Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
page |< < (44) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="44" file="0096" n="96" rhead="THEORIÆ"/>
            ſunt in Mundo, cum non eundem prorſus locum obtineant;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">inde jam in aggregato diſcrimen aliquod oriri debet, quod
              <lb/>
            perfectam ſimilitudinem omnino impediat. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed illud eam in-
              <lb/>
            ducit magis, quod quæ maxime conferunt ad ejuſmodi diſpo-
              <lb/>
            ſitionem, neceſſario reſpectu diverſarum frondium diverſa non
              <lb/>
            nihil eſſe debeant. </s>
            <s xml:space="preserve">Omiſſa ipſa earum forma in ſemine, ſo-
              <lb/>
            lares radii, humoris ad nutritionem neceſſarii quantitas, di-
              <lb/>
            ſtantia, a qua debet is progredi, ut ad locum ſuum deveniat,
              <lb/>
            aura ipſa, & </s>
            <s xml:space="preserve">agitatio inde orta, non ſunt omnino ſimilia, ſed
              <lb/>
            diverſitatem aliquam habent, ex qua diverſitas in maſſas inde
              <lb/>
            efformatas redundat.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">97. </s>
            <s xml:space="preserve">Patet igitur, varietatem illam a numero pendere com-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0096-01" xlink:href="note-0096-01a" xml:space="preserve">Similitudine
                <lb/>
              qualicunque in
                <lb/>
              aliquibus ma-
                <lb/>
              gis probari ho
                <lb/>
              mogenitatem,
                <lb/>
              quam diſſimili.
                <lb/>
              tudine hetero.
                <lb/>
              geneitatem.</note>
            binationum poſſibilium in numero punctorum neceſſario ad ſen-
              <lb/>
            ſationem, & </s>
            <s xml:space="preserve">circumſtantiarum, quæ ad formationem maſſæ
              <lb/>
            ſunt neceſſariæ, adeoque ejuſmodi inductionem extendi ad ele-
              <lb/>
            menta non poſſe. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo illa tanta ſimilitudo, quæ
              <lb/>
            cum exigua diſſimilitudine commixta invenitur in tam mul-
              <lb/>
            tis corporibus, indicat potius ſimilitudinem ingentem in ele-
              <lb/>
            mentis. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam ob tantum poſſibilium combinationum nume-
              <lb/>
            rum, maſſæ elementorum etiam penitus homogeneorum debent
              <lb/>
            a ſe invicem differre plurimum, adeoque ſi elementa heteroge-
              <lb/>
            nea ſint, in immenſum majorem debent habere diſſimilitudi-
              <lb/>
            nem, quam ipſa prima elementa, ex quibus idcirco nullæ maſ-
              <lb/>
            ſæ, ne tantillum quidem, ſimiles provenire deberent. </s>
            <s xml:space="preserve">Cum
              <lb/>
            elementa multo minus diſſimilia eſſe debeant, quam aggregata
              <lb/>
            elementorum, multo magis ad elementorum homogeneitatem va-
              <lb/>
            lere debet illa quæcunque ſimilitudo, quam in corporibus obſer-
              <lb/>
            vamus, potiſſimum in tam multis, quæ ad eandem pertinent ſpe-
              <lb/>
            ciem, quam ad heterogeneitatem eorundem tam exiguum illud
              <lb/>
            diſcrimen, quod in aliis tam multis obſervatur. </s>
            <s xml:space="preserve">Rem autem
              <lb/>
            penitus conficit illa tanta ſimilitudo, qua ſuperius uſi ſumus, in
              <lb/>
            primo crure exhibente impenetrabilitatem, & </s>
            <s xml:space="preserve">in poſtremo exhi-
              <lb/>
            bente gravitatem generalem, quæ crura cum ob haſce proprieta-
              <lb/>
            tes corporibus omnibus adeo generales, adeo inter ſe in omnibus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">ſimilia ſint, etiam reliqui arcus curvæ exprimentis vires omni-
              <lb/>
            modam ſimilitudinem indicant pro corporibus itidem omnibus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">98. </s>
            <s xml:space="preserve">Supereſt, quod ad hanc rem pertinet, illud unum ite-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0096-02" xlink:href="note-0096-02a" xml:space="preserve">Homogeneita-
                <lb/>
              tem ab analyſi
                <lb/>
              Naturæinſinua-
                <lb/>
              ri: exemplum a
                <lb/>
              libris, litteris,
                <lb/>
              punctulis.</note>
            rum hic monendum, quod ipſum etiam initio hujus Ope-
              <lb/>
            ris innui, ipſam Naturam, & </s>
            <s xml:space="preserve">ipſum analyſeos ordinem nos
              <lb/>
            ducere ad ſimplicitatem & </s>
            <s xml:space="preserve">homogeneitatem elementorum, cum
              <lb/>
            nimirum, quo analyſis promovetur magis, eo ad pauciora,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">inter ſe minus diſcrepantia principia deveniatur, uti patet
              <lb/>
            in reſolutionibus Chemicis. </s>
            <s xml:space="preserve">Quam quidem rem ipſum lit-
              <lb/>
            terarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">vocum exemplum multo melius animo ſiſtet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Fieri utique poſſent nigricantes litteræ, non ductu atramenti
              <lb/>
            continuo, ſed punctulis rotundis nigricantibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita parum a ſe
              <lb/>
            invicem remotis, ut intervalla non niſi ope microſcopii diſcer-
              <lb/>
            ni poſſent, & </s>
            <s xml:space="preserve">quidem ipſæ litterarum formæ pro typis fieri </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>