Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
958
"/>
tingere conſuerunt, vbi plura ſunt numero differentia ſub eadem ſpecie, & idcirco forma poſita in ma
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5483
"/>
<
lb
/>
teria. </
s
>
<
s
>Quapropter cùm forma mundi ſit penitus exors materię; vnus ſit mundus neceſſe eſſ. </
s
>
<
s
>atque ita
<
lb
/>
congruunt eſſe appetendum vnum, & id quod appetit identidem vnum. </
s
>
<
s
>Non igitur ex eo, quòd
<
expan
abbr
="
ap-petendũ
">ap
<
lb
/>
petendum</
expan
>
ſit vnum ſimpliciter & per ſe,
<
expan
abbr
="
cõcluditur
">concluditur</
expan
>
vnum eſſe appetens, ſed ex hoc inſuper, quòd ſit for
<
lb
/>
ma extra materiam: proptereaque diuerſi appetitus vnius formæ naſcuntur à ſocietate materiæ ſenſilis;
<
lb
/>
addo verò in
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
ordine quae ab iis quæ ſunt alterius ordinis, idem diuerſis modis appeti non eſt incon
<
lb
/>
ueniens. </
s
>
<
s
>Neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
credendum eſt, intelligentiam Saturni eodem modo appetere quo ponitur cœlum,
<
lb
/>
aut veluti mens Iouis, ſed hæc non ſunt ordinis eiuſdem. </
s
>
<
s
>Quocirca ſic reſpondeo ad Alexandrum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Vnus eſt finis, & vnum appetendum; ergo non neceſſariò appetens vnum. </
s
>
<
s
>hæc valere, vbi
<
expan
abbr
="
appetẽdum
">appetendum</
expan
>
<
lb
/>
& appetens materia conſtent: nam variari contingit appetitum; verùm quia finis ille ſeparatus eſt, &
<
lb
/>
alia eſt materia cœli à noſtra, neque eiuſmodi, quæ numero multiplicetur; poteſt optimè concludi ex
<
lb
/>
vno fine vnum
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
eſſe mundum, quia ſcilicet vnum primum appetens quod eſt cœlum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5466
"/>
a 3. p. </
s
>
<
s
>Phyſ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5467
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5468
"/>
b 2. in Tim.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5469
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5470
"/>
a Phornu
<
lb
/>
tus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5471
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5472
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5473
"/>
H</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5474
"/>
b 10. Met.
<
lb
/>
T. 30.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5475
"/>
A</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5476
"/>
a Plotinus
<
lb
/>
Enn. 3. lib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>1. C. 1.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5477
"/>
b Marſilius
<
lb
/>
in
<
expan
abbr
="
ei9
">eius</
expan
>
libri
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
argumẽto
">argumento</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5478
"/>
c 5. Met.
<
lb
/>
T. 22.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5479
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5480
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5481
"/>
d Lib. de
<
lb
/>
motu an.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5482
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg5483
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Explicatur ratio, qua Deus mouet cœlum ſpeciatim. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>XXXIII
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>NVNC explicanda eſt ratio qua Deus mouet cœlum ſpeciatim. </
s
>
<
s
>Omnia verò perbellè conficien
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5484
"/>
<
lb
/>
tur, ſi in eorum memoriam redeamus quæ generatim de fine, ac ſeorſum de cœlo
<
expan
abbr
="
cõſtituta
">conſtituta</
expan
>
<
expan
abbr
="
sũt
">sunt</
expan
>
:
<
lb
/>
nam cùm velimus cœlum eſſe animatum; ex
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
motus qui fit in animali, cuncta
<
expan
abbr
="
quadã
">quadam</
expan
>
analogia ſer
<
lb
/>
uata, aut certè explicari, aut propemodum attingi poterunt. </
s
>
<
s
>Illud ſaltem conabimur, vt Ariſt. </
s
>
<
s
>exemplo
<
lb
/>
nobis propoſito rem ediſſeramus: ipſe
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
& hinc exordium cœpit euoluendi primordia motionis in eo
<
lb
/>
corpore. </
s
>
<
s
>Quanuis
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
libro ſuperiore,
<
expan
abbr
="
aliiſq́
">aliiſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>locis affatim cuncta expoſita fuerint; nihilominus
<
expan
abbr
="
eadẽ
">eadem</
expan
>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõmemorare
">commemorare</
expan
>
non grauabimur quòd in re tanti ponderis explananda prolixiores eſſe libet, & id com
<
lb
/>
mittere, vt iterata lectione lux afferatur potius
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
breuitate obſcuritas adiuuetur. </
s
>
<
s
>Etenim meminiſti re
<
lb
/>
rum formas ad
<
expan
abbr
="
animũ
">animum</
expan
>
noſtrum peruenire, & eſſe motus auctores, quatenus adiunctas habent ſenſiles
<
lb
/>
qualitates, vel per ſe, vel per accidens. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
itaq.
">itaque</
expan
>
prius
<
foreign
lang
="
grc
">παθητικῶς</
foreign
>
, & naturali
<
expan
abbr
="
quadã
">quadam</
expan
>
perturbatione
<
expan
abbr
="
cõmo-uent
">commo
<
lb
/>
uent</
expan
>
corpus: mox pro
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
perturbationis, ſeu
<
expan
abbr
="
cõmotionis
">commotionis</
expan
>
qua corpus aut
<
expan
abbr
="
adducit̃
">adducitur</
expan
>
ad ſtatum
<
expan
abbr
="
natu-ralẽ
">natu
<
lb
/>
ralem</
expan
>
, aut de ipſo deducitur; nonmodò res obiectas offerunt animo pernoſcendas, ſed iudicandas, & ex
<
lb
/>
petendas. </
s
>
<
s
>Hîc incipit animi munus, cùm reliqua ſint corporis, ſiquidem ipſum quod eſt ſpecie ſine
<
lb
/>
materia
<
expan
abbr
="
informatũ
">informatum</
expan
>
eſſe, eſt cognoſcere ex notitia perturbationis adiunctæ boni maliúe iudicium, à iu
<
lb
/>
dicio ſubinde appetitus; ex appetitu motus. </
s
>
<
s
>Cùm verò nulla corporeæ perturbationis
<
expan
abbr
="
rõ
">ratio</
expan
>
præcedat
<
lb
/>
in motu cœleſti, nec ſpecies ei, quatenus ſenſilis offeratur priore illa perturbatione dimiſſa quam ſine
<
lb
/>
munere animę per ſeipſam natura præſtat, de altero
<
expan
abbr
="
cõmotionis
">commotionis</
expan
>
genere dicamus quem ex anima naſci
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5485
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõpertum
">compertum</
expan
>
eſt. </
s
>
<
s
>Porrò hîc anima
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
formis completa, quod ineſt boni maliúe
<
expan
abbr
="
contẽplans
">contemplans</
expan
>
, & appetens,
<
lb
/>
ſuſcitatur, & ad
<
expan
abbr
="
perſequendũ
">perſequendum</
expan
>
fugiendumúe compellitur; vbi primùm appetitus inſurgit, &
<
expan
abbr
="
iã
">iam</
expan
>
ad
<
expan
abbr
="
finẽ
">finem</
expan
>
<
lb
/>
adſpirat, affert motionem
<
expan
abbr
="
quandã
">quandam</
expan
>
primo illi ſubiecto pro formæ
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
<
expan
abbr
="
calefaciẽs
">calefaciens</
expan
>
, aut frigefaciens: hinc
<
lb
/>
dilatans,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
reſtringens:
<
expan
abbr
="
itaq.
">itaque</
expan
>
commota pars illa quæ primò participat
<
expan
abbr
="
animã
">animam</
expan
>
, eodem propemodum
<
lb
/>
motu, quod ſolet eſſe munus corporei mouentis, agit
<
expan
abbr
="
primũ
">primum</
expan
>
membrum in quo continetur, vtputa, cor.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>ab illo propter
<
expan
abbr
="
coniunctionẽ
">coniunctionem</
expan
>
cętera
<
expan
abbr
="
mẽbra
">membra</
expan
>
<
expan
abbr
="
commouẽtur
">commouentur</
expan
>
, prout tolerat eorum natura. </
s
>
<
s
>Sunt igitur duo
<
lb
/>
motus qui poſt illum primum qui fit ex ſola natura, ab
<
expan
abbr
="
aĩa
">anima</
expan
>
efficiuntur; alter qui
<
expan
abbr
="
neutiq̃
">neutiquam</
expan
>
eſt ſecundùm
<
lb
/>
locum, quo primum viuens agitatur; etenim ſic agitatur, vt eundem locum conſeruet,
<
expan
abbr
="
ſolumq́
">ſolumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſpatij
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
magnitudinẽ
">magnitudinem</
expan
>
mutet,
<
expan
abbr
="
quemadmodũ
">quemadmodum</
expan
>
de plantis quæ augentur affixæ, & de metallis, dum cuduntur, ali
<
lb
/>
quando dicebat Ariſtoteles. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
is ab Ariſt. </
s
>
<
s
>potius ad
<
expan
abbr
="
alterationẽ
">alterationem</
expan
>
refertur: eſt & ſecundus
<
expan
abbr
="
partiũ
">partium</
expan
>
mo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5486
"/>
<
lb
/>
tus quo
<
expan
abbr
="
iã
">iam</
expan
>
locus, vel ex parte, vel ex toto mutatur; hic autem proprius eſt animalis. </
s
>
<
s
>Sed enim, tametſi
<
lb
/>
efficit hoſce motus ipſa
<
expan
abbr
="
aĩa
">anima</
expan
>
; nihilominus efficit eas naturaliter: etenim primus ille
<
expan
abbr
="
cõcepta
">concepta</
expan
>
ſpecie pro
<
lb
/>
tinus exiſtit, quòd aliter fieri non poſsit, neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
motus ille in nob. </
s
>
<
s
>poſitus eſt: quapropter æthici di
<
lb
/>
cere conſuerunt, primos motus in noſtra poteſtate non eſſe:
<
expan
abbr
="
ſiquidẽ
">ſiquidem</
expan
>
talis ſit virtus animæ quæ habet
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
, pręſtare taleis motus, non aliter àc forma ipſa in igni
<
expan
abbr
="
motũ
">motum</
expan
>
afferat, vel
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
, quia .ſ. </
s
>
<
s
>conſequan
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5487
"/>
<
lb
/>
tur
<
expan
abbr
="
eã
">eam</
expan
>
formam ſic, vt ipſa poſita abſoluta, niſi quæ cauſſa grauior obſtiterit, quies exiſtat eo plane mo
<
lb
/>
do, & per id cauſſæ genus quod formæ conuenire longè prius à nob. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
expoſitũ
">expoſitum</
expan
>
eſt, vbi docuimus, quem
<
lb
/>
admodum motus & quies ab elementorum forma naſcatur. </
s
>
<
s
>Idcirco legimus apud Ariſtotelem. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5488
"/>
<
lb
/>
“Principium motus in agendo, quod
<
expan
abbr
="
perſequendũ
">perſequendum</
expan
>
, & fugiendum. </
s
>
<
s
>Sed, vt diximus, hoc ipſius eſt finis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Ex neceſsitate
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
<
expan
abbr
="
conſequunt̃
">conſequuntur</
expan
>
intellectionem, &
<
expan
abbr
="
imaginationẽ
">imaginationem</
expan
>
horum caliditas, & frigiditas.” nempè,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quoniã
">quoniam</
expan
>
perſequenda, & fugienda ſint iucunda, & moleſta, his verò inhæreant calidum & frigidum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Igitur motus ille non ſpeciei
<
expan
abbr
="
naturæq́
">naturæque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſolius, non animæ ſolius, ſed animę per
<
expan
abbr
="
ſpeciẽ
">ſpeciem</
expan
>
, & ex neceſsitate,
<
lb
/>
quatenus
<
expan
abbr
="
animã
">animam</
expan
>
ſequitur ille motus in corpore ſubiecto ea ratione qua eſt forma. </
s
>
<
s
>alter etiam motus
<
lb
/>
eſt ex natura,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quia natum aptum eſt
<
expan
abbr
="
vnumquodq.
">vnumquodque</
expan
>
conſtitutorum ſic facere ſuum opus, vt hoc intu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5489
"/>
<
lb
/>
meſcere, illud flecti, aliud volui, quemadmodum fit in ciuitate bene legib. inſtituta in qua, cùm ſemel
<
lb
/>
conſtiterit ordo, nihil opus eſt ſeparato monarcha quem ſingulis quæ fiunt, adeſſe oporteat, ſed
<
expan
abbr
="
vnuſ-quiſq.
">vnuſ
<
lb
/>
quiſque</
expan
>
ciuis facit officium ſuum, vt
<
expan
abbr
="
conſtitutũ
">conſtitutum</
expan
>
eſt,
<
expan
abbr
="
fitq́
">fitque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>hoc poſt hoc, vt lex iubet, & ratio viuendi requi
<
lb
/>
rit; idem fit in animali, ſed quod in ciuitate fit ex conſuetudine; in animali fit ex natura partium.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
proptereà dicitur
<
foreign
lang
="
grc
">αὐτοδίδακτον</
foreign
>
. </
s
>
<
s
>ſic ergo ordo politicus in animalium motibus apparet, &
<
expan
abbr
="
quanquã
">quanquam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5490
"/>
<
lb
/>
ordo hic pulcherrimus in animali conſtitutione videtur eſſe neceſſarius: ſic
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
neceſſe eſt in natura exi
<
lb
/>
ſtant, vt flagitat
<
expan
abbr
="
officiorũ
">officiorum</
expan
>
nexus; hoc eſt, illa ſint prius quibus ſine cętera eſſe non poſſunt,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
ita </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>