Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N11F7A" type="main">
              <s id="N11F7F">
                <pb pagenum="106" xlink:href="001/01/116.jpg"/>
                <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan>
              magiſter
                <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>
              ſupra
                <expan abbr="terrã">terram</expan>
                <expan abbr="eaſdẽ">eaſdem</expan>
              finib. definiuit,
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              pri
                <lb/>
              mo
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              cuniculi uel foſſæ
                <expan abbr="latẽtis">latentis</expan>
              , qui eſt ſub ſtipite terminali, ex
                <expan abbr="dimetiẽdo">dimetiendo</expan>
              ,
                <lb/>
              eo
                <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan>
              ſuprà explicaui modo, diſcit: ultra eum
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              , in cuius
                <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan>
              exiſtimat
                <lb/>
              ſignum eſſe
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              ,
                <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan>
              extendens. </s>
              <s id="N11FCE">Deinde
                <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan>
              funiculis in æqua
                <lb/>
              ta planitie extentis ab ea ſupremi parte, quæ ſtipitem
                <expan abbr="terminalẽ">terminalem</expan>
              deſignat, or
                <lb/>
              ſus
                <expan abbr="infimũ">infimum</expan>
              uerſus rectà
                <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan>
                <expan abbr="ſextã">ſextam</expan>
              inſtrumenti, cui index eſt, partem ten­
                <lb/>
              dit
                <expan abbr="tranſuerſariũ">tranſuerſarium</expan>
              : tum infimi funiculi parte, quæ eſt ultra
                <expan abbr="">eam</expan>
              , ad
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              tranſuer
                <lb/>
              ſarius pertinet, ablata demonſtrat quo loco
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              terminale &
                <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan>
                <lb/>
              ſit in
                <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan>
              cuniculi uel foſſæ latentis
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              . </s>
              <s id="N1200B">Inciditur
                <expan abbr="aũt">ant</expan>
              id præſentibus
                <lb/>
                <expan abbr="duũuiris">duumuiris</expan>
              iuratis, utriuſque fodinæ præfecto et præſide. </s>
              <s id="N12017">Vt enim magiſter me
                <lb/>
                <expan abbr="tallicorũ">tallicorum</expan>
                <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan>
              præſentibus ſtipites terminales in
                <expan abbr="terrã">terram</expan>
              infigit, ita menſor ſi­
                <lb/>
              gni cauſſa
                <expan abbr="plagã">plagam</expan>
              infligit ſaxis, quæ ipſa etiam iccirco terminalia
                <expan abbr="nominãtur">nominantur</expan>
              . </s>
              <s id="N12031">
                <lb/>
              Si uerò in puteo uenæ, nuper fodi cœptæ, terminos areæ pangat, primo ei­
                <lb/>
              us putei
                <expan abbr="obliquitatẽ">obliquitatem</expan>
              inſtrumento, cui eſt index, uel alio ad
                <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan>
              applica
                <lb/>
              to, metitur et
                <expan abbr="pũctis">punctis</expan>
              notat. </s>
              <s id="N12045">Deinde
                <expan abbr="oẽs">eos</expan>
              foſſas
                <expan abbr="latẽtes">latentes</expan>
              uſque ad
                <expan abbr="">eam</expan>
              , in cuius ſaxis
                <lb/>
              ſigna terminalia ſunt
                <expan abbr="incidẽda">incidenda</expan>
              : eius uerò foſſæ latentis ſingulos angulos di
                <lb/>
              metitur:
                <expan abbr="">tum</expan>
              funiculis in planicie
                <expan abbr="extẽtis">extentis</expan>
              ſimiliter
                <expan abbr="tranſuerſariũ">tranſuerſarium</expan>
              , ut dixi, tendit,
                <lb/>
              & ſigna in ſaxis incidit. </s>
              <s id="N1206A">Quod ſi
                <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan>
              terminale &
                <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan>
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              in foſſa
                <lb/>
              latente, quæ ſub hac eſt,
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              fuerit, menſor ab hoc ſigno orſus ſingu­
                <lb/>
              los angulos notans metitur: & in inferiore foſſa
                <expan abbr="latẽte">latente</expan>
                <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan>
              tendit ultra
                <lb/>
              eum locum, in cuius ſaxo exiſtimat
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              eſſe
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              : mox funiculos, ut
                <lb/>
              ſæpius dixi, in planicie extendit. </s>
              <s id="N12095">Etſi uerò uena ſe in inferiore foſſa latente a­
                <lb/>
              liter ac in ſuperiore, in qua primum
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              terminale in ſaxo eſt inciſum, ten­
                <lb/>
              dit, tamen in inferiore
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              rectà in ſaxo
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              eſt. </s>
              <s id="N120A8">Etenim ſi
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              infe
                <lb/>
              rius
                <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan>
              ſuperius inciderit,
                <expan abbr="obliquũ">obliquum</expan>
              fiet: quo modo iniurioſè alteri fodi
                <lb/>
              næ aliquid de poſſeſsione detrahitur, alteri datur. </s>
              <s id="N120BB">Si præterea acciderit ut ſi
                <lb/>
                <expan abbr="gnũ">gnum</expan>
                <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan>
              in angulo ſit
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              , menſor ab eo orſus paſſum unum
                <lb/>
                <expan abbr="priorẽ">priorem</expan>
              fodinam uerſus metitur,
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
              poſteriorem uerſus: atque ex his efficit
                <lb/>
                <expan abbr="trianguiũ">trianguium</expan>
              , eumque
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              tranſuerſario funiculo diuidens ad
                <expan abbr="illũ">illum</expan>
                <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan>
              termi­
                <lb/>
              nale in ſaxo incidit. </s>
              <s id="N120E7">Poſtremò menſor interdum rei in ueritatis lucem profe
                <lb/>
              rendæ gratia areæ terminum pangit in his locis, in quibus iam antè multa ſi
                <lb/>
              gna terminalia in ſaxis ſunt inciſa. </s>
              <s id="N120EE">Tunc uerò à ſtipite terminali, ſub dio in
                <lb/>
              terram infixo, orſus primò uſque ad
                <expan abbr="proximã">proximam</expan>
              fodinam metitur: deinde dime­
                <lb/>
              titur
                <expan abbr="unũ">unum</expan>
              &
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
                <expan abbr="puteũ">puteum</expan>
              : tum ſtipitem terminalem in æquata planicie figit:
                <lb/>
              & ab eo
                <expan abbr="initiũ">initium</expan>
              faciens ijſdem funiculis extentis ſimiliter metitur: atque iterum
                <lb/>
              ſtipitem, qui ipſi eum dimetiendi finem ſignificet, in
                <expan abbr="terrã">terram</expan>
              infigit: poſtea ſub
                <lb/>
              terra ab eo loco, in quo deſitum eſt, rurſus incipit metiri tot puteos & foſſas
                <lb/>
              latentes, quot meminiſſe poteſt. </s>
              <s id="N12115">Mox redit in planiciem: & iterum à ſecun­
                <lb/>
              do ſtipite orſus metitur: atque id facit uſque ad foſſam latentem, in qua ſignum
                <lb/>
              terminale in ſaxo eſt incidendum: ad extremum à ſtipite terminali, primum
                <lb/>
              in terra fixo, orſus tranſuerſarium funiculum rectà tendit uerſus ultimum,
                <lb/>
              qui infimæ foſſæ latentis longitudinem demonſtrat: & qua parte eum attin
                <lb/>
              git, ea uerè iudicans ſignum hæreditarium in ſaxo incidit.</s>
            </p>
            <p id="N12122" type="main">
              <s id="N12124">De re Metallica Libri V. FINIS.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>