1teruallo diſtat à nobis, quàm quando eſt in perigæo, interuallum enim illud
conſtat diametris terræ duobus, & quadraginta, hoc eſt milliarijs 208000.
ferè, ideſt octonis millibus ſupra ducenta millia. quæ differentia facit vt Sol
manifeſtè appareat nobis minor apogæus, quàm perigæus. Sol præterea ſi
militer ipſis inerrantibus ſtellis fit tantumdem modo remotior, modo pro
pinquior: ſed fortè Ariſt. iſta non occurrerunt, vel tunc temporis nondum
perſpecta erant.
conſtat diametris terræ duobus, & quadraginta, hoc eſt milliarijs 208000.
ferè, ideſt octonis millibus ſupra ducenta millia. quæ differentia facit vt Sol
manifeſtè appareat nobis minor apogæus, quàm perigæus. Sol præterea ſi
militer ipſis inerrantibus ſtellis fit tantumdem modo remotior, modo pro
pinquior: ſed fortè Ariſt. iſta non occurrerunt, vel tunc temporis nondum
perſpecta erant.
140
Ibidem (Aliquando enim medijs noctibus Delphin oritur) vt probet, Gala
xiam non ſemper ſeruare à Sole diſtantiam eandem, accipit tanquam huius
rei ſignum, manifeſtum, quod Delphini conſtellatio aliquando medijs no
ctibus oriatur ſupra horizontem, aliquando verò diluculo; non ideò tamen
putes hanc rationem ſupponere Delphinum eſſe in ipſo lacteo circulo, quod
tamen verum non eſt, non enim eſt in Galaxia, ſed tamen illi proximus, vt
noctu videre eſt in cœlo, vel etiam ſi mauis in globo aſtronomico: non ta
men ob id Ariſt. ratio minus valida redditur, cum Delphinus ſemper Gala
xiæ eodem modo ſit proximus, eoque; moto, ipſa pariter moueatur.
xiam non ſemper ſeruare à Sole diſtantiam eandem, accipit tanquam huius
rei ſignum, manifeſtum, quod Delphini conſtellatio aliquando medijs no
ctibus oriatur ſupra horizontem, aliquando verò diluculo; non ideò tamen
putes hanc rationem ſupponere Delphinum eſſe in ipſo lacteo circulo, quod
tamen verum non eſt, non enim eſt in Galaxia, ſed tamen illi proximus, vt
noctu videre eſt in cœlo, vel etiam ſi mauis in globo aſtronomico: non ta
men ob id Ariſt. ratio minus valida redditur, cum Delphinus ſemper Gala
xiæ eodem modo ſit proximus, eoque; moto, ipſa pariter moueatur.
141
Summæ 2. cap. 6. Sunt qui velint Ariſt. Galaxiam nihil aliud eſſe, quàm
quandam refractionem lucis ſtellarum illarum, quæ ſunt in ætherea Gala
xia, quæ inquam refractio fiat circa ſupremam aeris regionem ex occurſu
exhalationum, quæ ibi perpetuò conſeruantur, & vi earumdem ſtellarum
ſurſum ſemper attrahuntur, quæ refractio fiat ad eum modum, quo halo cir
ca Solem, & Lunam. & quemadmodum halo, ſiue area omnibus vndecunque
aſpicientibus ſemper videntur in eodem cœli loco, hoc eſt è regione Solis,
vel Lunæ; ſimiliter Galaxia in aere omnibus vndecunque intuentibus appa
reat in eadem cœli parte, ideſt ex aduersò eorumdem ſyderum, quæ cœle
ſtem lacteam viam conficiunt. Porrò qui ſic mentem Ariſt. exponunt, nul
lo modo poſſunt à Mathematicis redargui per rationem deſumptam à di
uerſitate aſpectus (quam poſtea explicabo) quamuis phyſicis rationibus re
fellantur. Alij ſunt, quorum ſententia magis videtur improbanda, eò quod
Ariſt. ſummum Philoſophum pueriliter in aſtronomia lapſum fateri cogan
tur. Exiſtimant hi Galaxiam hanc Ariſtotelicam nihil aliud eſſe, quàm ip
ſas tenues exhalationes in aere ſubuectas, directèque infra ſtellas illas la
cteum circulum in cœlo conſtituentes nobis obiectas. qui præter innumera,
ac magna abſurda è naturali Philoſophia petita, vnum maximum ex Aſtro
nomia, nempè ex diuerſitate aſpectus deſumptum, nullo modo vitare poſ
ſunt; eſtque; huiuſmodi, quia ſi lacteus hic circulus eſſet in aere, non ab om
nibus, neque ex omni terræ loco per eadem ſydera commeare cerneretur, ſed
è diuerſis, & præcipuè ab inuicem valde diſſitis, circa diuerſa aſtra ſe ſe ocu
lis noſtris obijceret: at teſtimonio ſenſus conſtat, Galaxiam ſemper in eo
dem loco; eademque; à ſyderibus fixis diſtantia albicare, ergò nullo modo
viam hanc in aere quaſi pendulam fabricare debemus. rationem hanc di
uerſitatis aſpectus aſtronomicè magis explicatam reperies apud Clauium
in ſphæra. Porrò hæc ratio quamuis adeo certa, ac noſtra tempeſtate vul
gata, parum tamen à nonnullis de rebus Meteorologicis commentaria con
farcinantibus intellecta, minimè eos abſterrere potuit, quin prædictam opi
nionem, non ſolum Ariſtoteli imponerent, verum etiam ipſi tanquam
quandam refractionem lucis ſtellarum illarum, quæ ſunt in ætherea Gala
xia, quæ inquam refractio fiat circa ſupremam aeris regionem ex occurſu
exhalationum, quæ ibi perpetuò conſeruantur, & vi earumdem ſtellarum
ſurſum ſemper attrahuntur, quæ refractio fiat ad eum modum, quo halo cir
ca Solem, & Lunam. & quemadmodum halo, ſiue area omnibus vndecunque
aſpicientibus ſemper videntur in eodem cœli loco, hoc eſt è regione Solis,
vel Lunæ; ſimiliter Galaxia in aere omnibus vndecunque intuentibus appa
reat in eadem cœli parte, ideſt ex aduersò eorumdem ſyderum, quæ cœle
ſtem lacteam viam conficiunt. Porrò qui ſic mentem Ariſt. exponunt, nul
lo modo poſſunt à Mathematicis redargui per rationem deſumptam à di
uerſitate aſpectus (quam poſtea explicabo) quamuis phyſicis rationibus re
fellantur. Alij ſunt, quorum ſententia magis videtur improbanda, eò quod
Ariſt. ſummum Philoſophum pueriliter in aſtronomia lapſum fateri cogan
tur. Exiſtimant hi Galaxiam hanc Ariſtotelicam nihil aliud eſſe, quàm ip
ſas tenues exhalationes in aere ſubuectas, directèque infra ſtellas illas la
cteum circulum in cœlo conſtituentes nobis obiectas. qui præter innumera,
ac magna abſurda è naturali Philoſophia petita, vnum maximum ex Aſtro
nomia, nempè ex diuerſitate aſpectus deſumptum, nullo modo vitare poſ
ſunt; eſtque; huiuſmodi, quia ſi lacteus hic circulus eſſet in aere, non ab om
nibus, neque ex omni terræ loco per eadem ſydera commeare cerneretur, ſed
è diuerſis, & præcipuè ab inuicem valde diſſitis, circa diuerſa aſtra ſe ſe ocu
lis noſtris obijceret: at teſtimonio ſenſus conſtat, Galaxiam ſemper in eo
dem loco; eademque; à ſyderibus fixis diſtantia albicare, ergò nullo modo
viam hanc in aere quaſi pendulam fabricare debemus. rationem hanc di
uerſitatis aſpectus aſtronomicè magis explicatam reperies apud Clauium
in ſphæra. Porrò hæc ratio quamuis adeo certa, ac noſtra tempeſtate vul
gata, parum tamen à nonnullis de rebus Meteorologicis commentaria con
farcinantibus intellecta, minimè eos abſterrere potuit, quin prædictam opi
nionem, non ſolum Ariſtoteli imponerent, verum etiam ipſi tanquam