Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Page concordance

< >
Scan Original
91 59
92 60
93 61
94 62
95 63
96 64
97 65
98 66
99 67
100 68
101 69
102 70
103 71
104 72
105 73
106 74
107 75
108 76
109 77
110 78
111 79
112 80
113 81
114 82
115 83
116 84
117 85
118 86
119 87
120 88
< >
page |< < (65) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div218" type="section" level="2" n="55">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s5970" xml:space="preserve">
                <pb o="65" file="514.01.097" n="97" rhead="SECVNDVS."/>
              octogeſimas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5971" xml:space="preserve">ita ex reliqua ſumma, partim reddi iubent pro his parietibus, ſententiamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s5972" xml:space="preserve">pronun-
                <lb/>
              ciant, cos non poſſe plus, quàm annos octuaginta durare. </s>
              <s xml:id="echoid-s5973" xml:space="preserve">De lateritijs uero, dummodo ad perpen-
                <lb/>
              diculum ſint, ſtantes, nihil deducitur, ſed quanti fuerint olim facti, tanti eſſe ſemper æſtimantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s5974" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s5975" xml:space="preserve">Cæmentitius paries octuaginta annos durare putatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5976" xml:space="preserve">quiergo æſtimabant huiuſmodi parietem, cum arbi-
                <lb/>
              tria communium parietum ſumebantur, ſi id anno primo tranſacto faciebant, octuageſimam partẽ ſumptus,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s5977" xml:space="preserve">impenſæ deducebant, ſi ſecundo duas octuageſimas, ſitertio tres, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5978" xml:space="preserve">ſic deinceps, quouſque ad octuageſi-
                <lb/>
              mum annum peruenirent, in quo paries nullius pretij, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5979" xml:space="preserve">æſtimationis habebatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5980" xml:space="preserve">ſed lateritius paries tanti
                <lb/>
              ſemper æſtimabatur, quanti olimfuerat factus, modo adperpendiculum staret, nec extra cubilia ordinesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s5981" xml:space="preserve">co-
                <lb/>
              ria uiderentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5982" xml:space="preserve">Ergo dubium nulli eſt, quin lateritius paries cæmentitio præſtet. </s>
              <s xml:id="echoid-s5983" xml:space="preserve">Quod ut uerum eſt, ita a multis
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.097-01" xlink:href="note-514.01.097-01a" xml:space="preserve">10</note>
              in magnificis ædificijs obſeruatum dicit Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s5984" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s5985" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Itaqve</emph>
              nonnullis ciuitatibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5986" xml:space="preserve">publica opera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5987" xml:space="preserve">priuatas domos, etiam regias è latere ſtructas
                <lb/>
              licet uidere.</s>
              <s xml:id="echoid-s5988" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s5989" xml:space="preserve">Exemplis probat, quod dixit: </s>
              <s xml:id="echoid-s5990" xml:space="preserve">Plinius autem lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s5991" xml:space="preserve">35. </s>
              <s xml:id="echoid-s5992" xml:space="preserve">cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s5993" xml:space="preserve">14. </s>
              <s xml:id="echoid-s5994" xml:space="preserve">mutuatus est locum istum, dicens. </s>
              <s xml:id="echoid-s5995" xml:space="preserve">Græcipræ
                <lb/>
              terquam ubi e ſilice fieri poter at structura parietes lateritios prætulere, ſunt enim æterni ſiad perpendiculum
                <lb/>
              fiant, ideo & </s>
              <s xml:id="echoid-s5996" xml:space="preserve">ad publica opera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5997" xml:space="preserve">regias domos adduntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s5998" xml:space="preserve">ſic extruxere murum Athenis, qui admontem
                <lb/>
              Hymetum ſpectat, ſic parietes ædis Iouis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s5999" xml:space="preserve">Herculis, quamuis lapideas columnas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6000" xml:space="preserve">epyſtilia circundarent,
                <lb/>
              domum regiam Attali Trallibus, item Sardibus Crœſi, quam Geruſian fecere Halicarnaßi Mauſoli, quæ
                <lb/>
              etiam nunc durant, Lacædemone quidem exciſum lateritijs parietibus opus tectorium prpter excellentiam
                <lb/>
              picturæ ligneis formis incluſum Romam deportauere in ædilitate ad comitium exornandum Muræna, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6001" xml:space="preserve">Var-
                <lb/>
              ro. </s>
              <s xml:id="echoid-s6002" xml:space="preserve">Quod opus cum perſe mirum eßet: </s>
              <s xml:id="echoid-s6003" xml:space="preserve">tranſlatum tamen magis mirabantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s6004" xml:space="preserve">In Italia quoque lateritius mu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.097-02" xlink:href="note-514.01.097-02a" xml:space="preserve">20</note>
              rus Aretij, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6005" xml:space="preserve">Meuaniæ eſt, Romæ non fiunt talia ædificia, quia ſeſquipedalis paries, non pluſquam unam con-
                <lb/>
              tignationem tolerat, cautumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6006" xml:space="preserve">eſt ne communis craßior fiat, nec intergerinorum ratio patitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s6007" xml:space="preserve">hæc Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s6008" xml:space="preserve">ea-
                <lb/>
              dem prior Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s6009" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6010" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Et</emph>
              primum Athenis murum, qui ſpectat ad Hymetum montem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6011" xml:space="preserve">Pentelenſem: </s>
              <s xml:id="echoid-s6012" xml:space="preserve">Item pa-
                <lb/>
              rietes in æde Iouis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6013" xml:space="preserve">Herculis lateritias cellas, cum circa lapidea in æde epiſtylia ſint & </s>
              <s xml:id="echoid-s6014" xml:space="preserve">columnæ,
                <lb/>
              In Italia Aretio egregie factum murum. </s>
              <s xml:id="echoid-s6015" xml:space="preserve">Trallibus domum regibus Attalicis factam , quæ ad
                <lb/>
              habitandum ſemper datur ei , qui ciuitatis gerit ſacerdotium , Item Lacædemone è quibuſdam
                <lb/>
              parietibus etiam picturæ exciſæ interſectis lateribus incluſæ ſunt in ligneis formis , & </s>
              <s xml:id="echoid-s6016" xml:space="preserve">in comi-
                <lb/>
              tium ad ornatum ædilitatis Varronis & </s>
              <s xml:id="echoid-s6017" xml:space="preserve">Murenæ fuerunt allatæ, Crœſi domus quam Sardiniani
                <lb/>
              ciuibus ad requieſcendum ætatis ocio ſeniorum collegio Geruſiam dedicauerunt, Item Halycar-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.097-03" xlink:href="note-514.01.097-03a" xml:space="preserve">30</note>
              nasſi potentiſsimi Regis Mauſoli domus cum Proconeſio marmore omnia haberet ornata , pa-
                <lb/>
              rietes habet latere extructos, quiad hoctempus egregiam præſtant firmitatem, ita tectorijs operi-
                <lb/>
              bus expoliti, ut uitri perluciditatem uideantur habere.</s>
              <s xml:id="echoid-s6018" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6019" xml:space="preserve">Exempla dedit operum publicorum murorum ſcilicet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6020" xml:space="preserve">ædium ſacrarum, dedit etiam exempla regiarum
                <lb/>
              domorum, in quibus parietes erant ex lateribus ut reſponderet illi parti, ubi dixit. </s>
              <s xml:id="echoid-s6021" xml:space="preserve">{ Itaque nonnullis ciuita-
                <lb/>
              tibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6022" xml:space="preserve">publica opera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6023" xml:space="preserve">priuatas domos etiam regias e latere ſtructas licet uidere: </s>
              <s xml:id="echoid-s6024" xml:space="preserve">} Illud quoque de Mau-
                <lb/>
              ſoli domo animaduertendum eſt, quod Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s6025" xml:space="preserve">dixit adſuum tempus egregiam præſtare firmitatem parietes illos
                <lb/>
              ex latere ſtructos, nam Mauſolus obijt olympiadis centeſimæ anno ſecundo urbis Romæ anno cccij. </s>
              <s xml:id="echoid-s6026" xml:space="preserve">tempore
                <lb/>
              aũt Vitruuij tranſactum erattempus annorum ccccxxv. </s>
              <s xml:id="echoid-s6027" xml:space="preserve">Sed quid? </s>
              <s xml:id="echoid-s6028" xml:space="preserve">ait Philander etiamnum durare ſe audiuiſ-
                <lb/>
              ſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s6029" xml:space="preserve">Illud quoque obſeruandum quod dixit Lacædemone e quibuſdam parietibus etiam picturæ exciſæ interſe-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.097-04" xlink:href="note-514.01.097-04a" xml:space="preserve">40</note>
              ctis lateribus incluſæ ſunt in ligneis formis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6030" xml:space="preserve">inferius: </s>
              <s xml:id="echoid-s6031" xml:space="preserve">ita tectorijs operibus expoliti, ut uitriperluciditatem
                <lb/>
              uideantur habere. </s>
              <s xml:id="echoid-s6032" xml:space="preserve">in qua reſummam antiquorum diligentiam conſiderare debemus, ut non modo ad æternita-
                <lb/>
              tem, ſed etiam ad uenuſtatem fabricaſſe uideri poßint, paries ex lateribus ad perpendiculum factus perpetuo
                <lb/>
              durat. </s>
              <s xml:id="echoid-s6033" xml:space="preserve">Tectorium opus, de quolibro ſeptimo dicemus, ita ſolidum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6034" xml:space="preserve">politum erat, ut colores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6035" xml:space="preserve">ſplendores
                <lb/>
              admitteret. </s>
              <s xml:id="echoid-s6036" xml:space="preserve">Auget autem Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s6037" xml:space="preserve">lateritium Mauſoli opus dicens.</s>
              <s xml:id="echoid-s6038" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6039" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Neqve</emph>
              is rexab inopia id fecit, infinitis enim uectigalibus erat farctus, quod imperitabat Ca-
                <lb/>
              riæ toti.</s>
              <s xml:id="echoid-s6040" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6041" xml:space="preserve">Ergo æternitati conſulebat, ſciebatq́ue lateritium opus præponendum . </s>
              <s xml:id="echoid-s6042" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s6043" xml:space="preserve">hic aliud documentum accipi-
                <lb/>
              mus, eos ſcilicet quiædificare uolunt debere rei, quam facere student, notitiam habere, nec omnia Architecto
                <lb/>
              commiltere: </s>
              <s xml:id="echoid-s6044" xml:space="preserve">commendatur ergo ingenium Regis his uerbis.</s>
              <s xml:id="echoid-s6045" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6046" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Acvmen</emph>
              autem eius & </s>
              <s xml:id="echoid-s6047" xml:space="preserve">ſolertiam adædificia parandaſic licet conſiderare. </s>
              <s xml:id="echoid-s6048" xml:space="preserve">Cum eſſet enim na-
                <lb/>
              tus Mylaſis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6049" xml:space="preserve">animaduertiſſet Halicarnasſi locum naturaliter munitum, emporiumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6050" xml:space="preserve">idoneum , por-
                <lb/>
              tum utilem, ibi ſibi domum conſtituit.</s>
              <s xml:id="echoid-s6051" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6052" xml:space="preserve">Seruauit præceptum in eligendo loco idoneo, cum enim eſſet natus Mylaſis, in finibus Ioniæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6053" xml:space="preserve">Cariæ, non
                <lb/>
              tamen ibiſuam regiam fabricauit, ſed adpedes Taurimontis maritimo loco Halicarnaſſum elegit, ubi princi-
                <lb/>
              pum Regias collocaret, hanc Zephiram prius nominauere, imitatus Alexandrũ, qui Dinocratem monuerat,
                <lb/>
              ne in Atho ciuitatem conderet, ſed Alexandriæ opportuno loco, commodoq́ue uteretur. </s>
              <s xml:id="echoid-s6054" xml:space="preserve">Mylaſa inquit, Stra-
                <lb/>
              bolib. </s>
              <s xml:id="echoid-s6055" xml:space="preserve">xiiij. </s>
              <s xml:id="echoid-s6056" xml:space="preserve">in campo iacent admodum fertili, eiſupra uerticem mons imminet, in quo albus lapis effoditur ,
                <lb/>
              non parua profecto utilitas eſt, cum ad cætera ædificia, tumad templorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6057" xml:space="preserve">aliorum pub
                <gap/>
              orum operum
                <lb/>
              fabricas lapidariam copiam habere, hæc enim urbs & </s>
              <s xml:id="echoid-s6058" xml:space="preserve">porticibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6059" xml:space="preserve">templis pulcherrime instructa est, ſi qua
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.097-06" xlink:href="note-514.01.097-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>