Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004292
">
<
pb
pagenum
="
450
"
xlink:href
="
016/01/099.jpg
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg568
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004293
">
<
margin.target
id
="
marg567
"/>
Cinabrium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004294
">
<
margin.target
id
="
marg568
"/>
Argentum
<
lb
/>
ſublimatum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004295
">Argentum ſublimatur hoc modo: de viuo
<
lb
/>
loquor, nec pudet nomine barbaro vti: ſed
<
lb
/>
ſi Libet Latinè proferre, non tamen adeò
<
lb
/>
clarè, excoctum argentum vocetur. </
s
>
<
s
id
="
s.004296
">Argen
<
lb
/>
tum viuum, & ſutorium atramentum in
<
lb
/>
mortarium pari pondere coniice, & aceto
<
lb
/>
albo acerrimo eouſque miſce, donec argen
<
lb
/>
tum viuum videri deſierit, inde vitreo vaſe
<
lb
/>
luto oblito excoque, donec concreſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.004297
">Si
<
lb
/>
quid ſubterfugerit nec coëat, iterum in mor
<
lb
/>
tario addito aceto, terito, & denuò exco
<
lb
/>
quito.
<
arrow.to.target
n
="
marg569
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004298
">
<
margin.target
id
="
marg569
"/>
<
expan
abbr
="
Præcipitatũ
">Præcipitatum</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004299
">Argentum coctum rubrum ſic fit, vocant
<
lb
/>
Præcipitatum. </
s
>
<
s
id
="
s.004300
">Alumeu, chalcanhum æquis
<
lb
/>
portionibus ſumito, quibus adde ſalis dimi
<
lb
/>
dio plus altero eorum, & diſtilla hoc totum
<
lb
/>
cum vitreis vaſis: huius aquæ pondo vnum,
<
lb
/>
argenti autem viui tria in vas vitreum po
<
lb
/>
ne, inde diſtilla: & auctis ignibus perſeuera
<
lb
/>
eouſque, donec fumus, & vas rubeſcant, nec
<
lb
/>
aquæ quicquam ſuperſit: demùm fracto
<
lb
/>
vaſe collige argentum viuum, quod coire
<
lb
/>
iam videbis inſtar lapidis, hoc tenuiſſimè teri,
<
lb
/>
to in porphyritide tabula, & denuò exco
<
lb
/>
que ac diſtilla, donec ſiccetur in vaſe vitreo:
<
lb
/>
rurſus fracto vaſe, materiam, quæ ſupereſt,
<
lb
/>
collige: ac denuò tere in tabula eadem ſub
<
lb
/>
tiliſſimè: pòſt ipſum in æneo vaſe repone,
<
lb
/>
ſuppoſitóque igne valido, cum æneo baculo
<
lb
/>
miſce ac agita per ſpatium horarum dua
<
lb
/>
rum, donec ſplendorem fermè ac rubedi
<
lb
/>
nem minij acquirat: túncque exceptum ſer
<
lb
/>
ua vitreis vaſis. </
s
>
<
s
id
="
s.004301
">Vt verò hoc inter omnia
<
lb
/>
quæ citra dolorem carnes erodunt, & ſiccant
<
lb
/>
putreſcentia vlcera, ſi ritè factum fuerit, eſt
<
lb
/>
præſtantiſſimum, nec vlli alio vſui eſt quòd
<
lb
/>
ſciam: ita argento excocto ad fucum vtun
<
lb
/>
tur, dealbat enim, & ſplendorem addit mu
<
lb
/>
lierum vultibus: ſed dentes elidit, & fœto
<
lb
/>
rem gignit oris. </
s
>
<
s
id
="
s.004302
">Cæterùm ad argenti vſum,
<
lb
/>
& aurifabrorum artem, in non paucis con
<
lb
/>
ducit.
<
arrow.to.target
n
="
marg570
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004303
">
<
margin.target
id
="
marg570
"/>
Auripigmen
<
lb
/>
tum coctum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004304
">Vertunt colorem pleraque metallica vel
<
lb
/>
ſolo igne: vt auripigmentum, quod ſubci
<
lb
/>
trini coloris eſt, in vitreo vaſe excoctum,
<
lb
/>
donec adhæreat vaſi, rubeſcit, vires præci pi
<
lb
/>
tati ſuſcipit, nec tantò inferiores, quantò fa
<
arrow.to.target
n
="
marg571
"/>
<
lb
/>
cilitate conficiendi vtilius eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.004305
">Pſoricum ex
<
lb
/>
duabus partibus chalcitidis, & vna cadmiæ,
<
lb
/>
vel ſpumæ argenti conſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.004306
">Miſcentur, addi
<
lb
/>
tóque aceto candido acri teruntur, inde ſe
<
lb
/>
pelitur Caniculæ tempore fimo equino qua
<
lb
/>
draginta diebus: erutum teſta noua ſubie
<
lb
/>
ctis carbonibus torretur, donec rubeſcat.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg572
"/>
<
lb
/>
Smaltum vitri genus eſt, quo aureæ cauita
<
lb
/>
tes implentur, variato colore, venuſtate exi
<
lb
/>
mia: calores omnis generis recipit, ſplendét
<
lb
/>
que optimum, & cui par non eſt, fit alumine,
<
lb
/>
& chalcantho, & lapidoſo ſale: alij vitro
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg573
"/>
<
lb
/>
colores miſcent. </
s
>
<
s
id
="
s.004307
">Recrementum eſt, quòd à
<
lb
/>
metallo, dum excoquitur, detrahitur, ſpu
<
lb
/>
mam vulgus vocat: vires, & materiam reti
<
lb
/>
net metallici cuius eſt: ob id argenteum &
<
lb
/>
aureum denuò excoqui ſolet, ne quicquam
<
lb
/>
hominum auaritiæ pereat. </
s
>
<
s
id
="
s.004308
">Quod verò non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg574
"/>
<
lb
/>
liqueſcit metallo liquato, lapis eſt: retinet
<
lb
/>
& hic metalli quippiam, ac vires: ſed in no
<
lb
/>
bilioribus metallis tunditur lapis diligenter,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg575
"/>
<
lb
/>
atque excoquitur. </
s
>
<
s
id
="
s.004309
">Dyphryges fit dum lapis
<
lb
/>
qui cum ære iunctus erat, vritur: eſt autem
<
lb
/>
ſaporis ærei, vt par eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.004310
">Cæruleum colorem
<
lb
/>
aut æris aqua inſperſus contrahit: quòd ſi
<
lb
/>
non aſpergatur, purpureus eſt, aut ſubniger.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004311
">Cadmiam diximus eſſe natiuam, ſed etiam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg576
"/>
<
lb
/>
fit, dum metallum excoquitur hærens for
<
lb
/>
naci, vt botrus. </
s
>
<
s
id
="
s.004312
">Optima ex pyritide cæruleo
<
lb
/>
dum eſt in fruſtis, eſt candida, & quæ cùm
<
lb
/>
teritur, eſt candidiſſima, quoniam ex argen
<
lb
/>
to, vel etiam ex auro fit. </
s
>
<
s
id
="
s.004313
">Pompholyx adhæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg577
"/>
<
lb
/>
ret, vt bulla dum metallum excoquitur, ſi
<
lb
/>
millima lanarum penniculis. </
s
>
<
s
id
="
s.004314
">Parietibus li
<
lb
/>
cet hæreat, poſterior tamen eſt cadmia: can
<
lb
/>
dida eſt, cùm teritur maximè. </
s
>
<
s
id
="
s.004315
">Tutia vocatur
<
lb
/>
à vulgaribus. </
s
>
<
s
id
="
s.004316
">Sed & Tutiæ appellatione in
<
lb
/>
telligunt Spodon, quandoquidem inter Spo
<
lb
/>
don, & Pompholigem haud multum inter
<
lb
/>
ſit, cùm Pompholygis ſpecies fermè ſit Spo
<
lb
/>
don, aut eius vice fungatur: nam Spodon
<
lb
/>
ignobilior eſt Pompholyx, vtraque ad medi
<
lb
/>
camenta ocularia vtilis. </
s
>
<
s
id
="
s.004317
">Eſt Spodos, quod
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg578
"/>
<
lb
/>
hæret parietibus fornacum ſecundis, in qui
<
lb
/>
bus metalla ſeparantur, concreſcítque fumo
<
lb
/>
auri, argenti, ac plumbi terræ miſto, vnde im
<
lb
/>
purior redditur Pompholyge ac debilior:
<
lb
/>
non enim vt Cadmia, vel Pompholyx ex fu
<
lb
/>
mo, & prima materia metallorum, quæ &
<
lb
/>
ipſa eſt metallica, ſed ex ſolo fumo, & pul
<
lb
/>
uere haud metalli participe concreſcit: vnde
<
lb
/>
Cadmia, & Pompholyx iuxta fodinas ſo
<
lb
/>
lùm in fornacibus: Spodos verò in vrbi
<
lb
/>
bus plærunque inuenitur. </
s
>
<
s
id
="
s.004318
">Flos æris fit, aqua
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg579
"/>
<
lb
/>
ſuperæs, dum ex prima fornace ignitum
<
lb
/>
eruitur, affuſa. </
s
>
<
s
id
="
s.004319
">Dum enim cogitur, expuit
<
lb
/>
granula quædam æri ſimillima, ſed tamen
<
lb
/>
quæ trita in puluerem facillimè redigantur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg580
"/>
<
lb
/>
Squama verò ab ære deciditur, dum malleis
<
lb
/>
percutitur: quòd verò
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
modo à ferro ex
<
lb
/>
cidit, vocatur Stomoma, id eſt, ferri ſquama.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004320
">Ærugo fit caſu pauca, plurima verò ſic:
<
lb
/>
Æreum vas deterſum, alteri vaſi velut oper
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg581
"/>
<
lb
/>
culum imponito, in ipſum vas inferius,
<
lb
/>
quod etiam poteſt eſſe lapideum, vel li
<
lb
/>
gneum, aut ferreum, acetum acerrimum im
<
lb
/>
pone, in decem diebus è fundo ærei vaſis,
<
lb
/>
quod velut operculum impoſuiſti, optimam
<
lb
/>
detrahes æruginem. </
s
>
<
s
id
="
s.004321
">Colligitur autem multa
<
lb
/>
è vaſis amplioribus, pluribúſque, ac iterato
<
lb
/>
opere. </
s
>
<
s
id
="
s.004322
">Et vt ex ære ærugo, ita ex ferro ferru
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg582
"/>
<
lb
/>
go colligitur: & vt ærugo non ſolùm aſtrin
<
lb
/>
git, ſiccat, ſed etiam erodit: ita ferrugo aſtrin
<
lb
/>
git, & ſiccat vehementiùs ærugine, eroſio
<
lb
/>
nis expers. </
s
>
<
s
id
="
s.004323
">Nam in ærugine partes ſunt te
<
lb
/>
nues atque acres ob calorem, in ferrugine,
<
lb
/>
nec calidum quicquam, nec tenue: quamo
<
lb
/>
brem neque color venuſtus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004324
">
<
margin.target
id
="
marg571
"/>
Pſoricum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004325
">
<
margin.target
id
="
marg572
"/>
Smaltum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004326
">
<
margin.target
id
="
marg573
"/>
<
expan
abbr
="
Recrementũ
">Recrementum</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004327
">
<
margin.target
id
="
marg574
"/>
Lapis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004328
">
<
margin.target
id
="
marg575
"/>
Dyphryges.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004329
">
<
margin.target
id
="
marg576
"/>
Cadmia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004330
">
<
margin.target
id
="
marg577
"/>
Pompholyx,
<
lb
/>
ſeu tutia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004331
">
<
margin.target
id
="
marg578
"/>
Spodos.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004332
">
<
margin.target
id
="
marg579
"/>
Æris flos.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004333
">
<
margin.target
id
="
marg580
"/>
Æris ſqua
<
lb
/>
ma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004334
">
<
margin.target
id
="
marg581
"/>
Ærugo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004335
">
<
margin.target
id
="
marg582
"/>
Ferrugo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004336
">Manifeſtum eſt igitur, in his metallicis,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg583
"/>
<
lb
/>
quæ igne conſtituuntur, colorem ineſſe ſub
<
lb
/>
tiliori ſubſtantiæ ſi non ſit niger: cúmque
<
lb
/>
tenuis ſubſtantia craſſæ haud poſſit immiſ
<
lb
/>
ceri, niſi naturæ beneficio, vt demonſtratum
<
lb
/>
eſt, omnem colorem nigro excepto eſſe deci
<
lb
/>
duum. </
s
>
<
s
id
="
s.004337
">Atniger poteſt conſiſtere, cùm ſit pri
<
lb
/>
uatio luminis, quæ in terreo conſiſtit. </
s
>
<
s
id
="
s.004338
">Igitur
<
lb
/>
ærugini vermicularis proxima eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.004339
">Cùm
<
lb
/>
enim aceti albi
<
expan
abbr
="
partẽ
">partem</
expan
>
ſumpſeris, atque vrinæ
<
lb
/>
veteris
<
expan
abbr
="
duplũ
">duplum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
miſcueríſq;
">miſcueríſque</
expan
>
in vaſe æris Cyprij,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
agitaueríſq;
">agitaueríſque</
expan
>
piſtillo tandiu, donec ſubſtan
<
lb
/>
tiam quandam tenaciorem ſuſceperint, inde
<
lb
/>
addideris ſalis, & aluminis partem ex ſingu
<
lb
/>
lis vigeſimam quartam, in Sole verò 40. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>