Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
121 lxv
122 lxvi
123 lxvij
124 lxviij
125 lxix
126 lxx
127 lxxi
128 lxxij
129 lxxiij
130 lxxiiij
131 lxxv
132 lxxvi
133 lxxvij
134 lxxviij
135 lxxix
136 lxxx
137 lxxxi
138 lxxxij
139 lxxxiij
140 lxxxiiij
141 lxxxv
142 lxxxvi
143 lxxxvij
144 lxxxviij
145 lxxxix
146 xc
147 xci
148 xcij
149 xciij
150 xciiij
< >
page |< < (xcv) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div135" type="section" level="1" n="22">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3368" xml:space="preserve">
              <pb o="xcv" file="0151" n="151" rhead="ſachen/ Das dritt bůch."/>
            vnnd trückne an/ mitt ſubteilen theilen/ wölche doch mitt wenig grobe ver
              <lb/>
            miſchett ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s3369" xml:space="preserve">Wir wöllend aber baß hinden anzeigen/ daß die natur auch
              <lb/>
            an diſem orth dem menſchlichen geſchlecht nicht abgebrochen/ ſonder es ſe-
              <lb/>
            yend etliche menſchen geweſen/ ſo in dem ſiñ des geruchs die hünd weyt ü-
              <lb/>
            bertroffen habend. </s>
            <s xml:id="echoid-s3370" xml:space="preserve">Vnd zwar wir entpfinden faſt auch nitt alwegen des
              <lb/>
            geruchs/ dañ der geruch vnnd das getöß grůnend allwegen/ auch die wer-
              <lb/>
            me vnnd kälte/ ſo veer yemand ein krefftige entpfindtlichkeytt hatt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3371" xml:space="preserve">Ich er
              <lb/>
            keñ auch die hünd von anderen dingen allein durch den geruch/ ettliche ent
              <lb/>
            pfinden auch der katzen/ wölche verborgen ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s3372" xml:space="preserve">So vyl ſeye von den geru
              <lb/>
            chen geſagt.</s>
            <s xml:id="echoid-s3373" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3374" xml:space="preserve">Nun wöllend wir zů den farben kom̃en/ wölcher vrſach in der warheytt
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-01" xlink:href="note-0151-01a" xml:space="preserve">Farben vn-
                <lb/>
              derſcheid.</note>
            etwas ſchwärer/ ob man wol vermeinet/ ſie ſeyend den ſiñen etwas bekantli
              <lb/>
            cher. </s>
            <s xml:id="echoid-s3375" xml:space="preserve">dañ die weyſſe iſt in der milch/ in dem arſenico/ vñ in dem ſchnee/ auch
              <lb/>
            widerum̃ in dem agarico/ oder dañen ſchwam̃/ kalch/ bleiweiß/ wölche alle
              <lb/>
            an jrem geſchmack/ geruch/ vnd natur alſo wider einanderen ſeind/ daß der
              <lb/>
            mehrentheil nitt haben wöllen (vnder wölchem auch Galenus einer) das
              <lb/>
            man von der farb möcht ein můtmaſſung des tẽperamentz nem̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s3376" xml:space="preserve">Wan wir
              <lb/>
            aber diſes zů einem fundament ſetzen/ es ſeye die eigentliche vrſach des weyſ
              <lb/>
            ſen/ @ ein mechtiger eingeſchloſſener lufft/ můß man fragen/ wie der tref-
              <lb/>
            fenlich lufft eingeſchloſſen werde? </s>
            <s xml:id="echoid-s3377" xml:space="preserve">ſo beduncket mich es beſchech von wegen
              <lb/>
            der verzeerten feüchtigkeytt/ als wir ſehen in den beinen vnnd ſteinen/
              <lb/>
            wölche zůletzſt/ wañ ſie lang in dem feüwr ligen/ weyß werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s3378" xml:space="preserve">Du ſprichſt
              <lb/>
            aber/ die bein ſeind auch vor weyß ehe man ſie in das feüwr legt/ alſo auch
              <lb/>
            die hirn vnnd ſpannaderen/ vnnd ſeind doch voll feüchtigheyt/ vñ deßhal
              <lb/>
            bẽ kein lufft in inẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3379" xml:space="preserve">Darzů wañ mã dẽ lufft nitt zůſam̃en zwinget/ machet er
              <lb/>
            vyl mehr durchlüchtig dañ weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s3380" xml:space="preserve">darũ iſt auch {der} ſchaũ in den fallẽdẽ waſſerẽ
              <lb/>
            weyß/ die groſſen waſſer blaaſen ſind nit weyß/ ſonder durchſichtig. </s>
            <s xml:id="echoid-s3381" xml:space="preserve">Alſo iſt
              <lb/>
            auch {der} zucker weyß/ wañ die feüchte võ {der} kälte zůſam̃en gefreürt/ vñd nitt
              <lb/>
            außgetrucket wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3382" xml:space="preserve">Diſes iſt aber ein anzeigũg der ſach/ dañ wañ die theil zů
              <lb/>
            ſam̃en getribẽ/ werdẽ die überigẽ mitt dẽ lufft erfüllet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3383" xml:space="preserve">Vnd darumb wirt er
              <lb/>
            weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s3384" xml:space="preserve">In dẽ beinẽ aber iſt die feüchte zůſam̃en getribẽ/ darũ ghet {der} lufft hi-
              <lb/>
            nein/ wañ die aber warm ſeind/ werdẽ ſie ſchwartz/ nitt allein weil die feüch
              <lb/>
            te zertheilet/ ſonder dz jr ſubteiler theil zů růß wirt/ {der} auch ſchwartz iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3385" xml:space="preserve">vñ di
              <lb/>
            ſes iſt die vrſach in dẽ hirn vñ ſpañaderẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3386" xml:space="preserve">Deßhalben auch diſes zůbedenckẽ
              <lb/>
            dz nit võ einẽ yedẽ lufft/ ſon{der} võ einẽ zůſam̃en gefrorenẽ die weyſſe entſthet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3387" xml:space="preserve">Er gefreüret aber leichtlichẽ zůſam̃en/ wañ er in die kleineſt theil abgeſün-
              <lb/>
            deret/ vñ das võ {der} kälte/ vyl bel{der} dañ dz waſſer. </s>
            <s xml:id="echoid-s3388" xml:space="preserve">deßhalbẽ dz ölvñ die feiſte/
              <lb/>
            ſo doch nitt weyß ſind/ wañ ſie gefrüerẽ/ fahet dz öl an weyß werdẽ/ die feiſte
              <lb/>
            aber wirt gar weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s3389" xml:space="preserve">Alſo werdẽ auch {der} zucker vñ dz ſaltz weyß/ wañ ſie erkaltẽ
              <lb/>
            dieweil {der} lufft inwẽdig võ wegen {der} kaltẽ materiẽ zůſammen gefreürt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3390" xml:space="preserve">Es iſt
              <lb/>
            auch {der} lufft nitt an im ſelbs weyß/ ſon{der} dz liecht vñ {der} tag ſo võ dẽ lufft wi{der}
              <lb/>
            ſcheinet/ {der} gefrorẽ iſt/ als in einẽ ſpiegel. </s>
            <s xml:id="echoid-s3391" xml:space="preserve">Dañ alſo iſt {der} erleüchtet/ vñ entpfa
              <lb/>
            cht dz liecht/ vñ laſſet ſolliches nitt von im/ wie die wolckẽ lactea uia o{der} S. </s>
            <s xml:id="echoid-s3392" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Iacobs ſtraaß am him̃el/ vñ {der} feürflam̃. </s>
            <s xml:id="echoid-s3393" xml:space="preserve">Deßhablbẽ iſt ein yedes durch ſich-
              <lb/>
            tig ding wölches alſo dz liecht zůlaſſet vñ behaltet/ weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s3394" xml:space="preserve">Die ſpiegel entpfa
              <lb/>
            hẽ dz wol/ ſie nem̃ends aber nitt an. </s>
            <s xml:id="echoid-s3395" xml:space="preserve">Das waſſer vñ {der} lufft nem̃end an/ vnd
              <lb/>
            laſſend aber das gleich von ihnen/ darũ ſcheinẽd ſie nitt gar weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s3396" xml:space="preserve">Dieweil
              <lb/>
            wir nũ ſolliche pũcten geſtellet haben/ wöllend wir lůgẽ/ auff wie vyl weg
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>