Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
131 lxxv
132 lxxvi
133 lxxvij
134 lxxviij
135 lxxix
136 lxxx
137 lxxxi
138 lxxxij
139 lxxxiij
140 lxxxiiij
141 lxxxv
142 lxxxvi
143 lxxxvij
144 lxxxviij
145 lxxxix
146 xc
147 xci
148 xcij
149 xciij
150 xciiij
151 xcv
152 xcvi
153 xcvij
154 xcviij
155 xcix
156 c
157 ci
158
159 ciij
160
< >
page |< < (xlv) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div89" type="section" level="1" n="14">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1779" xml:space="preserve">
              <pb o="xlv" file="0101" n="101" rhead="ſachen/ Das erſt bůch."/>
            ſpricht auch der Poet/</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1780" xml:space="preserve">Das waſſerlauffet ſtille zwar/</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1781" xml:space="preserve">Weil tieffe iſt verborgen gar.</s>
            <s xml:id="echoid-s1782" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1783" xml:space="preserve">Wir ſehend auch daß die bechlin ſchneller vnnd mitt gröſſerem getöß do
              <lb/>
            har lauffend dann die brunnen/ die brunnen aber ſchneller dann die flüß.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1784" xml:space="preserve">die kleinẽ als Abdua vnd Ticinus ſchneller dañ die groſſer/ als die Tůnaw
              <lb/>
            vnnd der Padus.</s>
            <s xml:id="echoid-s1785" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1786" xml:space="preserve">Es iſt auch zů bedencken/ ob des runß natur etwas vollbringe/ nam-
              <lb/>
            lich das pflaſter/ das getäffel/ das ſand/ kaat/ ſtein/ vnnd kleine ſteinlin/
              <lb/>
            demnach ob das waſſer zů nidereſt/ in der mitte/ vnnd zů obereſt geleicher
              <lb/>
            geſtalt bewegt werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s1787" xml:space="preserve">Diß iſt alles wirdig vnnd notwendig zů wüſſen/ die
              <lb/>
            kunſt zů vollenden.</s>
            <s xml:id="echoid-s1788" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1789" xml:space="preserve">Deßhalben iſt kein zweyffel das waſſer/ ſo durch die rören vnnd teüchel
              <lb/>
            lauffet/ fare ſchnell vnd dapffer dohar. </s>
            <s xml:id="echoid-s1790" xml:space="preserve">wölches aber durch die känel/ bäch/
              <lb/>
            vnnd weitte pletz lauffet/ iſt allein ſchnell von wegen des tribs. </s>
            <s xml:id="echoid-s1791" xml:space="preserve">darumb iſt
              <lb/>
            das waſſer allwegen ſchneller durch die rören oder teüchel/ dann durch die
              <lb/>
            bäch/ wann alle ding geleich ſeind/ auch geleiche hilff vnnd hindernuß. </s>
            <s xml:id="echoid-s1792" xml:space="preserve">Laß
              <lb/>
            ſein der teüchel ſeye A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s1793" xml:space="preserve">vnnd das waſſer falle herab durch das B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s1794" xml:space="preserve">des
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0101-01" xlink:href="fig-0101-01a" number="5">
                <variables xml:id="echoid-variables3" xml:space="preserve">a b d c</variables>
              </figure>
            halben wirt es lauſſen bey dem eck C B D/ vnd můß ein linien
              <lb/>
            verſtanden werden B D/ ſo außhin gerad gezogen iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1795" xml:space="preserve">deßhal-
              <lb/>
            ben wirt das waſſer eben ſo ſchnel lauffen/ damitt es nitt im teü
              <lb/>
            chel von ein anderen abgeſünderet werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s1796" xml:space="preserve">darumb lauffet es vylſchneller
              <lb/>
            dann durch die halden A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s1797" xml:space="preserve">vnnd auch mehr dann durch die bech. </s>
            <s xml:id="echoid-s1798" xml:space="preserve">doch wöl
              <lb/>
            lend wir von dem baß harnoch reden.</s>
            <s xml:id="echoid-s1799" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1800" xml:space="preserve">Auff dißmal ſoll gnůgſamm bekant ſein/ daß das frey vnuerhindert waſ
              <lb/>
            ſer allein durch den trib lauffet. </s>
            <s xml:id="echoid-s1801" xml:space="preserve">Der trib aber iſt zweyerley. </s>
            <s xml:id="echoid-s1802" xml:space="preserve">Der erſt trib/
              <lb/>
            der mitt gewalt ghet/ vnnd deßhalben bald auff höret/ vnd der natürlich/
              <lb/>
            welcher auß dem eck der haldung dohar faret.</s>
            <s xml:id="echoid-s1803" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <figure number="6">
            <variables xml:id="echoid-variables4" xml:space="preserve">a d @ f g b h c</variables>
          </figure>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1804" xml:space="preserve">Alſo falle das waſſer von dem A/ vnd kommen in das
              <lb/>
            C. </s>
            <s xml:id="echoid-s1805" xml:space="preserve">ſo wirt es mitt einem weidlichen trib in geleichem
              <lb/>
            lauff durch A E G C do har farend. </s>
            <s xml:id="echoid-s1806" xml:space="preserve">dann wann es in
              <lb/>
            in das B fallet/ wirt es darnach in der wag ſthen/ vnd
              <lb/>
            nitt auß dem B H C lauffen/ es überkomme dann ei-
              <lb/>
            nen trib/ vnnd doch bald auffhören/ dann er iſt von natur har/ vnnd hö-
              <lb/>
            ret deſſen vrſach auff. </s>
            <s xml:id="echoid-s1807" xml:space="preserve">Aber durch D E F G H iſt es näher bey der bewegung
              <lb/>
            durch A B C dann durch A E G C. </s>
            <s xml:id="echoid-s1808" xml:space="preserve">deßhalben iſt die bewegung durch D E
              <lb/>
            F G H langſammer dann durch A E G C. </s>
            <s xml:id="echoid-s1809" xml:space="preserve">Alſo iſt es durch A E G C am al-
              <lb/>
            ler ſchnelleſten/ dann die linien A C iſt die aller kürtzeſt vnder denen/ ſo
              <lb/>
            von dem A in das C ghond/ dieweil ſie ſchlecht iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1810" xml:space="preserve">es iſt aber ein höhe. </s>
            <s xml:id="echoid-s1811" xml:space="preserve">dann
              <lb/>
            es iſt offenbar daß die ſchnelleſte bewegung iſt/ ſo da beſchicht in geleicher
              <lb/>
            weitte von einem höcheren orth/ oder in geleicher höhe vnnd gröſſe/ aber
              <lb/>
            nitt ſo weytt.</s>
            <s xml:id="echoid-s1812" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1813" xml:space="preserve">Deßhalbẽlauffet das waſſer ſo vyl ſchneller/ ſo vyl mehr es an einem glat
              <lb/>
            ten orth lauffet/ ob es wol ein minder getöß machet. </s>
            <s xml:id="echoid-s1814" xml:space="preserve">wölches auch ſchneller
              <lb/>
            lauffet/ das kommet mehr in das feld/ vñ wäſſeret bas. </s>
            <s xml:id="echoid-s1815" xml:space="preserve">Es lauffet auch dz
              <lb/>
            waſſer nitt über das port/ ſo es in geleicher höhe iſt/ es falle dañ mitt ſtarckẽ
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>