Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
151 xcv
152 xcvi
153 xcvij
154 xcviij
155 xcix
156 c
157 ci
158
159 ciij
160
161 ciiij
162 cv
163
164 cviij
165 cix
166 cx
167 cxi
168 cxij
169 cxiij
170 cxiiij
171 cxv
172 cxvi
173 cxvij
174 cxviij
175 cxix
176 cxx
177 cxxi
178 cxxij
179 cxxiij
180 cxxiiij
< >
page |< < of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div154" type="section" level="1" n="23">
          <pb file="0160" n="160"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div157" type="section" level="1" n="24">
          <head xml:id="echoid-head29" xml:space="preserve">Hieronymi Cardani Doctors
            <lb/>
          der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/
            <lb/>
          derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/
            <lb/>
          Das viert Bůch</head>
          <head xml:id="echoid-head30" xml:space="preserve">Von Metallen/ Das
            <lb/>
          ſechßzehend Capittel.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3626" xml:space="preserve">EYſen vnnd der ſtahel die werdẽ vil ehe roſtig
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0160-01" xlink:href="note-0160-01a" xml:space="preserve">wider dẽ roſt.</note>
            dann das ertz/ es wirt auch das eyſen durch
              <lb/>
            den roſt mehr geſchediget/ dann das ertz. </s>
            <s xml:id="echoid-s3627" xml:space="preserve">dar
              <lb/>
            vmb was man entpären mag/ behaltet man
              <lb/>
            inn dem krüſch. </s>
            <s xml:id="echoid-s3628" xml:space="preserve">wölliches man aber tregt/ o-
              <lb/>
            der můß vnder augen ſein/ ſtreichet man mit
              <lb/>
            öl an. </s>
            <s xml:id="echoid-s3629" xml:space="preserve">Darumb iſt bekannt daß der roſt an dẽ
              <lb/>
            eyſen vnd ertz vß einer wäſſerigẽ feüchtigkeit
              <lb/>
            entſthet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3630" xml:space="preserve">dañ ſie werden auch vnder {der} erden
              <lb/>
            verderbt/ da kein lufft iſt/ vnnd vil mehr dañ
              <lb/>
            anderſtwo. </s>
            <s xml:id="echoid-s3631" xml:space="preserve">dann es iſt geleich vil geredt/ es
              <lb/>
            ſeye kein lufft vnder der erden/ oder es ſeye ſo
              <lb/>
            wenig daß ſein würckung der vile nitt gleich-
              <lb/>
            förmig ſeye. </s>
            <s xml:id="echoid-s3632" xml:space="preserve">anzůzeigenn/ das der lufft kein roſt machet/ dann ſo vil er zů
              <lb/>
            waſſer wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3633" xml:space="preserve">Darumb entſthet der roſt/ dieweil ein kleine werme inn Metal
              <lb/>
            len iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3634" xml:space="preserve">alſo wirt weder das ſilber nach das gold roſtig/ vnnd vil minder das
              <lb/>
            gold. </s>
            <s xml:id="echoid-s3635" xml:space="preserve">Deßhalben laſſet das öl kein wäſſerige feüchtigkeit zů. </s>
            <s xml:id="echoid-s3636" xml:space="preserve">Die kleyẽ aber
              <lb/>
            laſſend kein roſt werden/ vnnd wann ſchon worden iſt/ nemmen ſie den wi-
              <lb/>
            der hinweg/ darumb ſeind ſie auch etwas beſſer. </s>
            <s xml:id="echoid-s3637" xml:space="preserve">Dieweil dann das öl dẽ roſt
              <lb/>
            weeret/ vnnd das waſſer ſollichen machet/ vermerckend wir wol daß {der} roſt
              <lb/>
            weder von der kelte nach von der feüchte entſthet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3638" xml:space="preserve">dan das öl iſt an jm ſelbs
              <lb/>
            kalt/ es mag auch feücht werdẽ/ oder an jhm ſelbs ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s3639" xml:space="preserve">darumb wirt der roſt
              <lb/>
            von einer faulendẽ werme/ es feület aber das waſſer. </s>
            <s xml:id="echoid-s3640" xml:space="preserve">darumb iſt diſes ding
              <lb/>
            ein gifft.</s>
            <s xml:id="echoid-s3641" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3642" xml:space="preserve">Wölliche aber ein eigene arth habend/ die wachſſend mehr auß der erden
              <lb/>
            werme dann deß luffts. </s>
            <s xml:id="echoid-s3643" xml:space="preserve">ſie werdend aber durch die himmliſche werme auß-
              <lb/>
            gemachet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3644" xml:space="preserve">Dann ob wol Schottland ein überauß kalt land iſt/ vorauß bey
              <lb/>
            der hohen ſchůl der ſtatt Glaguen inn dem land Gludiſdalien/ ſo bey Ar-
              <lb/>
            gadien gegen Nidergang inn Schotten ligt/ zů nechſt bey Hybernia/ fin-
              <lb/>
            det man doch den ſtein Cyaneum/ demnach auch dẽ Adamant vñ Karfun
              <lb/>
            ckel. </s>
            <s xml:id="echoid-s3645" xml:space="preserve">dañ von dem Gold iſt vorgeſagt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3646" xml:space="preserve">Es mögen aber diſe nitt außgemacht
              <lb/>
            werden/ on der Sonnen werme. </s>
            <s xml:id="echoid-s3647" xml:space="preserve">eintwäders ſie werdend groß vnnd vnuoll
              <lb/>
            kom̃en/ oder ſie werdẽ klein vollkom̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s3648" xml:space="preserve">Es iſt aber wol zů verwunderẽ war
              <lb/>
            umb die ding nitt mehr iñ Engelland ſeyẽ/ wölches mehr gegẽ Mittag ligt/
              <lb/>
            vñ wermer iſt/ darzů allein bley bringt/ oder ſilber? </s>
            <s xml:id="echoid-s3649" xml:space="preserve">Die vrſach iſt/ dz groß
              <lb/>
            berg in Schottẽ ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s3650" xml:space="preserve">dañ die herteren ſtein wachſſen in herten ſteinẽ/ vñ al
              <lb/>
            ſo in den bergẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3651" xml:space="preserve">Es iſt aber Engelland gar eben/ darzů ein getẽperiert lãd/
              <lb/>
            wölliches nitt geſchlacht iſt das Metall zů bringen/ dieweil die feüchtigkeit
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>