Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 17
[out of range]
>
<
1 - 17
[out of range]
>
page
|<
<
(43)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
43
"
file
="
0095
"
n
="
95
"
rhead
="
PARS PRIMA.
"/>
alio: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſane in exemplo illo ipſo, quod adhiberi ſolet, Archi-
<
lb
/>
medis hoc principio æquilibrium determinantis, ibidem oſten-
<
lb
/>
di, ex ignoratione cauſarum, ſive rationum, quæ poſtea dete-
<
lb
/>
ctæ ſunt, ipſum in ſuæ inveſtigationis progreſſu erraſſe pluri-
<
lb
/>
mum, deducendo per abuſum ejus principii ſphæricam figuram
<
lb
/>
marium, ac Telluris.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">94. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Accedit & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">illud, quod illa puncta materiæ, licet eſſent
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0095-01
"
xlink:href
="
note-0095-01a
"
xml:space
="
preserve
">Poſſe etiam
<
lb
/>
puncta conve-
<
lb
/>
nire in iis, dif-
<
lb
/>
ferre in aliis.</
note
>
prorſus ſimilia in ſimplicitate, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">extenſione, ac menſura vi-
<
lb
/>
rium pendentium a diſtantia, poſſent alias habere proprietates
<
lb
/>
metaphyſicas diverſas inter ſe, nobis ignotas, quæ ipſa etiam a-
<
lb
/>
pud ipſos Leibnitianos diſcriminarent.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">95. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quod autem attinet ad inductionem, quam Leibnitiani
<
lb
/>
deſumunt a diſſimilitudine, quam obſervamus in rebus omni-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0095-02
"
xlink:href
="
note-0095-02a
"
xml:space
="
preserve
">Non va
<
gap
/>
ere
<
lb
/>
hic principium
<
lb
/>
inductionis a
<
lb
/>
maſſis: eas dif-
<
lb
/>
ferre ex diver-
<
lb
/>
ſis combinatio-
<
lb
/>
nibus.</
note
>
bus, cum nimirum nuſquam ex. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">gr. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in ampliſſima ſilva reperi-
<
lb
/>
re ſit duo folia prorſus ſimilia; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ea ſane me nihil movet; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cum
<
lb
/>
nimirum illud diſcrimen ſit proprietas relativa ad rationem
<
lb
/>
aggregati, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">noſtros ſenſus, quos ſingula materiæ elementa
<
lb
/>
non aſſiciunt vi ſufficiente ad excitandam in animo ideam,
<
lb
/>
niſi multa ſint ſimul, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in molem majorem excreſcant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Porro ſcimus utique combinationes ejuſdem numeri termino-
<
lb
/>
rum in immenſum excreſcere, ſi ille ipſe numerus ſit aliquan-
<
lb
/>
to major. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Solis 24 litterulis Alphabeti diverſimode combina-
<
lb
/>
tis formantur voces omnes, quibus huc uſque uſa ſunt omnia
<
lb
/>
idiomata, quæ extiterunt, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quibus omnia illa, quæ poſ-
<
lb
/>
ſunt exiſtere, uti poſſunt. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quid ſi numerus earum exiſteret
<
lb
/>
tanto major, quanto major eſt numerus punctorum materiæ
<
lb
/>
in quavis maſſa ſenſibili? </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quod ibi diverſus eſt litterarum
<
lb
/>
diverſarum ordo, id in punctis etiam prorſus homogeneis ſunt
<
lb
/>
poſitiones, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">diſtantiæ, quibus variatis, variatur utique for-
<
lb
/>
ma, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vis, qua ſenſus afficitur in aggregatis. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quanto ma-
<
lb
/>
jor eſt numerus combinationum diverſarum poſſibilium in
<
lb
/>
maſſis ſenſibilibus, quam earum maſſarum, quas poſſumus
<
lb
/>
obſervare, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">inter ſe conferre ( qui quidem ob diſtantias, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
directiones in infinitum variabiles præſcindendo ab æquilibrio
<
lb
/>
virium, eſt infinitus, cum ipſo æquilibrio eſt immenſus ); </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
tanto major eſt improbabilitas duarum maſſarum omnino ſi-
<
lb
/>
milium, quam omnium aliquantiſper ſaltem inter ſe diſſimi-
<
lb
/>
lium.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">96. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Et quidem accedit illud etiam, quod alicujus diſſimili-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0095-03
"
xlink:href
="
note-0095-03a
"
xml:space
="
preserve
">Phyſica ra
<
gap
/>
io
<
lb
/>
diſcriminis in
<
lb
/>
pluribus maſſis
<
lb
/>
ut in toliis.</
note
>
tudinis in aggregatis phvſicam quoque rationem cernimus in
<
lb
/>
iis etiam caſibus, in quibus maxime inter ſe ſimilia eſſe de-
<
lb
/>
berent. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Cum enim mutuæ vires ad diſtantias quaſcunque per-
<
lb
/>
tineant; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſtatus uniuſcujuſque puncti pendebit ſaltem aliquan-
<
lb
/>
tiſper a ſtatu omnium aliorum punctorum, quæ ſunt in Mun-
<
lb
/>
do. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Porro utcunque puncta quædam ſint parum a ſe invicem
<
lb
/>
remota, uti ſunt duo folia in eadem ſilva, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">multo magis in
<
lb
/>
eodem ramo; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">adhuc tamen non eandem prorſus relationem di-
<
lb
/>
ſtantiæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">virium habent ad reliqua omnia materiæ puncta, </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>