Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N10CFE" type="main">
              <s id="N10D7D">
                <pb pagenum="9" xlink:href="001/01/019.jpg"/>
              natæ ſunt, ita piſces ad peruagandas aquas, cæteris autem animantibus
                <lb/>
              natura dedit terram, ut in ea habitent, homini præterea ut ipſam colat, &
                <lb/>
              ex eius cauernis metalla aliaque foſsilia eliciat. </s>
              <s id="N10D89">Rurſus ijdem dicunt piſci­
                <lb/>
              bus ueſcimur, at foſſilibus neque fames ſitisque depellitur, neque utilia ſunt ad
                <lb/>
              corpus ueſtiendum: quod eſt alterum argumentum, quo
                <expan abbr="contendũt">contendunt</expan>
              pro­
                <lb/>
              bare, metalla eruenda non eſſe. </s>
              <s id="N10D96">Verum homo ſine metallis non poteſt pa
                <lb/>
              rare ea, quæ ſuppeditant ad uictum & ad ueſtitum. </s>
              <s id="N10D9B">Etenim cum res ruſti­
                <lb/>
              ca maximam uictus copiam præbeat noſtris corporibus, primum nullus
                <lb/>
              labor abſoluitur & perficitur ſine inſtrumentis, ſiquidem terra ſubigitur
                <lb/>
              uomeribus & dentalibus, dolabra refo diuntur præfractæ ſtirpes & radi­
                <lb/>
              ces ſummæ, ſemen ſparſum occatur, ſeges ſarritur & runcatur: matura fru
                <lb/>
              ges falcibus cum parte culmi demeſſa in area deteritur, aut ſpicæ eius reci
                <lb/>
              ſæ
                <expan abbr="cõduntur">conduntur</expan>
              in horreum, & poſtea tribulis tunduntur, ac uannis
                <expan abbr="expur­gãtur">expur­
                  <lb/>
                gantur</expan>
              , pura denique frumenta & legumina granario
                <expan abbr="inferũtur">inferuntur</expan>
              , ex quo
                <expan abbr="pro­mũtur">pro­
                  <lb/>
                muntur</expan>
              rurſus cum res hæc poſtulat, aut flagitat neceſsitas. </s>
              <s id="N10DBE">Iam ad fructus
                <lb/>
              meliores & uberiores capiendos ex arboribus & fruticibus nobis opus
                <lb/>
              eſt paſtinatione, putatione, inſitione, quæ iterum ſine inſtrumentis fieri
                <lb/>
              non queunt, ut necliquores, lac dico, mel, uinum, oleum ſine uaſis coer­
                <lb/>
              cere & continere poſſumus: nec tot generum animantes ſine ſtabulis tue­
                <lb/>
              ri à pluuia diutina et à frigore intolerabili. </s>
              <s id="N10DCB">Inſtrumenta autem ruſtica ple
                <lb/>
              raque ſunt ferrea, ut uomer, dentale, dolabra, dentes quos habet occa, ſar­
                <lb/>
              culum, runcina, falx fœnaria,
                <expan abbr="ſtramẽtaria">ſtramentaria</expan>
              , arboraria, uineatica,
                <expan abbr="rutrũ">rutrum</expan>
              , ſcal­
                <lb/>
              pellum, furcæ, ſcirpiculæ: uaſa uero ænea uel plumbea. </s>
              <s id="N10DDC">Atneque inſtru­
                <lb/>
              menta uasáue lignea ſine ferro ſunt fabricata: neque cella uinaria, uel olea­
                <lb/>
              ria, neque ſtabulum, neque ulla alia uillæ pars ſine inſtrumentis ferreis potu­
                <lb/>
              it ædificari. </s>
              <s id="N10DE5">Deinde ſiue ex pecuarijs paſtionibus abducantur ad
                <expan abbr="lanienã">lanienam</expan>
                <lb/>
              taurus, ueruex, hædus & alia eiuſdem generis animalia, ſiue ex uillaticis
                <lb/>
              auiarius coco tradat pullum, gallinam, eapum, num ſine ſecuribus aut cul
                <lb/>
              tris animantes ſecari ac diuidi poſſunt? </s>
              <s id="N10DF2">Vt nihil hic dicam de ahenis, et co
                <lb/>
              calis æneis, quia ad coquendas carnes eundem uſum afferant fictilia, quæ
                <lb/>
              ne ipſa quidem ſine inſtrumentis à figulo fingi formarique queunt, ut nec
                <lb/>
              ſine ferro inſtrumenta ulla ex ligno fieri. </s>
              <s id="N10DFB">Cum autem homini præterea
                <lb/>
              uictum præbeant uenatio, aucupium, piſcatus, nónne uenator ceruum ir­
                <lb/>
              retitum uenabulo tranſuerberat? </s>
              <s id="N10E02">ſtantem currentémue ſagitta configit? </s>
              <s id="N10E05">
                <lb/>
              uel globulo bombardæ traijcit? </s>
              <s id="N10E09">nónne auceps item tetraonem uel phaſi­
                <lb/>
              anum ictu ſagittæ conficit? </s>
              <s id="N10E0E">aut in eius corpus globulum bombardæ im­
                <lb/>
              mittit? </s>
              <s id="N10E13">Vt taceam tendiculas aliaque inſtrumenta, quibus capitur attagen
                <lb/>
              & picus, aliæque ſylueſtres uolucres, ne ſingulas intempeſtiue nuncſpeci­
                <lb/>
              atim perſequar. </s>
              <s id="N10E1A">Piſcator denique nónne hamo & uerriculo capit piſces in
                <lb/>
              mari, in maritimis uiuarijs, in piſcinis, in fluuijs? </s>
              <s id="N10E1F">At hamus ferreus eſt, &
                <lb/>
              è uerriculo interdum plumbeas aut ferreas maſſas appenſas uidemus, piſ­
                <lb/>
              ces autem capti plerique mox cultris & ſecuribus in fruſta ſecantur aut ex­
                <lb/>
              enterantur. </s>
              <s id="N10E28">Sed de uictu ſatis ſuperque dictum: Nunc dicam de ueſtitu,
                <lb/>
              qui fit ex lana, lino, pennis, pilis, pellibus, corio. </s>
              <s id="N10E2D">Verum oues primo
                <expan abbr="tõ­dentur">ton­
                  <lb/>
                dentur</expan>
              , deinde lana pectitur: tum ducuntur fila, poſtea ſtamen
                <expan abbr="ſuſpẽditur">ſuſpenditur</expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>