Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <pb pagenum="102" xlink:href="001/01/112.jpg"/>
            <p id="N11DC3" type="main">
              <s id="N11DC5">Sed cùm iam menſor ſingulis cuniculi angulis diligenter obſeruatis tan­
                <lb/>
              tam eius partem dimenſus fuerit, quantam dimetiri debuit, ſub dio in æqua
                <lb/>
              ta planicie rurſus ſingulis angulis non minori diligentia obſeruatis, eodem
                <lb/>
              modo dimetitur: atque primò ad quenque angulum, prout trianguli ratio &
                <lb/>
              ars hoc poſtulant, rectum funiculum, tanquam lineam, adijcit. </s>
              <s id="N11DD0">Deinde funi
                <lb/>
              culum, per deuexam montis partem
                <expan abbr="aſcendẽtem">aſcendentem</expan>
              , ſic obliquè extendit ut in­
                <lb/>
              feriori capite prius huius recti funiculi caput attingat: tum tertium funicu­
                <lb/>
              lum ſimiliter rectà, & quidem ſic ut ſuperiori ſuo capite ſuperius ſecundi fu
                <lb/>
              niculi caput contingat, inferiori poſterius primi funiculi. </s>
              <s id="N11DDF">Tertij autem funi­
                <lb/>
              culi longitudo altitudinem putei, ut ſuprà dixi, demonſtrat ſimul et partem
                <lb/>
              caniculi, ad
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              putei foſſa depreſſa pertinget. </s>
              <s id="N11DEA">Si uerò ad cuniculum pute­
                <lb/>
              us unus uel plures per intermedias foſſas latentes & puteos pertinuerint,
                <lb/>
              menſor à proximo, qui ſub dio eſt, orſus, breuius & citius altitudinem fodi
                <lb/>
              endi putei dimetitur, quàm ſi ordiatur ab ore cuniculi. </s>
              <s id="N11DF3">Primò autem inter­
                <lb/>
              uallum ſubdiale, quod eſt inter puteum effoſſum & effodiendum metitur:
                <lb/>
              tum omnium puteorum, quos metiri oportet, obliquitatem, &
                <expan abbr="omniũ">omnium</expan>
              foſ­
                <lb/>
              ſarum latentium, quibus quodam modo
                <expan abbr="cõiunguntur">coniunguntur</expan>
              , longitudinem uſque
                <lb/>
              ad cuniculum. </s>
              <s id="N11E06">Poſtremò cuniculi partem, atque his omnibus ritè factis altitu
                <lb/>
              dinem putei &
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              cuniculi, ad quem puteus pertinebit, demonſtrat. </s>
              <s id="N11E0F">Sed
                <lb/>
              interdum ibi puteus rectus admodum altus fodiendus eſt, ubi prius eſt ob­
                <lb/>
              liquus: & quidem iccirco ut onera machinis directo ſurſum ſubleuari & ex
                <lb/>
              trahi poſsint: ſub dio certè ea, quam uerſant equi: intra terram eadem & ijs
                <lb/>
              quas impetus aquarum circumagit: itaque talem puteum ſi neceſſe fuerit fo­
                <lb/>
              dere menſor primò cochleam ferream uerſando in ſuperiorem ueteris pu­
                <lb/>
              tei partem infigit: atque ab ea funiculum demittit uſque ad primum angulum,
                <lb/>
              ubi rurſus infigit cochleam, rurſuſque demittit funiculum uſque ad ſecundum
                <lb/>
              angulum. </s>
              <s id="N11E22">Id autem iterum ac ſæpius facit, & quidem uſque eò dum funiculus
                <lb/>
              ad imum puteum pertineat. </s>
              <s id="N11E27">Deinde ad quamque funiculi partem inferius ap
                <lb/>
              plicat hemicyclium, & ſemicirculum ceratum prope quamque lineam, quam
                <lb/>
              ligula demonſtrat, pungit, & numero, ne perturbetur ordo, ſignat: tum ſin­
                <lb/>
              gulas funiculi partes altero funiculo, ex philyris tiliæ facto, dimetitur: po­
                <lb/>
              ſtea cùm ex puteo redijt, ſecernit ſe ab alijs & puncta ex hemicyclij ſemicir­
                <lb/>
              culo cerato transfert in aliquem orbis circulum, item ceratum. </s>
              <s id="N11E34">Poſtremò fu
                <lb/>
              niculis in æquata planicie extentis angulos, ut trianguli ratio hoc poſtulat,
                <lb/>
              metitur: ac docet qua parte fundamenti, qua tecti ſaxa
                <expan abbr="excindẽda">excindenda</expan>
              ſint ut pu­
                <lb/>
              teus rectà deſcendat. </s>
              <s id="N11E41">Quod ſi menſor fodinæ dominis oſtendere debeat lo
                <lb/>
              cum foſſæ latentis uel cuniculi, in quo puteus etiam rurſus uerſus
                <expan abbr="fodiẽdus">fodiendus</expan>
                <lb/>
              ſit ut citius perforetur, ab inferiore foſſa latente uel cuniculo dimetiendi ini
                <lb/>
              tium facit ſpacio ferè unius anguli ultra eum locum, ad quem putei foſſa de­
                <lb/>
              preſſa pertinget: ubi eam foſſam latentem uel cuniculi partem uſque ad prio­
                <lb/>
              rem puteum, qui ab ipſa ad ſuperiorem pertinet, dimenſus fuerit, eius quo­
                <lb/>
              que putei obliquitatem hemicyclio uel orbe ad funiculum applicato meti­
                <lb/>
              tur. </s>
              <s id="N11E56">Deinde ſimiliter ſuperiorem foſſam
                <expan abbr="latẽtem">latentem</expan>
              & obliquitatem putei, qui
                <lb/>
              in ea foditur & ſurſum uerſus perforandus ſit: tum iterum in æquata plani­
                <lb/>
              cie funiculis omnibus extentis, & quidem ultimo ſic ut ad primum
                <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>