Verùm plumbum, quod uenæ metallicæ argentum combibit, horæ pa
tium trium de quatuor ſpacio ignis conſumit in catillo cinereo. Experimen
to autem perfecto ex fornacula eximitur tegula, rutroque ferreo extrahitur
cinis non modo ex latericia et ferrea, ſed ex fictili etiam, ne eam deponere de
pede opus ſit. At ex uena in catillum triangularem coniecta ſic conflatur
maſſula, ex qua poſtea conficitur metallum. Primò in circulum ferreum im
ponuntur prunæ carbonesque: deinde catillus triangularis, qui continet ue
nam, atque res quæ eam liquefacere atque à recremento purgare poſſunt: tum
folle duplicato excitatur ignis, uenaque tamdiu coquitur, uſque dum maſſula
in fundo catilli reſideat. Duplicem rationem uenarum experiendarum eſſe
demonſtrauimus: unam qua in catillo fictili plumbum miſcetur cum uena,
deinde in cinereo rurſus ab eo ſeparatur: alteram, qua excoquitur primo in
catillo fictili triangulari, deinde in altero fictili cum plumbo permiſcetur, tum
in cinereo rurſus ab eo ſeparatur. Nunc uideamus utra cuique uenæ magis con
ueniat: aut ſi neutra ei conueniat, quonam aliò, alio modo ipſam experiri poſ
ſimus: ſed iure ordimur ab auri uena, ouam utraque ratione ſolemus experiri:
etenim ſi illa diues fuerit, & nobis igni non repugnare uideatur, ſed facilè li
queſcere, eius centumpondium, minora pondera intelligimus, unà cum ſeſ
centia uel duabus uncijs plumbi, de maioribus ponderibus loquimur, mi
ſtum conijcitur in catillum fictilem, & igni coquuntur uſque eo dum bene per
miſceantur: quia uerò talis etiam uena interdum excoctioni repugnat, ad eam
adijcito parum ſalis communis torrefacti aut artificioſi: id enim ipſum expug
nabit, facietque ne miſtura multum recremementum contrahat: ſæpius autem
ea filo ferreo moueto, ut plumbum undiquaque circumeat aurum, idque abſor
beat & expurgat purgamenta: quod ubi factum fuerit, miſturam eximito & à
recrementis purgato: tum eam conijcito in catillum cinereum & coquito,
uſque eò, dum exhalet totum plumbum, aurique maſſula reſideat in fundo: ſin
auri uena igni non facile liqueſcere uiſa fuerit, eam urito, & pueri impuberis
urina, quæ ſalem combiberit, reſtinguito: quod iterum ac ſæpius facito: quò
enim illam ſæpius uſſeris & reſtinxeris, eò facilius comminui poteſt, atque citi
us igni liqueſcit, & quicquid habet recrementi, exſudat. Huius uenæ uſtæ,
comminutæ, lauatæ partem unam cum alicuius pulueris compoſiti, qui uenas
liquefacit, partibus tribus & plumbi partibus ſex commiſceto: atque miſturam
inijcito in catillum triangularem: quem in circulum ferreum, ad quem follis
duplicatis pertinet, imponito: atque primùm lento igni coquito, deinde ſen
ſim acriori uſque dum liqueſcat, & aquæ inſtar fluat. Quod ſi uena liquefacta
non fuerit, ad eam pluſculum iſtiuſmodi additamenti, cum æqua ſpumæ ar
genti fuluæ portione permiſti, addito: & filo ferreo candente agitato uſque ad
eum finem dum omnis liqueſcat: tum ex circulo catillum eximito: & maſſulam,
ubi refrixerit, decutito: quam purgatam prius in altero catillo fictili coquito,
poſterius in cinereo. Aurum denique, quod in catilli fundo reſedit, extractum
& refrigeratum coticulæ atterito, ut cognoſcere poſſis quota in eo inſit ar
genti portio: aut uenæ auri centumpondium minoris ponderis in catillum
triangularem conijcito, & ad eam addito recrementi uitri drachmam maio
ris ponderis. Quod ſi excoctioni repugnabit, adijcito fecis uini ſiccæ & u
tium trium de quatuor ſpacio ignis conſumit in catillo cinereo. Experimen
to autem perfecto ex fornacula eximitur tegula, rutroque ferreo extrahitur
cinis non modo ex latericia et ferrea, ſed ex fictili etiam, ne eam deponere de
pede opus ſit. At ex uena in catillum triangularem coniecta ſic conflatur
maſſula, ex qua poſtea conficitur metallum. Primò in circulum ferreum im
ponuntur prunæ carbonesque: deinde catillus triangularis, qui continet ue
nam, atque res quæ eam liquefacere atque à recremento purgare poſſunt: tum
folle duplicato excitatur ignis, uenaque tamdiu coquitur, uſque dum maſſula
in fundo catilli reſideat. Duplicem rationem uenarum experiendarum eſſe
demonſtrauimus: unam qua in catillo fictili plumbum miſcetur cum uena,
deinde in cinereo rurſus ab eo ſeparatur: alteram, qua excoquitur primo in
catillo fictili triangulari, deinde in altero fictili cum plumbo permiſcetur, tum
in cinereo rurſus ab eo ſeparatur. Nunc uideamus utra cuique uenæ magis con
ueniat: aut ſi neutra ei conueniat, quonam aliò, alio modo ipſam experiri poſ
ſimus: ſed iure ordimur ab auri uena, ouam utraque ratione ſolemus experiri:
etenim ſi illa diues fuerit, & nobis igni non repugnare uideatur, ſed facilè li
queſcere, eius centumpondium, minora pondera intelligimus, unà cum ſeſ
centia uel duabus uncijs plumbi, de maioribus ponderibus loquimur, mi
ſtum conijcitur in catillum fictilem, & igni coquuntur uſque eo dum bene per
miſceantur: quia uerò talis etiam uena interdum excoctioni repugnat, ad eam
adijcito parum ſalis communis torrefacti aut artificioſi: id enim ipſum expug
nabit, facietque ne miſtura multum recremementum contrahat: ſæpius autem
ea filo ferreo moueto, ut plumbum undiquaque circumeat aurum, idque abſor
beat & expurgat purgamenta: quod ubi factum fuerit, miſturam eximito & à
recrementis purgato: tum eam conijcito in catillum cinereum & coquito,
uſque eò, dum exhalet totum plumbum, aurique maſſula reſideat in fundo: ſin
auri uena igni non facile liqueſcere uiſa fuerit, eam urito, & pueri impuberis
urina, quæ ſalem combiberit, reſtinguito: quod iterum ac ſæpius facito: quò
enim illam ſæpius uſſeris & reſtinxeris, eò facilius comminui poteſt, atque citi
us igni liqueſcit, & quicquid habet recrementi, exſudat. Huius uenæ uſtæ,
comminutæ, lauatæ partem unam cum alicuius pulueris compoſiti, qui uenas
liquefacit, partibus tribus & plumbi partibus ſex commiſceto: atque miſturam
inijcito in catillum triangularem: quem in circulum ferreum, ad quem follis
duplicatis pertinet, imponito: atque primùm lento igni coquito, deinde ſen
ſim acriori uſque dum liqueſcat, & aquæ inſtar fluat. Quod ſi uena liquefacta
non fuerit, ad eam pluſculum iſtiuſmodi additamenti, cum æqua ſpumæ ar
genti fuluæ portione permiſti, addito: & filo ferreo candente agitato uſque ad
eum finem dum omnis liqueſcat: tum ex circulo catillum eximito: & maſſulam,
ubi refrixerit, decutito: quam purgatam prius in altero catillo fictili coquito,
poſterius in cinereo. Aurum denique, quod in catilli fundo reſedit, extractum
& refrigeratum coticulæ atterito, ut cognoſcere poſſis quota in eo inſit ar
genti portio: aut uenæ auri centumpondium minoris ponderis in catillum
triangularem conijcito, & ad eam addito recrementi uitri drachmam maio
ris ponderis. Quod ſi excoctioni repugnabit, adijcito fecis uini ſiccæ & u
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib