem excreſcant.
Porro ſcimus utique combinationes ejuſdem numeri termino-
rum in immenſum excreſcere, ſi ille ipſe numerus ſit aliquan-
to major. Solis 24 litterulis Alphabeti diverſimode combina-
tis formantur voces omnes, quibus huc uſque uſa ſunt omnia
idiomata, quæ extiterunt, & quibus omnia illa, quæ poſ-
ſunt exiſtere, uti poſſunt. Quid ſi numerus earum exiſteret
tanto major, quanto major eſt numerus punctorum materiæ
in quavis maſſa ſenſibili? Quod ibi diverſus eſt litterarum
diverſarum ordo, id in punctis etiam prorſus homogeneis ſunt
poſitiones, & diſtantiæ, quibus variatis, variatur utique for-
ma, & vis, qua ſenſus afficitur in aggregatis. Quanto ma-
jor eſt numerus combinationum diverſarum poſſibilium in
maſſis ſenſibilibus, quam earum maſſarum, quas poſſumus
obſervare, & inter ſe conferre ( qui quidem ob diſtantias, &
directiones in infinitum variabiles præſcindendo ab æquilibrio
virium, eſt infinitus, cum ipſo æquilibrio eſt immenſus );
tanto major eſt improbabilitas duarum maſſarum omnino ſi-
milium, quam omnium aliquantiſper ſaltem inter ſe diſſimi-
lium.

96. Et quidem accedit illud etiam, quod alicujus diſſimili-
33Phyſica raio
diſcriminis in
pluribus maſſis
ut in toliis. tudinis in aggregatis phvſicam quoque rationem cernimus in
iis etiam caſibus, in quibus maxime inter ſe ſimilia eſſe de-
berent. Cum enim mutuæ vires ad diſtantias quaſcunque per-
tineant; ſtatus uniuſcujuſque puncti pendebit ſaltem aliquan-
tiſper a ſtatu omnium aliorum punctorum, quæ ſunt in Mun-
do. Porro utcunque puncta quædam ſint parum a ſe invicem
remota, uti ſunt duo folia in eadem ſilva, & multo magis in
eodem ramo; adhuc tamen non eandem prorſus relationem di-
ſtantiæ, & virium habent ad reliqua omnia materiæ puncta,

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68