Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="94" xlink:href="025/01/098.jpg"/>
            <p type="main">
              <s id="s.001071">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001072"> Dare non poſſum, Lunam Marini æſtus cauſam eſſe; ſi enim
                <lb/>
              cauſa eſt, cauſat, & aliquid præſtat: ſed nihil penitus præſtat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001073">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001074"> Ludis nos, Antime, Lunæ totum hunc effectum paulò ante
                <lb/>
              tribuebas; cur igitur modò cauſam eſſe negas? </s>
              <s id="s.001075">Si cauſa non eſt, ad æſtum
                <lb/>
              nullo modo pertinet; Solve iſtum nodum. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001076">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001077"> Communi diſtinctione vtor, ad ſolvendum hunc nodum;
                <lb/>
              Luna ita pertinet ad Marinum æſtum, vt ſine illa hic non ſit, licèt revera
                <lb/>
              Luna cauſa non ſit, id eſt, tumorem illum aquæ minimè attollat, vel aquas
                <lb/>
              cieat; nullum enim motum aquis imprimit, nullum humorem affundit,
                <lb/>
              qui ſcilicet ad celſum illum tumorem ſufficiat; quomodo igitur ab illa
                <lb/>
              æſtus pendet? </s>
              <s id="s.001078">Verbo dico; Luna Marini æſtus cauſa non eſt, ſed mera Oc­
                <lb/>
              caſio, qua reverà ſublata, æſtus non eſſet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001079">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001080"> Ne quæſo ludas in verbis; ſolus enim verborum ludus ad
                <lb/>
              res phyſicas explicandas non ſufficit; quid igitur illud eſt, quod dicis, nam
                <lb/>
              profectò non intelligo. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001081">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001082"> Faciam intelligas, Chryſocome, ſed priùs illa principia jacien­
                <lb/>
              da ſunt, ex quibus res iſta deducitur. </s>
              <s id="s.001083">Suppono igitur primò, illum eſſe fi­
                <lb/>
              nem gravitatis, quæ gravibus ineſt, vt ſingulæ partes globi totalis versùs
                <lb/>
              illiùs centrum, niſu quodam communis conſpirationis tendant; quod re­
                <lb/>
              verà neceſſarium fuit, tum ad conflandum totalem globum, tum ad eun­
                <lb/>
              dem ſervandum; fac enim omnes partes alicujus globi totalis à ſe ipſis diſ­
                <lb/>
              ſitas eſſe, illico communi dictæ conſpirationis vel inclinationis, versùs
                <lb/>
              idem centrum, vi, ſeu niſu, ſeu impetu ſeſe iterum in orbem component;
                <lb/>
              deinde fac partes globi totalis non contra niti vlla reſiſtentia; ſtatim mi­
                <lb/>
              nima ferè ventorum, vel alterius impulſus vi diſſipabuntur; igitur non
                <lb/>
              potuit facilior modus excogitari, tum ad conflandum, tum ad ſervandum
                <lb/>
              globum totalem; id eſt, tum ad colligendas omnes partes, in vnum glo­
                <lb/>
              bum; tum ad impediendum, ne à globo facilè avellantur, non potuit, in­
                <lb/>
              quam facilior modus excogitari, quàm ſi partes ſingulæ nativa quadam vi
                <lb/>
              & inclinatione, versùs idem & commune centrum eant, ſeu tendant, atque
                <lb/>
              nitantur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001084">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001085"> Illud commune eſt principium, vt gravia deorſum, levia
                <lb/>
              ſurſum ſua ſponte ferantur, nec enim opinor eorum ſententiam defenditis,
                <lb/>
              quos tacito nomine Stagirita noſter refutavit, qui ſuperum, atque inferum
                <lb/>
              negabant: mundi ac terræ centrum deorſum eſt; cælum verò ſurſum; hoc
                <lb/>
              igitur ſuperum, illud inferum. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001086">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001087"> De iis ferè omnibus, quæ paucis complexus es, dubitarem,
                <lb/>
              de eo præſertim, quod dicis, gravia deorſum, levia ſurſum ſua ſponte ferri;
                <lb/>
              de gravibus vltrò concederem; nec enim illorum commentum approba­
                <lb/>
              re poſſum, qui volunt, corpus grave à terra deorſum trahi, ſpiſſi cujuſdam
                <lb/>
              capillitij opera; aut certè trudi à ficta neſcio qua ſubtili materia, quæ ſen­
                <lb/>
              ſum omnem fugit; nempe, ſi trudit illa materia, motum in ſe habet, & à
                <lb/>
              ſe; ſi enim ab alio, de hoc idem dicam; Satius igitur eſt dicere, corpus
                <lb/>
              grave à ſe moveri, ac deorſum ire, quod ſcilicet videmus atque palpamus,
                <lb/>
              quàm trudi ab illa ſubtili materia, mota à ſe ipſa, quàm nullo tactu, nullo </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>