Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
91
91 (39)
92
92 (40)
93
93 (41)
94
94 (42)
95
95 (43)
96
96 (44)
97
97 (45)
98
98 (46)
99
99 (47)
100
100 (48)
< >
page |< < (47) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="47" file="0099" n="99" rhead="PARS PRIMA."/>
            cto. </s>
            <s xml:space="preserve">Illud ſane mihi eſt evidens, nihilo magis occultam eſ-
              <lb/>
            ſe, vel explicatu, & </s>
            <s xml:space="preserve">captu difficilem productionem motus per
              <lb/>
            haſce vires pendentes a certis diſtantiis, quam ſit productio
              <lb/>
            motus vulgo concepta per immediatum impulſum, ubi ad
              <lb/>
            motum determinat impenetrabilitas, quæ itidem vel a corpo-
              <lb/>
            rum natura, vel a libera conditoris lege repeti debet.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">103. </s>
            <s xml:space="preserve">Et quidem hoc potius pacto, quam per impulſinem,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0099-01" xlink:href="note-0099-01a" xml:space="preserve">Sine impul-
                <lb/>
              ſione meliusex.
                <lb/>
              plicatam eſſe
                <lb/>
              hucuſque Na-
                <lb/>
              turam, & me-
                <lb/>
              lius explican-
                <lb/>
              dam impoſte-
                <lb/>
              rum.</note>
            in motuum cauſas, & </s>
            <s xml:space="preserve">leges inquirendum eſſe, illud etiam
              <lb/>
            ſatis indicat, quod ubi huc uſque, impulſione omiſſa, vires
              <lb/>
            adhibitæ ſunt a diſtantiis pendentes, ibi ſane tantummodo ac-
              <lb/>
            curate deſinita ſunt omnia, atque determinata, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad calcu-
              <lb/>
            lum redacta cum phænomenis congruunt ultra, quam ſperare
              <lb/>
            liceret, accuratiſſime. </s>
            <s xml:space="preserve">Ego quidem ejuſmodi in explicando,
              <lb/>
            ac determinando felicitatem nuſquam alibi video in univerſa
              <lb/>
            Phyſica, niſi tantummodo in Aſtronomia mechanica, quæ
              <lb/>
            abjectis vorticibus, atque omni impulſione ſubmota, per gra-
              <lb/>
            vitatem generalem abſolvit omnia, ac in Theoria luminis,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">colorum, in quibus per vires in aliqua diſtantia agentes,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">reſlexionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">refractionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">diffractionem Newtonus
              <lb/>
            expoſuit, ac priorum duarum potiſſimum leges omnes per
              <lb/>
            calculum, & </s>
            <s xml:space="preserve">Geometriam determinavit, & </s>
            <s xml:space="preserve">ubi illa etiam,
              <lb/>
            quæ ad diverſas vices facilioris tranſmiſſus, & </s>
            <s xml:space="preserve">facilioris re-
              <lb/>
            flexionis, quas Phyſici paſſim relinquunt fere intactas, ac
              <lb/>
            alia multa admodum feliciter determinantur, explicanturque,
              <lb/>
            quod & </s>
            <s xml:space="preserve">ego præſtiti in diſſertatione de Lumine, & </s>
            <s xml:space="preserve">præſtabo
              <lb/>
            hic in tertia parte; </s>
            <s xml:space="preserve">cum in ceteris Phyſicæ partibus plerum-
              <lb/>
            que explicationes habeantur ſubſidiariis quibuſdam principiis
              <lb/>
            innixæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">vagæ admodum. </s>
            <s xml:space="preserve">Unde jam illud conjectare li-
              <lb/>
            cet, ſi ab impulſione immediata penitus recedatur, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſibi con-
              <lb/>
            ſtans ubique adhibeatur in Natura agendi ratio a diſtantiis
              <lb/>
            pendens, multo ſane facilius, & </s>
            <s xml:space="preserve">certius explicatum iri cetera;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">quod quidem mihi omnino ſucceſſit, ut patebit inſerius, ubi
              <lb/>
            Theoriam ipſam applicavero ad Naturam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">104. </s>
            <s xml:space="preserve">Solent & </s>
            <s xml:space="preserve">illud objicere, in hac potiſſimum Theo-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0099-02" xlink:href="note-0099-02a" xml:space="preserve">Non fieri ſal-
                <lb/>
              tum in tranſitu
                <lb/>
              a vi attractiva
                <lb/>
              ad repulſivam.</note>
            ria virium committi ſaltum illum, ad quem evitandum ea
              <lb/>
            inprimis admittitur: </s>
            <s xml:space="preserve">ſieri enim tranſitum ab attractionibus ad
              <lb/>
            repulſiones per ſaltum, ubi nimirum a minima ultima re-
              <lb/>
            pulſione ad minimam primam attractionem tranſitur. </s>
            <s xml:space="preserve">At iſti
              <lb/>
            continuitatis naturam, quam ſupra expoſuimus, nequaquam
              <lb/>
            intelligunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Saltus, cui evitando Theoria inducitur, in eo
              <lb/>
            conſiſtit, quod ab una magnitudine ad aliam eatur ſine tranſi-
              <lb/>
            tu per intermedias. </s>
            <s xml:space="preserve">Id quidem non accidit in caſu expoſito.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Aſſumatur quæcunque vis repulſiva utcunque parva; </s>
            <s xml:space="preserve">tum quæ-
              <lb/>
            cunque vis attractiva. </s>
            <s xml:space="preserve">Inter eas intercedunt omnes vires re-
              <lb/>
            pulſivæ minores uſque ad zero, in quo habetur determina-
              <lb/>
            tio ad conſervandum præcedentem ſtatum quietis, vel mo-
              <lb/>
            tus uniformis in directum; </s>
            <s xml:space="preserve">tum omnes vires attractivæ a </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>