Vitruvius, M. Vitrvvivs Per Iocvndvm Solito Castigatior Factvs Cvm Figvris Et Tabvla Vt Iam Legi Et Intelligi Possit, 1511

Table of figures

< >
[111] a. dracob. polusc. uulturd. tropicus cancrie. bootesf. coronag. ingenicu- latus.h. aquilai. delphinusk. fagittal. ophiuchusm. ſerpensn. equi duoo. uolucrisp. linea æqui noctialisq. librar. linea ecli- ptica.s. ſagitariust. capricorn{us}u. aquariusx. ſcorpiusy. coronaz. tropicus capricorni &. ara b{us}. piſcis me-redionalis. a b c d e f g h i k l m n o p q r s t u x y z
[112] Vmbræ gno monis.a. roma gno mo.ix. um-bra. viii.b. tarentum gnomo .xi. umbra. ix.c. athene gnomo. iiii. umbra. iii.d. rhodus gnomo. vii. umbra. v.e. alexandria gnomo. v. umbra. iii.Eleuationes polif. alexandria gr. xxxvi.g. thodus gr. xxxvi.h. athene gr. xxxvii. & quartæ. i.i. tarentum gr. xxxix. & quartæ. iii.K. roma gr. xxxxii.Gnomonesa. gnomo ro mæ.b. gnomo athenarumc. gnomo rhodid. gnomo tarentie. gnomo alexandrieQuotiẽs me timur um-bras reduci mus gnomo nes ubi eft. a. & gnomo romæ a b c d e f g h i k
[113] orizonparsæſtuiagnomonaxonradiusæſtiu{us}æqnoclacotomusmonach{us}hibernushibernaAnalemmaLinea planitſæ a b c e f g h i k l m o p q s t u x
[114] Solare horo-logium Romæ!GnomonRadiusæſtiuusMaLacoRadius æquitom{us}noctialisnochushibernusLinea PlanitieiOrizon ♒ ♓ @ @ ♋ @ @ ♎ ♏ @ @
[115] a. ſpeculumbi taberna tõ ſoria a b
[116] a. Suculab. cheloniæc. fibulad. troclea ſeu rechamus.e. troclea ife- rior ſeu re chamusf. ferrei forfi- ces.g. ductarius funis.Orbiculi ſũt rotulæ quæ circũ axicu-los in trocle-is uerſantur. a b c d e f g
[117] a. ergatab. tympanũc. fibulatio a b c
[118] a. tignumb. retinaculac. cheloniũd. troclea fub q̃ regula poſita eſtf. ductarii fu nese. troclea quã græci epagonta no ſtri artemo nẽ dicunt b c d f a e
[119] a. ſcapi triẽta lesb. columnæc. armilla in qua choda ces qui in ca-pite colũnæ ſunt implum bati uertunt̃. a b c
[120] a. rotæ pedũ duodenumb. epiſtyliumc. chodix ꝗ uertitur in ar milla a b c
[121] a. hypomo clion.b. uectisc. onus b a c
[122] a. axisb. tympanũc. ftipesd. ſemipeda- les aperturæ: Columbaria aũt.i. caua & canales fiunt i ſingulis oc-tantibus axis p quæ aq̈ cõ. cepta in tym pano educit̃ ad eos uſus: ad quos deſti nata fuerit. a b d c
[123] a. modiolib. caſtellũc. axis a b c
[124] a. fi ulib. caftellũc. axis a b c
[125] a. modioli.b. pinne: hæ nã alterna-tim poſitæ ſunt cũ mo-diolis.c. caſtellumd. axis b a d c
[126] a. molab. ifudibulũc. pinne rotæ a b c
[127] a. coclea ad rationem tri goni pytha-gorici erectab. tigna in q̃ uerſatur co-clea. b a
[128] a. modioli æreib. catinusc. penula uti infudibulum inuerſumd. fiſtula quæ tuba dicit̃e. emboli maſculi. Reli qua ex littera ſatis itelligũ-tur a peritis. Singula enĩ & in his ma-chinis & in multis ſupe-rio℞ re℞ de-ſcriptiõib{us}; ſi-ꝗ̃s declarare uellet op{us} eẽt & plura ſcri-bere: & cuiuſ-que rei uari as figuratio nũ facies pin gere: ꝗb{us} & q̃ reb{us} ipſis: ĩtra ſũt & extra: mõſtrari poſ-ſent: ſed ſatis mihi feciſſe uideor apuiſ-ſe .ſ. ſtudioſis fores & oſtẽ-diſſe ſemitas ꝗb{us} hic au-ctor intelligi ualeret. a b c d e
[129] Quæ in hac hydraulica deſcriptione dñr ab aucto re non facile pictura cõſeꝗ pñt ꝗ̃obrẽ ſa tis eſſe duxi ſtudioſis ſuã ꝑtẽ relĩquere & ĩ extremo libro uocabu la declarare
[130] Rhedaa. capſú rhe- deb. rotac. tympanũ Reliqua ĩtel-liguntur ex lectione a b c
[131] Hæenauis de ſcriptio non ea rõne facta eſt: ꝗ̃ ab au-ctore tradit: ſed alia ñ mi-nus ſolerti. Is nan p̃cipit rotas fieri de-bere extra la-tera nauis, S; ea quotiẽs in alterã partẽ inclinat ut ra tio exigit uẽ-to℞ & uelo℞ eiuſ lateris rota ĩ eãdem partẽ inclina ta: at prona ĩacẽs: nimiũ ĩ mergit̃ aquæ ſic nauiga-tionẽ ĩpedit: ne ip̃a iuſtã rotationẽ, ꝑfi cit: altera quo rota excelſi{us} elata at ſip ꝓna: nihil uel pa℞ aquã tangit: minuſ hac diuerſitate al terã iuuat uel ab ea iuuat, ut nõ poſſint quouis mõ expeditam iu ſtã ꝑficere rotationem. Quæ oĩa uni ca rota ĩ me-dia naui poſi-ta (ut figura monſtrat) emẽdant: dũ tñ carina ĩ eo medio gemi-netur at in utro quo coeat capite. Nã ita nauis facili{us} fluitat: & quocun mõ ĩ alteram ꝑtẽ ĩclinet̃ ro ta ſine fine rotationẽ ſuam peragít.
[132] a. περίζι-ρνb. χοινικὶςc. ζάπεζαd. α\’νΤερεί- σιονe. ἀτκὼγf. α\’νΤιςά- Τιςg. λιάπΗξh. Sucla cũ uectibus Hãc catapul-tæ deſcriptio nẽ ex iiſdẽ ha bui græcis au ctorib{us} quos Vitruuius ci tat: quã quo- iiſdem di-ctiõibus græ cis annotaui quas ibi inue ni: ut ſtudio-ſis & ĩgenio-ſis nõ deeſſẽ ꝗ forſan ibiꝓ ficer̃ poterũt ubi ego defe ci:qñ ne ex uitruuione ex ipſis aucto rib{us} (ut inge-nii mei tenui tatẽ fatear) ĩ-tegrã rectam ue ĩtelligẽtiã extorq̃re ua-lui. a b c d e f g
[133] Baliſtis ſaxa-catapultis & ſcorpionib{us} ſagittæ iacie-banſut ex au ctoris ſcriptiſ uidere licet. Baliſtæ ãt di-uerſis machi nis tẽdebanſ & uariis rõni bus efficiebã tur. Quarum hãc unã quæ hic graphice deſcripta eſt ex plurib{us} mi n{us} corruptã ſelegit uti ex ea ſiquis fru-ctus hr̃i põt: nõ morẽtur ſtudioſi carẽ tia ſchematis
[134] a. teſtudo arietariab. turriculac. ſcorpiões Intus aũt ĩ ſu p mo tabula to ſunt cata-pulte ĩ ĩferio-rib{us} uero aq̃ magna copia a b c
[135] Teſtudo ad congeſtionẽ foſſarũ addi-to ariete.Variæ teſtu- dines hic de-ſcribuntur ab auctote: quæ facile ab ſtudioſis i telligi pñt.
[136] a. helepolis.b. rhodus a b
< >
page |< < of 256 > >|
98LIBER
Dearis deorum ordinandis. # Caput. # VIII.
Aræ ſpectẽt ad orientem, & ſemper inferiores ſint collocatæ. ꝗ̃ ſimulacra, quæ
fuerint in æde, vti ſuſpicientes diuinitatem qui ſupplicant &
ſacrificant, diſ
ſparibus altitudinibus ad ſui cuiuſ dei decorem componantur, Altitudi
nes autẽ earum ſic ſunt explicandæ, vti Ioui omnibuſ cœleſtibus ꝗ̃excel-
ſiſſimæ conſtituantur, Veſtæ Terræ Mari humiles collocentur, ita idoneæ
his inſtitutionibus explicabuntur in mediis ædibus ararum deformatiões,
Explicatis ædium ſacrarum compoſitiõibus in hoc libro, in ſequenti de cõ
munium operum reddemus diſtributionibus explicationes.
M. VITR VVII DE AR CHITECTVRA
LIBER QVINTVS.
Qvi amplioribus voluminibus imperator ingenii co-
gitationes p̃cepta explicauerunt, maximas &
egræ-
gias adiecerunt ſuis ſcriptis autoritates, quod etiã vel
in noſtris quoque ſtudiis res pateretur, vt amplifica/-
tionibus autoritas &
ĩ his p̃ceptis augeretur, ſed id nõ
eſt quẽadmodum putatur, expeditum, Non enim de
architectura ſic ſcribitur, vt hiſtoriæ aut poemata, hi-
ſtoriæ per ſe tenent lectores, habent enim nouarũ re℞
varias expectationes, poematum vero carminum metra &
pedes ac verbo-
rum elegans diſpoſitio, &
ſentẽtiarum inter perſonas & verſuum diſtincta
pronunciatio, prolectando ſenſus legentiũ perducit ſine offenſa ad ſummã
ſcriptorum terminationem, Id autẽ in architecturæ conſcriptionibus non
poteſt fieri, ꝙ vocabula ex artis propria neceſſitate concepta inconſueto ſer
mone obiiciunt ſenſibus obſcuritatẽ.
Cũ ea ergo per ſe non ſint aperta, nec
pateant eorum in conſuetudine nomina, tum etiam p̃ceptorum late vagan
tes ſcripturæ ſi non contrahantur, &
paucis & perlucidis ſententiis explicẽ
tur, frequentia multitudine ſermonis impediente, incertas legentium effi
cient cogitationes.
Ita occultas nominationes cõmẽſuſ e membris ope-
rum pronuncians vt memoriæ tradant̃, breuiter exponã, Sic.
n. expeditius
ea recipere poterunt mentes, Non minus cum animaduertiſſem diſtentã oc
cupationibus ciuitatẽ publicis &
priuatis negociis, paucis iudicaui ſcribẽ-
dum, vti anguſto ſpatio vacuitatis ea legentes breuiter percipere poſſent,
Etiã Pythagoræ hiſ qui eius hereſim fuerũt ſecuti, placuit cubicis rõni-
bus p̃cepta in voluminibus ſcribere, conſtituerunt cubũ.
ccxvi. verſuum
eoſ non pluſꝗ̃ tres in vna conſcriptione oportere eſſe putauerunt, Cubus
aũt eſt corpus ex.
vi. lateribus æquali latitudine planitia℞ perquadratũ, Is
cum eſt iactus, quã in partẽ incubuit, dum eſt intactus, immotã habet ſta-
bilitatẽ, vti ſunt etiã teſſeræ, quas in alueo ludentes iaciũt, Hanc aũt

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index