Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004292
">
<
pb
pagenum
="
450
"
xlink:href
="
016/01/099.jpg
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg568
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004293
">
<
margin.target
id
="
marg567
"/>
Cinabrium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004294
">
<
margin.target
id
="
marg568
"/>
Argentum
<
lb
/>
ſublimatum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004295
">Argentum ſublimatur hoc modo: de viuo
<
lb
/>
loquor, nec pudet nomine barbaro vti: ſed
<
lb
/>
ſi Libet Latinè proferre, non tamen adeò
<
lb
/>
clarè, excoctum argentum vocetur. </
s
>
<
s
id
="
s.004296
">Argen
<
lb
/>
tum viuum, & ſutorium atramentum in
<
lb
/>
mortarium pari pondere coniice, & aceto
<
lb
/>
albo acerrimo eouſque miſce, donec argen
<
lb
/>
tum viuum videri deſierit, inde vitreo vaſe
<
lb
/>
luto oblito excoque, donec concreſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.004297
">Si
<
lb
/>
quid ſubterfugerit nec coëat, iterum in mor
<
lb
/>
tario addito aceto, terito, & denuò exco
<
lb
/>
quito.
<
arrow.to.target
n
="
marg569
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004298
">
<
margin.target
id
="
marg569
"/>
<
expan
abbr
="
Præcipitatũ
">Præcipitatum</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004299
">Argentum coctum rubrum ſic fit, vocant
<
lb
/>
Præcipitatum. </
s
>
<
s
id
="
s.004300
">Alumeu, chalcanhum æquis
<
lb
/>
portionibus ſumito, quibus adde ſalis dimi
<
lb
/>
dio plus altero eorum, & diſtilla hoc totum
<
lb
/>
cum vitreis vaſis: huius aquæ pondo vnum,
<
lb
/>
argenti autem viui tria in vas vitreum po
<
lb
/>
ne, inde diſtilla: & auctis ignibus perſeuera
<
lb
/>
eouſque, donec fumus, & vas rubeſcant, nec
<
lb
/>
aquæ quicquam ſuperſit: demùm fracto
<
lb
/>
vaſe collige argentum viuum, quod coire
<
lb
/>
iam videbis inſtar lapidis, hoc tenuiſſimè teri,
<
lb
/>
to in porphyritide tabula, & denuò exco
<
lb
/>
que ac diſtilla, donec ſiccetur in vaſe vitreo:
<
lb
/>
rurſus fracto vaſe, materiam, quæ ſupereſt,
<
lb
/>
collige: ac denuò tere in tabula eadem ſub
<
lb
/>
tiliſſimè: pòſt ipſum in æneo vaſe repone,
<
lb
/>
ſuppoſitóque igne valido, cum æneo baculo
<
lb
/>
miſce ac agita per ſpatium horarum dua
<
lb
/>
rum, donec ſplendorem fermè ac rubedi
<
lb
/>
nem minij acquirat: túncque exceptum ſer
<
lb
/>
ua vitreis vaſis. </
s
>
<
s
id
="
s.004301
">Vt verò hoc inter omnia
<
lb
/>
quæ citra dolorem carnes erodunt, & ſiccant
<
lb
/>
putreſcentia vlcera, ſi ritè factum fuerit, eſt
<
lb
/>
præſtantiſſimum, nec vlli alio vſui eſt quòd
<
lb
/>
ſciam: ita argento excocto ad fucum vtun
<
lb
/>
tur, dealbat enim, & ſplendorem addit mu
<
lb
/>
lierum vultibus: ſed dentes elidit, & fœto
<
lb
/>
rem gignit oris. </
s
>
<
s
id
="
s.004302
">Cæterùm ad argenti vſum,
<
lb
/>
& aurifabrorum artem, in non paucis con
<
lb
/>
ducit.
<
arrow.to.target
n
="
marg570
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004303
">
<
margin.target
id
="
marg570
"/>
Auripigmen
<
lb
/>
tum coctum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004304
">Vertunt colorem pleraque metallica vel
<
lb
/>
ſolo igne: vt auripigmentum, quod ſubci
<
lb
/>
trini coloris eſt, in vitreo vaſe excoctum,
<
lb
/>
donec adhæreat vaſi, rubeſcit, vires præci pi
<
lb
/>
tati ſuſcipit, nec tantò inferiores, quantò fa
<
arrow.to.target
n
="
marg571
"/>
<
lb
/>
cilitate conficiendi vtilius eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.004305
">Pſoricum ex
<
lb
/>
duabus partibus chalcitidis, & vna cadmiæ,
<
lb
/>
vel ſpumæ argenti conſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.004306
">Miſcentur, addi
<
lb
/>
tóque aceto candido acri teruntur, inde ſe
<
lb
/>
pelitur Caniculæ tempore fimo equino qua
<
lb
/>
draginta diebus: erutum teſta noua ſubie
<
lb
/>
ctis carbonibus torretur, donec rubeſcat.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg572
"/>
<
lb
/>
Smaltum vitri genus eſt, quo aureæ cauita
<
lb
/>
tes implentur, variato colore, venuſtate exi
<
lb
/>
mia: calores omnis generis recipit, ſplendét
<
lb
/>
que optimum, & cui par non eſt, fit alumine,
<
lb
/>
& chalcantho, & lapidoſo ſale: alij vitro
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg573
"/>
<
lb
/>
colores miſcent. </
s
>
<
s
id
="
s.004307
">Recrementum eſt, quòd à
<
lb
/>
metallo, dum excoquitur, detrahitur, ſpu
<
lb
/>
mam vulgus vocat: vires, & materiam reti
<
lb
/>
net metallici cuius eſt: ob id argenteum &
<
lb
/>
aureum denuò excoqui ſolet, ne quicquam
<
lb
/>
hominum auaritiæ pereat. </
s
>
<
s
id
="
s.004308
">Quod verò non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg574
"/>
<
lb
/>
liqueſcit metallo liquato, lapis eſt: retinet
<
lb
/>
& hic metalli quippiam, ac vires: ſed in no
<
lb
/>
bilioribus metallis tunditur lapis diligenter,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg575
"/>
<
lb
/>
atque excoquitur. </
s
>
<
s
id
="
s.004309
">Dyphryges fit dum lapis
<
lb
/>
qui cum ære iunctus erat, vritur: eſt autem
<
lb
/>
ſaporis ærei, vt par eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.004310
">Cæruleum colorem
<
lb
/>
aut æris aqua inſperſus contrahit: quòd ſi
<
lb
/>
non aſpergatur, purpureus eſt, aut ſubniger.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004311
">Cadmiam diximus eſſe natiuam, ſed etiam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg576
"/>
<
lb
/>
fit, dum metallum excoquitur hærens for
<
lb
/>
naci, vt botrus. </
s
>
<
s
id
="
s.004312
">Optima ex pyritide cæruleo
<
lb
/>
dum eſt in fruſtis, eſt candida, & quæ cùm
<
lb
/>
teritur, eſt candidiſſima, quoniam ex argen
<
lb
/>
to, vel etiam ex auro fit. </
s
>
<
s
id
="
s.004313
">Pompholyx adhæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg577
"/>
<
lb
/>
ret, vt bulla dum metallum excoquitur, ſi
<
lb
/>
millima lanarum penniculis. </
s
>
<
s
id
="
s.004314
">Parietibus li
<
lb
/>
cet hæreat, poſterior tamen eſt cadmia: can
<
lb
/>
dida eſt, cùm teritur maximè. </
s
>
<
s
id
="
s.004315
">Tutia vocatur
<
lb
/>
à vulgaribus. </
s
>
<
s
id
="
s.004316
">Sed & Tutiæ appellatione in
<
lb
/>
telligunt Spodon, quandoquidem inter Spo
<
lb
/>
don, & Pompholigem haud multum inter
<
lb
/>
ſit, cùm Pompholygis ſpecies fermè ſit Spo
<
lb
/>
don, aut eius vice fungatur: nam Spodon
<
lb
/>
ignobilior eſt Pompholyx, vtraque ad medi
<
lb
/>
camenta ocularia vtilis. </
s
>
<
s
id
="
s.004317
">Eſt Spodos, quod
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg578
"/>
<
lb
/>
hæret parietibus fornacum ſecundis, in qui
<
lb
/>
bus metalla ſeparantur, concreſcítque fumo
<
lb
/>
auri, argenti, ac plumbi terræ miſto, vnde im
<
lb
/>
purior redditur Pompholyge ac debilior:
<
lb
/>
non enim vt Cadmia, vel Pompholyx ex fu
<
lb
/>
mo, & prima materia metallorum, quæ &
<
lb
/>
ipſa eſt metallica, ſed ex ſolo fumo, & pul
<
lb
/>
uere haud metalli participe concreſcit: vnde
<
lb
/>
Cadmia, & Pompholyx iuxta fodinas ſo
<
lb
/>
lùm in fornacibus: Spodos verò in vrbi
<
lb
/>
bus plærunque inuenitur. </
s
>
<
s
id
="
s.004318
">Flos æris fit, aqua
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg579
"/>
<
lb
/>
ſuperæs, dum ex prima fornace ignitum
<
lb
/>
eruitur, affuſa. </
s
>
<
s
id
="
s.004319
">Dum enim cogitur, expuit
<
lb
/>
granula quædam æri ſimillima, ſed tamen
<
lb
/>
quæ trita in puluerem facillimè redigantur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg580
"/>
<
lb
/>
Squama verò ab ære deciditur, dum malleis
<
lb
/>
percutitur: quòd verò
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
modo à ferro ex
<
lb
/>
cidit, vocatur Stomoma, id eſt, ferri ſquama.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004320
">Ærugo fit caſu pauca, plurima verò ſic:
<
lb
/>
Æreum vas deterſum, alteri vaſi velut oper
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg581
"/>
<
lb
/>
culum imponito, in ipſum vas inferius,
<
lb
/>
quod etiam poteſt eſſe lapideum, vel li
<
lb
/>
gneum, aut ferreum, acetum acerrimum im
<
lb
/>
pone, in decem diebus è fundo ærei vaſis,
<
lb
/>
quod velut operculum impoſuiſti, optimam
<
lb
/>
detrahes æruginem. </
s
>
<
s
id
="
s.004321
">Colligitur autem multa
<
lb
/>
è vaſis amplioribus, pluribúſque, ac iterato
<
lb
/>
opere. </
s
>
<
s
id
="
s.004322
">Et vt ex ære ærugo, ita ex ferro ferru
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg582
"/>
<
lb
/>
go colligitur: & vt ærugo non ſolùm aſtrin
<
lb
/>
git, ſiccat, ſed etiam erodit: ita ferrugo aſtrin
<
lb
/>
git, & ſiccat vehementiùs ærugine, eroſio
<
lb
/>
nis expers. </
s
>
<
s
id
="
s.004323
">Nam in ærugine partes ſunt te
<
lb
/>
nues atque acres ob calorem, in ferrugine,
<
lb
/>
nec calidum quicquam, nec tenue: quamo
<
lb
/>
brem neque color venuſtus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004324
">
<
margin.target
id
="
marg571
"/>
Pſoricum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004325
">
<
margin.target
id
="
marg572
"/>
Smaltum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004326
">
<
margin.target
id
="
marg573
"/>
<
expan
abbr
="
Recrementũ
">Recrementum</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004327
">
<
margin.target
id
="
marg574
"/>
Lapis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004328
">
<
margin.target
id
="
marg575
"/>
Dyphryges.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004329
">
<
margin.target
id
="
marg576
"/>
Cadmia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004330
">
<
margin.target
id
="
marg577
"/>
Pompholyx,
<
lb
/>
ſeu tutia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004331
">
<
margin.target
id
="
marg578
"/>
Spodos.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004332
">
<
margin.target
id
="
marg579
"/>
Æris flos.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004333
">
<
margin.target
id
="
marg580
"/>
Æris ſqua
<
lb
/>
ma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004334
">
<
margin.target
id
="
marg581
"/>
Ærugo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004335
">
<
margin.target
id
="
marg582
"/>
Ferrugo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004336
">Manifeſtum eſt igitur, in his metallicis,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg583
"/>
<
lb
/>
quæ igne conſtituuntur, colorem ineſſe ſub
<
lb
/>
tiliori ſubſtantiæ ſi non ſit niger: cúmque
<
lb
/>
tenuis ſubſtantia craſſæ haud poſſit immiſ
<
lb
/>
ceri, niſi naturæ beneficio, vt demonſtratum
<
lb
/>
eſt, omnem colorem nigro excepto eſſe deci
<
lb
/>
duum. </
s
>
<
s
id
="
s.004337
">Atniger poteſt conſiſtere, cùm ſit pri
<
lb
/>
uatio luminis, quæ in terreo conſiſtit. </
s
>
<
s
id
="
s.004338
">Igitur
<
lb
/>
ærugini vermicularis proxima eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.004339
">Cùm
<
lb
/>
enim aceti albi
<
expan
abbr
="
partẽ
">partem</
expan
>
ſumpſeris, atque vrinæ
<
lb
/>
veteris
<
expan
abbr
="
duplũ
">duplum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
miſcueríſq;
">miſcueríſque</
expan
>
in vaſe æris Cyprij,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
agitaueríſq;
">agitaueríſque</
expan
>
piſtillo tandiu, donec ſubſtan
<
lb
/>
tiam quandam tenaciorem ſuſceperint, inde
<
lb
/>
addideris ſalis, & aluminis partem ex ſingu
<
lb
/>
lis vigeſimam quartam, in Sole verò 40. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>