Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
151 xcv
152 xcvi
153 xcvij
154 xcviij
155 xcix
156 c
157 ci
158
159 ciij
160
161 ciiij
162 cv
163
164 cviij
165 cix
166 cx
167 cxi
168 cxij
169 cxiij
170 cxiiij
171 cxv
172 cxvi
173 cxvij
174 cxviij
175 cxix
176 cxx
177 cxxi
178 cxxij
179 cxxiij
180 cxxiiij
< >
page |< < (xcvi) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div135" type="section" level="1" n="22">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3396" xml:space="preserve">
              <pb o="xcvi" file="0152" n="152" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
            die weyſſe entſthet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3397" xml:space="preserve">Sie wirt auff fünfferley weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s3398" xml:space="preserve">durch ein vollkom̃enne
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0152-01" xlink:href="note-0152-01a" xml:space="preserve">weis farb.</note>
            verbrenunge/ als die bein/ durch ein abwäſchung/ als die tuecher/ durch ei
              <lb/>
            nentrib/ als die ſchaum vnnd ſpeichel/ wie wol auch der ſpeichel durch ein
              <lb/>
            vergleichung entſthet/ als die milch/ ſaamen/ lauter eyter/ ſo pus geneñet
              <lb/>
            wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3399" xml:space="preserve">dañ diſe ding alle entſthond durch ein vergleichũg {der} gliderẽ/ in wölchẽ
              <lb/>
            ſie gekochet werdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3400" xml:space="preserve">Die fünfft weyß beſchicht durch ein zerſtoſſung/ wie bul
              <lb/>
            fer/ ſo do weyß ſcheinend/ auch in den ſchwartzen dingen.</s>
            <s xml:id="echoid-s3401" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3402" xml:space="preserve">Deßhalben iſt deren dingen ſo gebrennet/ geſtoſſen/ oder getriben wer-
              <lb/>
            den/ ein bekante vrſach/ nammlich der eintringent lufft/ wölcher auch das
              <lb/>
            liecht entpfacht/ wann er erkaltet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3403" xml:space="preserve">Alſo iſt es auch mitt der abweſchũg/ dañ
              <lb/>
            der auſſer wůſt laſſet das liecht nitt mitt dem lufft hinein kommen. </s>
            <s xml:id="echoid-s3404" xml:space="preserve">Daß ſie
              <lb/>
            aber von inen ſelbs zůſam̃en gefrieren/ zeiget an/ daß das gewermet buluer
              <lb/>
            ſchwartz ſcheinet/ wann es aber erkalltet/ iſt es ſichtbarlichen weyßlecht. </s>
            <s xml:id="echoid-s3405" xml:space="preserve">da
              <lb/>
            rumb ſolle fürhin niemand zweyfflen/ daß das liecht ein vrſach der weyſſe
              <lb/>
            in dem gefrorenen lufft ſeye/ vnnd das der lufft leichtlichen gefriere. </s>
            <s xml:id="echoid-s3406" xml:space="preserve">Deß-
              <lb/>
            halben ſeind die näbel zů obereſt in dem lufft weyß/ dann das ſelbig orth iſt
              <lb/>
            etwas kälter/ baß niden aber nitt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3407" xml:space="preserve">Alſo iſt deren angeſicht ſo ſich furchten
              <lb/>
            weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s3408" xml:space="preserve">dann wann ſich die werme vñ das geblüet zůſam̃en zeücht/ gefreürt {der}
              <lb/>
            lufft wölcher daſelbſten iſt/ vnnd entſthet ein bleiche/ darumb iſt as ange
              <lb/>
            ſicht weyßlecht. </s>
            <s xml:id="echoid-s3409" xml:space="preserve">Wann aber die kälte groß iſt/ werden ſie auch faſt weyß/ als
              <lb/>
            in den todten. </s>
            <s xml:id="echoid-s3410" xml:space="preserve">Deßhalben entſthet ſolliche weyſſe nitt allein auß entziechũg
              <lb/>
            des geblüets/ ſonder auß gefroſt des luffts.</s>
            <s xml:id="echoid-s3411" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3412" xml:space="preserve">Darum̃ kommet der handel von wegen der forcht etwan dohin/ das nitt
              <lb/>
            allein der lufft/ ſonder auch die ſubteylere feüchte gefreürt/ vñ die leüt Et
              <lb/>
            tikommig vnnd ſchwindſichtig werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s3413" xml:space="preserve">Alſo werden auch etwan die hecti-
              <lb/>
            ci oder Ettigkommige auß langwiriger traurigkeyt/ vorauß iung geſellen/
              <lb/>
            dañ die feüchte iſt etwas ſubteyler. </s>
            <s xml:id="echoid-s3414" xml:space="preserve">Wañ die forcht auch etwas weitter ghet/
              <lb/>
            vnnd das geblüet zůſam̃en gefreürt/ fallend ſie in treffenliche groſſe kranck
              <lb/>
            heyt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3415" xml:space="preserve">Deßhalben iſt auß erzelleten vrſach offenbar/ warum̃ ſie bleich ſind.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3416" xml:space="preserve">Warumb begibt es ſich aber das von wegen der geburt ettliche ding weyß
              <lb/>
            ſeind/ als der ſchwanen federen/ vnnd der mehrenteil gänſſen/ vnnd ettli-
              <lb/>
            che roßhar/ vnnd vyl blůmen/ als ſeind roſen/ der mertheil lilien vnnd blů
              <lb/>
            men/ der merhtheil früchten vnd/ in ſchalen die kernen/ als die nuſſen/ ha
              <lb/>
            ſelnuſſen/ dannen kernen/ kirſen/ pferſig/ vnnd das noch mehr zů verwun
              <lb/>
            deren/ die feüchten ding ſeind weyſſer dañ die dürren/ als faſt alle eyerſcha
              <lb/>
            len der vöglen vnd eydeſſen? </s>
            <s xml:id="echoid-s3417" xml:space="preserve">Dañen har auch die milch/ võ wölcher (wie ge
              <lb/>
            ſagt) ein groſſer zweyffel/ wie auch von den ſaamen vnnd eytter. </s>
            <s xml:id="echoid-s3418" xml:space="preserve">dañ es laſ-
              <lb/>
            ſet ſich anſehen es ſeye in anderen trockeneren dingen ein vrſach/ als in den
              <lb/>
            blůmen/ kernen/ federen/ haar/ vnd eyerſchalen/ nammlich ein erkalteter
              <lb/>
            lufft/ ſo in denen poris vnnd lufft löchlinen ſtecket. </s>
            <s xml:id="echoid-s3419" xml:space="preserve">Was wöllend wir aber
              <lb/>
            von öpfflen vnnd der milch/ vnnd anderen der geleichen dingen/ ſagen/
              <lb/>
            wölche nitt allein feücht vnd weyß/ ſonder ye feüchter/ ye weyſſer ſie ſeind? </s>
            <s xml:id="echoid-s3420" xml:space="preserve">
              <lb/>
            wöllend wir ſagen es ſeye in feüchten dingen der lufft on einen ſchaum? </s>
            <s xml:id="echoid-s3421" xml:space="preserve">weil
              <lb/>
            doch der lufft nitt mag in der feüchte ſein/ ſonder bleibet in dem ſchaum/ ſo
              <lb/>
            oben auff ſchwimmet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3422" xml:space="preserve">Es wirt aber der lufft von der feüchte behalten/ dañ
              <lb/>
            er iſt kläberecht/ deßhalben ſeind alle ſchumechtige ding auch kläbrecht vnd
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0152-02" xlink:href="note-0152-02a" xml:space="preserve">was ſchau-
                <lb/>
              macht iſtklä
                <lb/>
              berecht.</note>
            zäch. </s>
            <s xml:id="echoid-s3423" xml:space="preserve">Darum̃ wöllend wir den handel alſo angreyffen.</s>
            <s xml:id="echoid-s3424" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3425" xml:space="preserve">Wañ man kalch vnder das waſſer thůt/ entſthet ein treffenliche weyſſe/
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>