Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <pb pagenum="1" xlink:href="001/01/011.jpg"/>
            <p id="N10664" type="head">
              <s id="N10666">GEORGII AGRICO­
                <lb/>
              LAE DE RE METALLICA
                <lb/>
              LIBER PRIMVS.</s>
            </p>
            <p id="N1066D" type="main">
              <s id="N1066F">Mvlti habent hanc opinionem, rem metallicam
                <lb/>
              fortuitum quiddam eſſe, & ſordidum opus, atque
                <lb/>
              omnino eiuſmodi
                <expan abbr="negotiũ">negotium</expan>
              quod non tam artis
                <lb/>
              indigeat quàm laboris. </s>
              <s id="N1067C">Sed mihi, cum ſingulas
                <lb/>
              eius partes animo, & cogitatione percurro, res
                <lb/>
              uidetur longe aliter ſe habere. </s>
              <s id="N10683">Siquidem me­
                <lb/>
              tallicus ſit oportet ſuæ artis peritiſsimus, ut pri
                <lb/>
              mo ſciat, qui mons, qui collis, quæue ualleſtris
                <lb/>
              aut campeſtris poſitio utiliter fodi poſsit, aut re­
                <lb/>
              cuſet foſsionem. </s>
              <s id="N1068E">Deinde uenæ, fibræ, commiſſuræque ſaxorum ipſi pate­
                <lb/>
              ant. </s>
              <s id="N10693">Mox pernoſcat multiplices uariaſque ſpecies
                <expan abbr="terrarũ">terrarum</expan>
              , ſuccorum, gem­
                <lb/>
              marum, lapidum,
                <expan abbr="marmorũ">marmorum</expan>
              , ſaxorum, metallorum, miſtorum: tum habe­
                <lb/>
              at cognitam omnem omnis operis ſub terra faciendi rationem. </s>
              <s id="N106A2">Nota de­
                <lb/>
              nique ipſi ſint artificia materiæ experiendæ, & parandæ ad excoctionem,
                <lb/>
              quæ etiam ipſa eſt admodum diuerſa. </s>
              <s id="N106A9">Nam aliam exigit
                <expan abbr="aurũ">aurum</expan>
              &
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              ,
                <lb/>
              aliam æs, aliam argentum
                <expan abbr="uiuũ">uiuum</expan>
              , aliam ferrum, aliam
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
              , & in eo ipſo
                <lb/>
              diſsimilem candidum ac
                <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>
              uel nigrum. </s>
              <s id="N106C4">Quamuis autem ars ſuccos
                <lb/>
              liquidos coquendi ad ſpiſsitudinem eſſe ſecreta à metallica poſsit uideri,
                <lb/>
              tamen quia ijdem ſucci effodiuntur etiam in terra denſati, aut excoquun­
                <lb/>
              tur ex quibuſdam
                <expan abbr="terrarũ">terrarum</expan>
              lapidúmue generibus, quæ metallici effodiunt,
                <lb/>
              & quorum quædam metallis non carent, ab ea ſeparari non debet, quæ
                <lb/>
              excoctio
                <expan abbr="iterũ">iterum</expan>
              non eſt ſimplex, etenim alia eſt ſalis, alia nitri, alia aluminis,
                <lb/>
              alia atramenti ſutorij, alia ſulfuris, alia bituminis. </s>
              <s id="N106DB">Metallicus præterea ſit
                <lb/>
              oportet multarum
                <expan abbr="artiũ">artium</expan>
              & diſciplinarum non ignarus: Primo Philoſo­
                <lb/>
              phiæ, ut
                <expan abbr="ſubterraneorũ">ſubterraneorum</expan>
              ortus & cauſas, naturasque noſcat: Nam ad fodien­
                <lb/>
              das uenas faciliore &
                <expan abbr="cõmodiore">commodiore</expan>
              uia perueniet, & ex effoſis uberiores ca­
                <lb/>
              piet fructus. </s>
              <s id="N106F2">Secundo Medicinæ, ut foſſoribus & alijs operarijs proui­
                <lb/>
              dere poſsit, ne in morbos, quibus præ cæteris urgentur, incidant: aut ſi
                <lb/>
              inciderint, uel ipſe eis curationes adhibere, uel ut medici adhibeant cura­
                <lb/>
              re. </s>
              <s id="N106FB">Tertio Aſtronomiæ, ut cognoſcat cœli partes, atque ex eis
                <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan>
              ex­
                <lb/>
              tenſiones iudicet. </s>
              <s id="N10704">Quarto
                <expan abbr="Menſurarũ">Menſurarum</expan>
              diſciplinæ, ut et metiri queat, quàm
                <lb/>
              alte fodiendus ſit puteus, ut pertineat ad
                <expan abbr="cuniculũ">cuniculum</expan>
              uſque qui eò agitur, &
                <lb/>
              certos cuique fodinæ, præſertim in profundo,
                <expan abbr="cõſtituere">conſtituere</expan>
              fines terminosque. </s>
              <s id="N10717">
                <lb/>
              Tum
                <expan abbr="numerorũ">numerorum</expan>
              diſciplinæ ſit intelligens, ut ſumptus, qui in machinas &
                <lb/>
              foſsiones habendi ſunt, ad calculos reuocare poſsit. </s>
              <s id="N10721">Deinde Architectu­
                <lb/>
              ræ, ut diuerſas machinas ſubſtructioneſque ipſe fabricari, uel magis fabri­
                <lb/>
              candi rationem alijs explicare queat. </s>
              <s id="N10728">Poſtea Picturæ, ut
                <expan abbr="machinarũ">machinarum</expan>
              ex­
                <lb/>
              empla deformare poſsit. </s>
              <s id="N10731">Poſtremo Iuris, maxime metallici ſit peritus, ut
                <lb/>
              & alteri nihil ſurripiat, & ſibi petat non
                <expan abbr="iniquũ">iniquum</expan>
              , munuſque alijs de iure re­
                <lb/>
              ſpondendi ſuſtineat. </s>
              <s id="N1073C">Itaque neceſſe eſt ut is, cui placent certæ rationes & </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>