Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
78
"/>
quanquàm reipſa forma ſemper exiſtit in materia ſingulari: ſed hoc mentis officium eſt, ipſam
<
arrow.to.target
n
="
marg707
"/>
<
lb
/>
à ſingulari abſtrahere, hoc eſt, ſine ſingulari materia conſiderare. </
s
>
<
s
>proptereà talis forma in mente
<
lb
/>
ponitur ab Ariſtotele. </
s
>
<
s
>Dico verò ſic conſiderari formam naturalem;
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
moneo, talem conſide
<
lb
/>
rationem adhuc eſſe naturalem, quòd includat materiam ſenſilem, non ignarus etiam ſine mate
<
lb
/>
ria ſenſili ſpectari poſſe formas naturales aliis duobus modis, qui non ſunt naturales, altero
<
expan
abbr
="
qui-dẽ
">qui
<
lb
/>
dem</
expan
>
vniuerſali quo forma naturalis generatim conſideratur, & vt
<
expan
abbr
="
principiũ
">principium</
expan
>
ſubſtantiæ ſenſilis vni
<
lb
/>
uersè non huius aut illius, in quo item ſenſilis materia, ſed vniuersè continetur, non vniuersè tan
<
lb
/>
quam genus; ſed vt commune per indifferentiam, & ſub hac notione materiæ ſenſilis, non huius
<
lb
/>
aut illius, vt oſsis & carnis etiam vniuersè ſumptorum: & aſſero conſiderationem
<
expan
abbr
="
hãc
">hanc</
expan
>
eſſe primi
<
lb
/>
philoſophi. </
s
>
<
s
>altero verò modo conſideratur forma naturalis ſine materia ſenſili, quia ſit
<
expan
abbr
="
quoddã
">quoddam</
expan
>
<
lb
/>
genus formæ, quod interuallum comitatur & materiam poteſtate quantam, quæ cùm ſit prior
<
lb
/>
motu, ab omni motu ſeparari poteſt, & hanc ad mathematicum pertinere profiteor. </
s
>
<
s
>Itaque mo
<
lb
/>
dus abſtrahendi de quo ſuprà diſputatum eſt, proprius eſt omnis ſcientiæ: quia ſic oportet pro
<
lb
/>
gredi, ſi ſcientia paranda ſit, abſtractiones iſtæ, de quibus nuper expoſitum eſt, ſunt primi philo
<
lb
/>
ſophi & mathematici, quæ tibi diligenter obſeruandæ ſunt. </
s
>
<
s
>Sed dicet quiſpiam, ſatis dictum eſſe
<
lb
/>
de ſeparatione formæ, verùm quid dicendum eſt de ſeparatione materiæ? </
s
>
<
s
>Dicimus ad hoc mate
<
lb
/>
riam ita ſeparari à forma, non quia in eius eſſentia forma non concipiatur, ſed cùm materia ſit vel
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg708
"/>
<
lb
/>
ſingularis, vel infinita. </
s
>
<
s
>ſingularem à forma ſeparari, quoniam prior eſt origine forma ſingulari,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg709
"/>
<
lb
/>
& ab illa ſeparari & re & ratione, quia forma illa ſingularis eſt, quod verò eſt ſingulare non po
<
lb
/>
teſt eſſe alicuius eſſentia. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
nanq.
">nanque</
expan
>
eſſentia per definitionem euoluitur, hæc verò non eſt ſingularis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>remaneret autem ſi non proxima (hæc enim cum forma corrumpitur) at alterius formæ ſubie
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg710
"/>
<
lb
/>
ctum. </
s
>
<
s
>ſimpliciter autem materia non ſeparatur à forma, quòd ſimpliciter forma prior eſt quàm
<
lb
/>
materia, & actus ſimpliciter prior eſt quàm poteſtas, & forma & actus in materiæ
<
expan
abbr
="
poteſtatisq́ue
">poteſtatisque</
expan
>
<
lb
/>
definitione ſumuntur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg707
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg708
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg709
"/>
1. Poſt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg710
"/>
9. Met.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Quid ſit materia ſenſilis, & quemadmodum in naturali methodo accipienda. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>XVIII
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>ACCEPIMVS antè ſic ſe habere formam naturalem, vt nulla ratione neque reipſa,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
<
lb
/>
vi mentis ſine materia ſenſili concipi queat. </
s
>
<
s
>Attamen, vt opinor, à noſtra methodo non
<
lb
/>
abhorrebit, ſi hoc loco ſermonem noſtrum conuertamus ad explicandum vnde noſcatur, quid
<
lb
/>
ipſa ſit, & doceamus etiam qua ratione tractetur: confert enim ad cognoſcendam rationem &
<
lb
/>
viam qua res naturales ſunt definitione euoluendæ. </
s
>
<
s
>Primùm igitur eam nemo ignorat eſſe mate
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg711
"/>
<
lb
/>
riam ſenſilem quæ iam à qualitatibus cum actuoſis, tum patibilibus occupatur, & motui
<
expan
abbr
="
tranſ-mutationiq́
">tranſ
<
lb
/>
mutationique</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſubiicitur. </
s
>
<
s
>nam ſine his nulla vera mutatio videtur effici poſſe. </
s
>
<
s
>ideò materia ſenſi
<
lb
/>
lis ab eiuſmodi qualitatib. & affectionib. non ſegregatur: reipſa quidem perſpicuum eſt, cogita
<
lb
/>
tione verò dubium, ſiquidem materia principium eiuſmodi affectionum optimo iure ponatur:
<
lb
/>
quia verò natura prius à poſteriore ſeuocari queat, non erit culpæ alicuius affinis qui materiam
<
lb
/>
ſenſilem per qualitates ſenſiles, non ſanè definiri, tanquam hæc eius principia ſint, ſed vt per effe
<
lb
/>
cta deſcribi putabit. </
s
>
<
s
>Præſertim quòd ſi definiretur per accidentia, non poſſemus euitare quin ac
<
lb
/>
cidens in ſubſtantiæ definitione ſumi poſſet; id verò oppugnat vniuerſa præcepta analytica. </
s
>
<
s
>Ete
<
lb
/>
nim
<
expan
abbr
="
p̨p̨
">propter</
expan
>
illum canonem. </
s
>
<
s
>Quando alterum de altero prædicatur, vt de ſubiecto; quæcunque de
<
lb
/>
illo prædicantur, etiam de ſubiecto prædicentur oportebit. </
s
>
<
s
>At verò materia ſenſilis eſt pars ſub
<
lb
/>
ſtantiæ naturalis; ergo in eius definitione ſumenda eſt: pone tu nunc accidens principium mate
<
lb
/>
riæ ſenſilis. </
s
>
<
s
>Et principium igitur ſubſtantiæ naturalis. </
s
>
<
s
>cùm cæteroqui de ſubiecto debeat demon
<
lb
/>
ſtrari per ſubiecti principia, & per ſubiectum
<
expan
abbr
="
eiusq́
">eiusque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>principia definiatur. </
s
>
<
s
>Neque hic tu elaberis
<
lb
/>
inquiens, eam regulam complecti principia eſſentiæ: materiam verò negans eſſe principium eſ
<
lb
/>
ſentiæ, ſed exiſtentiæ
<
expan
abbr
="
tantũ
">tantum</
expan
>
quæ poſterior eſt eſſentia: proinde nil vetare, quominus accidens in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg712
"/>
<
lb
/>
explicatione ſenſilis materiæ ponatur:
<
expan
abbr
="
qñ
">quin</
expan
>
nihilominus efficeretur, vt ſubſtantia fieret ex non
<
lb
/>
ſubſtantia: fieret
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
indiuiduum ex materia ſenſili quæ componeretur ex accidentibus. </
s
>
<
s
>Sed enim
<
lb
/>
ſi poſteriora ſunt accidentia, ſeparari queunt à materia, vt ſine ipſis exiſtat. </
s
>
<
s
>Vel igitur erit mate
<
lb
/>
ria ſenſilis ſine poſtib. & ſic indiuiduum ſubſtantiæ nudum quod nos non approbamus, vel
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
erit amplius ſenſilis; verùm degenerabit in aliud materiæ genus. </
s
>
<
s
>Idcirco ſic de ſenſili materia
<
lb
/>
ſtatuendum puto. </
s
>
<
s
>Aut
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
ſpectatur, quatenus habet vnde pellat ſenſus. </
s
>
<
s
>aut vt res huic facultati
<
lb
/>
ſubiecta, vel ſub ratione principij. </
s
>
<
s
>habet autem, vnde moueat ſenſus, initium duplex; alterum re
<
lb
/>
motum, atque alterum proximum: ac remotum quidem eſt ipſa forma & actus; ex hoc enim ac
<
lb
/>
cidentia pendent, quibus ineſt proxima facultas excitandi ſenſum. </
s
>
<
s
>Quatenus igitur materia ſen
<
lb
/>
ſilis, non dubium eſt, quin accidens in eius definitione comprehendatur, non ſecus àc albedo in
<
lb
/>
definitione hominis albi. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Vt enim teſtatur Ariſtoteles partes cuiuſque coniuncti in eius defini
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg713
"/>
<
lb
/>
tione ponendæ ſunt. </
s
>
<
s
>Ex hoc effectum eſſe putant
<
expan
abbr
="
quidã
">quidam</
expan
>
, vt tale materiæ genus motu deſignetur; </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>