Agricola, Georg
,
De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ...
,
1556
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 599
>
Scan
Original
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 599
>
page
|<
<
of 599
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
id
="
N10018
">
<
p
id
="
N15743
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N15976
">
<
pb
pagenum
="
198
"
xlink:href
="
001/01/208.jpg
"/>
æris
<
expan
abbr
="
ſolũ
">ſolum</
expan
>
ſemuncia uel uncia argenti ineſt,
<
expan
abbr
="
ſeſcuntiã
">ſeſcuntiam</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
N159E7
">Sed quam
<
expan
abbr
="
primũ
">primum</
expan
>
plum
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
bũ
">bum</
expan
>
fumare cœperit, in
<
expan
abbr
="
ſingulũ
">ſingulum</
expan
>
<
expan
abbr
="
catillũ
">catillum</
expan
>
<
expan
abbr
="
cinereũ
">cinereum</
expan
>
ſingulam chartam, in quam ar
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
gentũ
">gentum</
expan
>
ære
<
expan
abbr
="
temperatũ
">temperatum</
expan
>
eſt,
<
expan
abbr
="
inuolutũ
">inuolutum</
expan
>
imponito: os tegulæ carbonibus obſtru
<
lb
/>
ito: lento igni coquito, donec omne
<
expan
abbr
="
plumbũ
">plumbum</
expan
>
& æs conſumantur: nam acris
<
lb
/>
ſuo calore
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
cum aliqua
<
expan
abbr
="
plũbi
">plumbi</
expan
>
particula
<
expan
abbr
="
cõpellit
">compellit</
expan
>
in
<
expan
abbr
="
catillũ
">catillum</
expan
>
: quo modo
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
experimentũ
">experimentum</
expan
>
fit fallax: tum maſſulas ex catillo extrahito, & à
<
expan
abbr
="
recremẽto
">recremento</
expan
>
pur
<
lb
/>
gato: ſi neutra libræ
<
expan
abbr
="
lancẽ
">lancem</
expan
>
, in
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
imponitur, depreſſerit, ſed par utriuſque fu
<
lb
/>
erit pondus,
<
expan
abbr
="
experimentũ
">experimentum</
expan
>
nobis
<
expan
abbr
="
nullũ
">nullum</
expan
>
attulit errorem: ſin altera depreſſerit
<
lb
/>
lancem, plenum eſt erroris: quare id ipſum iterare oportet. </
s
>
<
s
id
="
N15A43
">Quod ſi bes in ſe
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõtineat
">contineat</
expan
>
<
expan
abbr
="
argẽti
">argenti</
expan
>
puri uncias
<
expan
abbr
="
ſeptẽ
">ſeptem</
expan
>
, rex, uel princeps, uel ciuitas, quæ cudit mo
<
lb
/>
netam, adimit
<
expan
abbr
="
unciã
">unciam</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
partim lucratur, partim impendit in fabros mone
<
lb
/>
tales, atque in æs quod ad argentum adiecit: qua de re copioſius dixi in libris
<
lb
/>
De precio
<
expan
abbr
="
metallorũ
">metallorum</
expan
>
& monetis inſcriptis. </
s
>
<
s
id
="
N15A65
">Aureos
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
nummos uarijs mo
<
lb
/>
dis experimur: etenim ſi æs cum auro
<
expan
abbr
="
permiſtũ
">permiſtum</
expan
>
fuerit, eos
<
expan
abbr
="
codẽ
">codem</
expan
>
modo quo
<
lb
/>
argenteos igni excoquimus: ſi
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
, ab eo aqua illa ualentiſſima
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
ſe
<
lb
/>
cernit: ſin æs &
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
, prius adiecto
<
expan
abbr
="
plũbo
">plumbo</
expan
>
<
expan
abbr
="
excoquũtur
">excoquuntur</
expan
>
in catillo cinereo,
<
lb
/>
donec ignis æs &
<
expan
abbr
="
plumbũ
">plumbum</
expan
>
conſumat, poſterius
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
ab argento ſecernitur. </
s
>
<
s
id
="
N15A98
">
<
lb
/>
Reſtat de coticula, qua explorare
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
&
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
uetus eſt &
<
expan
abbr
="
uſitatũ
">uſitatum</
expan
>
: quan
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
enim
<
expan
abbr
="
experimentũ
">experimentum</
expan
>
quod igni perficitur, certius eſt, tamen quia ſæpe no
<
lb
/>
bis deeſt fornacula, ſæpe tegula, ſæpe catilli, nec ulla mora
<
expan
abbr
="
interponẽda
">interponenda</
expan
>
eſt,
<
lb
/>
coticulæ, quam ſemper in promptu habere poſſumus, aurum argentumúe
<
lb
/>
atterimus: quid quod aureos
<
expan
abbr
="
nũmos
">nummos</
expan
>
igni excoquere ne utile
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
ſemper
<
lb
/>
ſit? </
s
>
<
s
id
="
N15AC5
">uerùm eligere oportet
<
expan
abbr
="
admodũ
">admodum</
expan
>
<
expan
abbr
="
nigrã
">nigram</
expan
>
, & ſulfuris
<
expan
abbr
="
expertẽ
">expertem</
expan
>
: quo enim ni
<
lb
/>
grior fuerit, & ſulfuris magis expers, eò melior eſſe ſolet: de cuius natura ali
<
lb
/>
bi ſcripſi. </
s
>
<
s
id
="
N15AD8
">Coticulæ
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
primò atteritur
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
ſiue argentoſum, ſiue æroſum,
<
lb
/>
ſiue canalienſe, ſiue igni
<
expan
abbr
="
excoctũ
">excoctum</
expan
>
fuerit: ſimiliter
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
N15AED
">Deinde una aliqua
<
lb
/>
acus, quam eius eſſe
<
expan
abbr
="
ſimillimã
">ſimillimam</
expan
>
ex colore
<
expan
abbr
="
cõijcimus
">conijcimus</
expan
>
: quæ ſi nos fallit defectu,
<
lb
/>
acus altera
<
expan
abbr
="
colorẽ
">colorem</
expan
>
habens magis
<
expan
abbr
="
ſaturũ
">ſaturum</
expan
>
coticulæ atteritur: ſin exceſſu, tertia
<
lb
/>
quæ dilutiorem habet colorem, ea nanque nobis indicat quota
<
expan
abbr
="
argẽti
">argenti</
expan
>
, uel æ
<
lb
/>
ris, uel argenti ſimul et æris portio ſit in auro: aut quota æris in
<
expan
abbr
="
argẽto
">argento</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
N15B10
">Sunt
<
lb
/>
enim quadruplices. </
s
>
<
s
id
="
N15B15
">Primæ ex auro & argento factæ, ſecundæ ex auro & æ
<
lb
/>
re, tertiæ ex auro & argento & ære, quartæ ex argento & ære. </
s
>
<
s
id
="
N15B1A
">Primis tribus
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
acuũ
">acuum</
expan
>
generibus
<
expan
abbr
="
potiſſimũ
">potiſſimum</
expan
>
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
experimur, quarto
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
N15B2E
">Sed eiuſmodi
<
lb
/>
acus ſic parantur. </
s
>
<
s
id
="
N15B33
">Pondera minora proportione reſpondent maioribus: u
<
lb
/>
triſque utuntur non modo metallici, ſed
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
monetarij: uerùm acus
<
expan
abbr
="
ſecũdum
">ſecundum</
expan
>
<
lb
/>
minora formantur, & unaquæque pendit beſſem,
<
expan
abbr
="
〈quẽ〉
">quem</
expan
>
noſtro uocabulo mar
<
lb
/>
cam nominant. </
s
>
<
s
id
="
N15B48
">Cùm autem bes, quo utuntur, qui cudunt
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
, diſtribuatur
<
lb
/>
in quatuor & uiginti binas ſextulas, quas Græco nomine
<
expan
abbr
="
nũc
">nunc</
expan
>
ceratia appel
<
lb
/>
lant: binæ uerò ſextulæ quæque in quatuor ſemiſextulas, quæ grana uocant:
<
lb
/>
ſemiſextula quæque in tres quaternas ſiliquas, quas granula nuncupant, ſi a
<
lb
/>
cus fecerimus ad
<
expan
abbr
="
numerũ
">numerum</
expan
>
quaternarum ſiliquarum fient ducentæ octaginta
<
lb
/>
octo: ſi ad
<
expan
abbr
="
numerũ
">numerum</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſemiſextularũ
">ſemiſextularum</
expan
>
ſiue
<
expan
abbr
="
binorũ
">binorum</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſcripulorũ
">ſcripulorum</
expan
>
ſex & nonaginta. </
s
>
<
s
id
="
N15B71
">
<
lb
/>
Sed iſtis duobus modis numerus
<
expan
abbr
="
acuũ
">acuum</
expan
>
nimis efficeretur magnus, & ex eis
<
lb
/>
non paucæ propter
<
expan
abbr
="
exiguã
">exiguam</
expan
>
auri portionem nihil nobis ſignificarent, eas igi
<
lb
/>
tur ad numerum binarum
<
expan
abbr
="
ſextularũ
">ſextularum</
expan
>
facere conuenit: quo ſane modo acus
<
lb
/>
quatuor & uiginti fiunt:
<
expan
abbr
="
quarũ
">quarum</
expan
>
prima conficitur ex argenti tribus & uiginti </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>