Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N112C0" type="main">
              <s id="N113E2">
                <pb pagenum="16" xlink:href="001/01/026.jpg"/>
              nis ſymbola grauiora, ut ſi ea dare uoluerint, uel non potuerint, omne ius
                <lb/>
              poſſeſsionis amittant, ipſe contrà quàm fas eſt amiſſum uſurpet. </s>
              <s id="N113F6">Aut deni­
                <lb/>
              que præſes fodinæ uenam, qua parte abundat metallo oblinit luto, uel
                <lb/>
              terris, ſaxis, aſſere, palo tegit, ut aliquot poſt annis, cum domini fodinam
                <lb/>
                <expan abbr="putãtes">putantes</expan>
                <expan abbr="exhauſtã">exhauſtam</expan>
              , deſerent, ipſe
                <expan abbr="metallũ">metallum</expan>
              relictum fodiat, & ad ſe rapiat. </s>
              <s id="N1140A">Præ
                <lb/>
              terea colluuies
                <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>
              ex fraude, fallacijs,
                <expan abbr="mẽdacijs">mendacijs</expan>
              tota
                <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan>
              . </s>
              <s id="N1141B">Etenim
                <lb/>
              ut de multis alijs nihil dicatur, ſed ſolum de his quæ ex uendito & empto
                <lb/>
              contra fidem fiunt, aut uenas effert fictis
                <expan abbr="cõmentitijſque">commentit ijſque</expan>
              laudibus, ut fodina­
                <lb/>
              rum partes dimidio carius quàm æſtimentur, poſsit diuendere, aut contrà
                <lb/>
              aliquid detrahit de earum æſtimatione, ut partes paruo precio mercari poſ
                <lb/>
              ſit. </s>
              <s id="N1142C">Hæc crimina cum protulerint in
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              , omnem bonam metallicæ exi­
                <lb/>
              ſtimationem uiolatam putant. </s>
              <s id="N11435">Omnia autem bona ſiue bene ſiue male par
                <lb/>
              ta fuerint, aduerſo aliquo caſu adflicta
                <expan abbr="dilabũtur">dilabuntur</expan>
              , aut pereunt &
                <expan abbr="diſsipãtur">diſsipantur</expan>
                <lb/>
              culpa & uitio poſſeſſoris, qui ea uel inertia & negligentia amittit & perdit
                <lb/>
              uel per luxuriam effundit atque obligurit: uel conſumit largitionibus & ex­
                <lb/>
              haurit: uel ludendo profundit & eijcit:</s>
            </p>
            <p id="N11448" type="main">
              <s id="N1144A">uelut exhauſta rediuiuus pullulet arca</s>
            </p>
            <p id="N1144D" type="main">
              <s id="N1144F">Nummus & è pleno ſemper tollatur aceruo.</s>
            </p>
            <p id="N11452" type="main">
              <s id="N11454">Nec igitur mirum ſi metallici non memores huius præcepti quod dedit
                <lb/>
              Agathocles rex, fortunam repentinam
                <expan abbr="reuerẽter">reuerenter</expan>
              eſſe habendam, ijſdem de
                <lb/>
              cauſis in
                <expan abbr="egeſtatẽ">egeſtatem</expan>
                <expan abbr="incidũt">incidunt</expan>
              . </s>
              <s id="N11467">Præſertim uero cum mediocribus diuitijs
                <expan abbr="cõten­ti">conten­
                  <lb/>
                ti</expan>
              eſſe non poſſunt: tum enim non raro quas
                <expan abbr="cõgeſſerũt">congeſſerunt</expan>
              ex metallis, in alia
                <lb/>
              metalla
                <expan abbr="inſumũt">inſumunt</expan>
              . </s>
              <s id="N1147A">Verum non regulus aut magiſtratus pellit dominos poſ
                <lb/>
              ſeſsione, ſed tyrannus, qui homines ſubditos non bonis modo honeſte par
                <lb/>
              tis, ſed etiam uita crudeliſsime priuat. </s>
              <s id="N11481">Attamen cum ſolitus ſum inquire­
                <lb/>
              re in eas querelas, quas iſti apud uulgus habent de talibus iniurijs, ſemper
                <lb/>
              reperio male audientibus cauſam
                <expan abbr="iuſtiſsimã">iuſtiſsimam</expan>
              eſſe cur iſtos depellant de fodi
                <lb/>
              nis, male dicentibus nullam cur de illis
                <expan abbr="cõquerantur">conquerantur</expan>
              . </s>
              <s id="N11492">Etenim quod non de
                <lb/>
              derunt ſymbola ius poſſeſsionis
                <expan abbr="amiſerũt">amiſerunt</expan>
              , uel à magiſtratu ex alieno metal­
                <lb/>
              lo ſunt pulſi. </s>
              <s id="N1149D">Nam improbi quidam homines uenulas, proximas uenis af­
                <lb/>
              fluentibus aliquo metallo, fodientes in
                <expan abbr="alienã">alienam</expan>
                <expan abbr="poſſeſsionẽ">poſſeſsionem</expan>
              inuadunt. </s>
              <s id="N114AA">Itaque
                <lb/>
              eos
                <expan abbr="iniuriarũ">iniuriarum</expan>
              accuſatos magiſtratus expellit atque exturbat ex fodinis. </s>
              <s id="N114B3">Iſti igi
                <lb/>
              tur plerum que graues de eo rumores
                <expan abbr="ſpargũt">ſpargunt</expan>
              in uulgus. </s>
              <s id="N114BC">At aliter cum quæ­
                <lb/>
              dam, ut ſolet, inter uicinos controuerſia eſt orta, ipſam arbitri à magiſtratu
                <lb/>
              dati dirimunt: aut de ea iudices
                <expan abbr="cõſtituti">conſtituti</expan>
              cognoſcunt &
                <expan abbr="iudicãt">iudicant</expan>
              : controuer
                <lb/>
              ſia ergo dirempta, quia utriuſque partis
                <expan abbr="cõſenſio">conſenſio</expan>
              in ea re extitit, neutra debet
                <lb/>
              de iniurijs
                <expan abbr="cõqueri">conqueri</expan>
              : iudicata, quia ſecundum leges metallicas ſententia lata
                <lb/>
              eſt, altera inferior iure non poteſt. </s>
              <s id="N114D9">Sed ut non magnopere pugnem de hac
                <lb/>
              re interdum unum aliquem præfectum fodinæ maiorem exigere
                <expan abbr="collectã">collectam</expan>
              à
                <lb/>
              dominis, quàm neceſsitas poſtulat. </s>
              <s id="N114E4">Quinetiam ut
                <expan abbr="cõcedam">concedam</expan>
              aliquem fodi­
                <lb/>
              næ præſidem uenam, qua parte abundat metallis, oblinere luto, aut ſtru­
                <lb/>
              ctura tegere, num unius aut alterius improbitas plurimis bonis uiris notam
                <lb/>
              fraudis inurere poteſt? </s>
              <s id="N114F1">quid ſenatu ſanctius & integrius ſolet eſſe in repu­
                <lb/>
              blica? </s>
              <s id="N114F6">nonnulli tamen in peculatu deprehenſi pœnas dederunt. </s>
              <s id="N114F9">Num iccir
                <lb/>
              co honeſtiſsimus ordo
                <expan abbr="bonã">bonam</expan>
                <expan abbr="famã">famam</expan>
                <expan abbr="exiſtimationẽque">exiſtimationenque</expan>
              amittet? </s>
              <s id="N1150A">Sed certe præ­</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>