9846THEORIÆ
Videndum jam ſupereſt, quam uberes inde fructus per univer-
ſam late Phyſicam colligantur, explicatis per eam unam præ-
cipuis corporum proprietatibus, & Naturæ phænomenis. Sed
antequam id aggredior, præcipuas quaſdam e difficultatibus,
quæ contra Theoriam ipſam vel objectæ jam ſunt, vel in o-
culos etiam ſponte incurrunt, diſſolvam, uti promiſi.
ſam late Phyſicam colligantur, explicatis per eam unam præ-
cipuis corporum proprietatibus, & Naturæ phænomenis. Sed
antequam id aggredior, præcipuas quaſdam e difficultatibus,
quæ contra Theoriam ipſam vel objectæ jam ſunt, vel in o-
culos etiam ſponte incurrunt, diſſolvam, uti promiſi.
101.
Contra vires mutuas illud ſolent objicere, illas eſſe oc-
11Legem virium
non indacere
actionem in di-
ſtans, nec eſſe
occultam qua-
litatem. cultas quaſdam qualitates, vel etiam actionem in diſtans in-
ducere. His ſatisſit notione virium exhibita numero 8, & 9.
Illud unum præterea hic addo, admodum manifeſtas eas eſſe,
quarum idea admodum facile efformatur, quarum exiſtentia
poſitivo argumento evincitur, quarum effectus multiplices con-
tinuo oculis obverſantur. Sunt autem ejuſmodi hæ vires. De-
terminationis ad acceſſum, vel receſſum idea efformatur admo-
dum facile. Conſtat omnibus, quid ſit accedere, quid rece-
dere; conſtat, quid ſit eſſe indifferens, quid determinatum; adeo-
que & determinationis ad acceſſum, vel receſſum habetur idea
admodum ſane diſtincta. Argumenta itidem poſitiva, quæ
ipſius ejuſmodi determinationis exiſtentiam probant, ſuperius
prolata ſunt. Demum etiam motus varii, qui ab ejuſmodi viri-
bus oriuntur, ut ubi corpus quoddam incurrit in aliud corpus,
ubi partem ſolidi arreptam pars alia ſequitur, ubi vaporum,
vel elaſtrorum particulæ ſeinvicem repellunt, ubi gravia deſcen-
dunt, hi motus, inquam, quotidie incurrunt in oculos. Pa-
tet itidem ſaltem in genere forma curvæ ejuſmodi vires expri-
mentis. Hæc omnia non occultam, ſed patentem reddunt
ejuſmodi virium legem.
11Legem virium
non indacere
actionem in di-
ſtans, nec eſſe
occultam qua-
litatem. cultas quaſdam qualitates, vel etiam actionem in diſtans in-
ducere. His ſatisſit notione virium exhibita numero 8, & 9.
Illud unum præterea hic addo, admodum manifeſtas eas eſſe,
quarum idea admodum facile efformatur, quarum exiſtentia
poſitivo argumento evincitur, quarum effectus multiplices con-
tinuo oculis obverſantur. Sunt autem ejuſmodi hæ vires. De-
terminationis ad acceſſum, vel receſſum idea efformatur admo-
dum facile. Conſtat omnibus, quid ſit accedere, quid rece-
dere; conſtat, quid ſit eſſe indifferens, quid determinatum; adeo-
que & determinationis ad acceſſum, vel receſſum habetur idea
admodum ſane diſtincta. Argumenta itidem poſitiva, quæ
ipſius ejuſmodi determinationis exiſtentiam probant, ſuperius
prolata ſunt. Demum etiam motus varii, qui ab ejuſmodi viri-
bus oriuntur, ut ubi corpus quoddam incurrit in aliud corpus,
ubi partem ſolidi arreptam pars alia ſequitur, ubi vaporum,
vel elaſtrorum particulæ ſeinvicem repellunt, ubi gravia deſcen-
dunt, hi motus, inquam, quotidie incurrunt in oculos. Pa-
tet itidem ſaltem in genere forma curvæ ejuſmodi vires expri-
mentis. Hæc omnia non occultam, ſed patentem reddunt
ejuſmodi virium legem.
102.
Sunt quidem adhuc quædam, quæ ad eam pertinent,
22Quid adhuc
lateat: admit-
tendam omni-
no: quo pacto
evitetur hic a-
ctio in diſtans. prorſus incognita, uti eſt numerus, & diſtantia interſectionum
curvæ cum axe, forma arcuum intermediorum, atque alia e-
juſmodi, quæ quidem longe ſuperant humanum captum, &
quæ ille ſolus habuit omnia ſimul præ oculis, qui Mundum
condidit; ſed id omnino nil officit. Nec ſane id ipſum in
cauſa eſſe debet, ut non admittatur illud, cujus exiſtentiam
novimus, & cujus proprietates plures, & effectus deprehendi-
mus; licet alia multa nobis incognita eodem pertinentia ſuper-
ſint. Sic aurum incognitam, occultamque ſubſtantiam nemo
appellarit, & multo minus ejuſdem exiſtentiam negabit idcir-
co, quod admodum probabile ſit, plures alias latere ipſius
proprietates, olim forte detegendas, uti aliæ tam multæ ſub-
inde detectæ ſunt, & quia non patet oculis, qui ſit particula-
rum ipſum componentium textus, quid, & qua ratione Na-
tura ad ejus compoſitionem adhibeat. Quod autem pertinet
ad actionem in diſtans, id abunde ibidem prævenimus, cum
inde pateat fieri poſſe, ut punctum quodvis in ſe ipſum agat,
& ad actionis directionem, ac energiam determinetur ab alte-
ro puncto, vel ut Deus juxta liberam ſibi legem a ſe in Na-
tura condenda ſtabilitam motum progignat in utroque
22Quid adhuc
lateat: admit-
tendam omni-
no: quo pacto
evitetur hic a-
ctio in diſtans. prorſus incognita, uti eſt numerus, & diſtantia interſectionum
curvæ cum axe, forma arcuum intermediorum, atque alia e-
juſmodi, quæ quidem longe ſuperant humanum captum, &
quæ ille ſolus habuit omnia ſimul præ oculis, qui Mundum
condidit; ſed id omnino nil officit. Nec ſane id ipſum in
cauſa eſſe debet, ut non admittatur illud, cujus exiſtentiam
novimus, & cujus proprietates plures, & effectus deprehendi-
mus; licet alia multa nobis incognita eodem pertinentia ſuper-
ſint. Sic aurum incognitam, occultamque ſubſtantiam nemo
appellarit, & multo minus ejuſdem exiſtentiam negabit idcir-
co, quod admodum probabile ſit, plures alias latere ipſius
proprietates, olim forte detegendas, uti aliæ tam multæ ſub-
inde detectæ ſunt, & quia non patet oculis, qui ſit particula-
rum ipſum componentium textus, quid, & qua ratione Na-
tura ad ejus compoſitionem adhibeat. Quod autem pertinet
ad actionem in diſtans, id abunde ibidem prævenimus, cum
inde pateat fieri poſſe, ut punctum quodvis in ſe ipſum agat,
& ad actionis directionem, ac energiam determinetur ab alte-
ro puncto, vel ut Deus juxta liberam ſibi legem a ſe in Na-
tura condenda ſtabilitam motum progignat in utroque
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib