Gravesande, Willem Jacob 's, Physices elementa mathematica, experimentis confirmata sive introductio ad philosophiam Newtonianam; Tom. 1
page |< < (48) of 824 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div352" type="section" level="1" n="119">
          <pb o="48" file="0090" n="96" rhead="PHYSICES ELEMENTA"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div354" type="section" level="1" n="120">
          <head xml:id="echoid-head175" xml:space="preserve">
            <emph style="sc">Experimentum</emph>
          I.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2183" xml:space="preserve">Axi in peritrochio funis ductarius trochleæ jungitur, po-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0090-01" xlink:href="note-0090-01a" xml:space="preserve">217.</note>
            tentia rotæ applicatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2184" xml:space="preserve">hìc ubi trochleâ quinquies vis au-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0090-02" xlink:href="note-0090-02a" xml:space="preserve">TAB. VIL.
                <lb/>
              fig. 5.</note>
            getur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2185" xml:space="preserve">ubi diameter axis eſt pars tertia diametri rotæ,
              <lb/>
            ratio potentiæ ad pondus componitur ex rationibus 1 ad 5
              <note symbol="*" position="left" xlink:label="note-0090-03" xlink:href="note-0090-03a" xml:space="preserve">194.</note>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2186" xml:space="preserve">1 ad 3 ; </s>
            <s xml:id="echoid-s2187" xml:space="preserve">eſt ergo ut 1 ad 15; </s>
            <s xml:id="echoid-s2188" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2189" xml:space="preserve">ideo unica libra
              <note symbol="*" position="left" xlink:label="note-0090-04" xlink:href="note-0090-04a" xml:space="preserve">188.</note>
            ſuſtinet pondus P quindecim librarum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2190" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2191" xml:space="preserve">Axis in peritrochio moveri poteſt adhibitâ cochleâ ro-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0090-05" xlink:href="note-0090-05a" xml:space="preserve">218.</note>
            ta in hoc caſu dentata requiritur, cujus dentes ſint inclinati,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0090-06" xlink:href="note-0090-06a" xml:space="preserve">TAB. VII.
                <lb/>
              fig. 9.</note>
            ut cum ſulco cochleæ congruant Talis eſt rota A, quæ
              <lb/>
            ope cochleæ BC movetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2192" xml:space="preserve">Hoc in caſu cochlea perpetua
              <lb/>
            dicitur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2193" xml:space="preserve">mirum admodum hujus ope potentia minima
              <lb/>
            exerit effectum; </s>
            <s xml:id="echoid-s2194" xml:space="preserve">tot enim in ſingul is rotæ revolutionibus,
              <lb/>
            revolutiones requiruntur cochleæ, id eſt, manubrii quo
              <lb/>
            cochlea movetur, quot dentes rota habet; </s>
            <s xml:id="echoid-s2195" xml:space="preserve">ſi huic rotæ ul-
              <lb/>
            terior rota dentata addatur, potentia eadem majus ob-
              <lb/>
            ſtaculum agitare poterit.</s>
            <s xml:id="echoid-s2196" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div357" type="section" level="1" n="121">
          <head xml:id="echoid-head176" xml:space="preserve">
            <emph style="sc">Experimentum</emph>
          2.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2197" xml:space="preserve">Machina, quam hìc exhibemus, conſtat ex duabus rotis,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0090-07" xlink:href="note-0090-07a" xml:space="preserve">219.</note>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2198" xml:space="preserve">cochleâ perpetuâ, quæ manubrio DE movetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2199" xml:space="preserve">In hac
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0090-08" xlink:href="note-0090-08a" xml:space="preserve">TAB. VII.
                <lb/>
              fig. 9.</note>
            ratio potentiæ ad pondus, quando æquè pollent, componitur
              <lb/>
            ex ratione ſemidiametri axis ultimæ rotæ F, ad manubrii
              <lb/>
            longitudinem DE, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2200" xml:space="preserve">ratione revolutionum hujus rotæ ad
              <lb/>
            manubrii aut cochleæ revolutiones. </s>
            <s xml:id="echoid-s2201" xml:space="preserve">Prima ratio in hac ma-
              <lb/>
            china eſt 1 ad 30; </s>
            <s xml:id="echoid-s2202" xml:space="preserve">ſecunda ex numero dentium colligitur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2203" xml:space="preserve">Rota ultima F habet in peripheria dentes 35, axis primæ rotæ
              <lb/>
            A continet dentes 7; </s>
            <s xml:id="echoid-s2204" xml:space="preserve">quinquies ergo prima rota revolvi-
              <lb/>
            tur, dum ſecunda ſemel; </s>
            <s xml:id="echoid-s2205" xml:space="preserve">hæc verò prima continet dentes
              <lb/>
            36, totidem igitur revolutiones peragit cochlea, dum hæc
              <lb/>
            rota ſemel revolvitur : </s>
            <s xml:id="echoid-s2206" xml:space="preserve">ratio ex hiſce duabus
              <note symbol="*" position="left" xlink:label="note-0090-09" xlink:href="note-0090-09a" xml:space="preserve">218.</note>
            eſt, 1 ad 180, quæ eſt ſecunda ratio quæſita; </s>
            <s xml:id="echoid-s2207" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2208" xml:space="preserve">ratio ex
              <lb/>
            hac & </s>
            <s xml:id="echoid-s2209" xml:space="preserve">prima 1 ad 30 compoſita, eſt ratio 1 ad 5400, quæ
              <lb/>
            eſt ratio potentiæ ad pondus in caſu æquilibrii; </s>
            <s xml:id="echoid-s2210" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2211" xml:space="preserve">quan-
              <lb/>
            tumvis parum auctâ potentia pondus elevaretur, ſinullus da-
              <lb/>
            retur attritus, qui cum in omnibus hiſce machinis non ſit
              <lb/>
            contemnendus; </s>
            <s xml:id="echoid-s2212" xml:space="preserve">ſatis ſenſibiliter potentia, antequam </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>