Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N142DF" type="main">
              <s id="N143AA">
                <pb pagenum="173" xlink:href="001/01/183.jpg"/>
              diem Lunæ rurſus in puteos deſcendunt, aut ingrediuntur in cuniculos. </s>
              <s id="N143B8">In­
                <lb/>
              terea uis illa fumi uiroſi euaneſcit. </s>
              <s id="N143BD">Eſt etiam ubi ratio cum Orco habetur:
                <lb/>
              nam quidam loci metallici, licet rari ſint, ſua ſponte uirus gignunt, peſtilen­
                <lb/>
              temque auram exhalant: ſicut etiam quædam uenarum cauernæ, ſed hæ ſæpi
                <lb/>
              us graues halitus in ſe continent. </s>
              <s id="N143C6">Ad Planam Boemiæ oppidum ſunt non­
                <lb/>
              nulli ſpecus qui quibuſdam anni temporibus halitum ex acidulis emittunt
                <lb/>
              lucernas reſtinguentem, & foſſores, diutius in eis morantes, necantem. </s>
              <s id="N143CD">Pli­
                <lb/>
              nius quoque
                <expan abbr="ſcriptũ">ſcriptum</expan>
              reliquit: Depreſſis puteis ſulfurata uel aluminoſa occur­
                <lb/>
              rentia putearios necant, experimentum huius periculi demiſſa
                <expan abbr="ardẽs">ardens</expan>
              lucer­
                <lb/>
              na ſi extinguatur: tunc ſecundum puteum dextra ac ſiniſtra fodiuntur æſtu
                <lb/>
              aria, quæ grauiorem illum halitum recipiant. </s>
              <s id="N143E0">Verum Planæ conſtruunt fol
                <lb/>
              les, qui graues iſtos halitus
                <expan abbr="hauriẽtes">haurientes</expan>
              huic malo medentur, de quibus ſuprà
                <lb/>
              dixi. </s>
              <s id="N143EB">Quinetiam interdum operarij de ſcalis in puteos delapſi brachia, cru­
                <lb/>
              ra, ceruices frangunt, aut decidentes in lacunas ſuffocantur: plerunque uerò
                <lb/>
              in cauſa eſt negligentia præſidis: cuius eſt proprium munus & ſcalas ita ue­
                <lb/>
              hementer ad tigna affigere ut non abrumpantur, & lacunas, ad quas putei
                <lb/>
              pertinent, ita firmè aſſeribus contegere, ne ipſis motis homines decidant in
                <lb/>
              aquas: quocirca præſes diligenter ſuum munus exequatur: tum ianua caſæ
                <lb/>
              non uergat in aquilonem, ne tempore hyberno ſcalæ frigoribus congelent:
                <lb/>
              nam id ubi factum fuerit, manus frigore rigentes, uel lubricæ ſuum tenendi
                <lb/>
              officium facere non poſſunt: ipſi etiam homines ſint prouidi, ne, ſi nihil ho­
                <lb/>
              rum fuerit, ſua cadant incuria. </s>
              <s id="N14400">Concidunt præterea montes, eaque ruina op­
                <lb/>
              preſsi homines intereunt. </s>
              <s id="N14405">Certè cum quondam Goſelariæ Ramesbergum
                <lb/>
              deſediſſet, ruinis tot homines ſunt oppreſſi, ut uno die circiter quadringen­
                <lb/>
              tas fœminas uiris orbatas eſſe annales loquantur: et ab hinc annos undecim
                <lb/>
              Aldebergi ſuffoſſi montis pars reſoluta reſedit, & ſex foſſores improuiſò
                <lb/>
              oppreſſit: abſorbuit
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              caſam atque unà matrem cum filiolo. </s>
              <s id="N14414">Id
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              plerunque
                <lb/>
              his accidit montibus, quibus uenæ ſunt cumulatæ. </s>
              <s id="N1441D">Itaque foſſores
                <expan abbr="relinquãt">relinquant</expan>
                <lb/>
              fornices crebros montibus ſuſtinendis, aut ſubſtructiones faciant. </s>
              <s id="N14426">Saxum
                <lb/>
              quoque abruptum articulos atterit: quod ne fiat metallici ſtructuris neceſſa­
                <lb/>
              rijs puteos, cuniculos, foſſas latentes fulcire debent. </s>
              <s id="N1442D">At in noſtris fodinis
                <lb/>
              non eſt ſoli fuga, quam Sardinia gignit. </s>
              <s id="N14432">Animal eſt, ut Solinus ſcribit, perex
                <lb/>
              iguum ſimileque araneis forma: ſolifuga dicta, quod diem fugiat. </s>
              <s id="N14437">In metallis
                <lb/>
              argentarijs plurima eſt: occultim reptat, & per imprudentiam ſuperſedenti­
                <lb/>
              bus peſtem facit. </s>
              <s id="N1443E">Sed, ut idem ait, fontes calidi & ſalubres aliquot locis effer
                <lb/>
              ueſcunt, qui abolent à ſolifugis inſertum uenenum. </s>
              <s id="N14443">Sed in quibuſdam fo
                <lb/>
              dinis noſtris, quanquam perpaucis, eſt alia peſtis & pernicies: dæmones ſci
                <lb/>
              licet aſpectu truci: de quibus dixi in libro De ſubterraneis animantibus in­
                <lb/>
              ſcripto: quod genus
                <expan abbr="dæmonũ">dæmonum</expan>
              precibus & ieiunijs pellitur ac fugatur. </s>
              <s id="N14450">Quæ
                <lb/>
              dam autem ex his malis atque aliæ quædam res cauſa ſunt, cur putei amplius
                <lb/>
              fodi non ſoleant. </s>
              <s id="N14457">Itaque prima & potiſſima cauſa eſt, quòd non ſint fœcundi
                <lb/>
                <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>
              , aut ſi ad aliquot paſſus fœcundi fuerint, quod in profundo ſint
                <lb/>
              ſteriles. </s>
              <s id="N14461">Secunda affluentis aquæ multitudo: quam neque metallici poſſunt
                <lb/>
              deriuare in cuniculos, quia tam altè in montes agi non poſsint: neque machi­
                <lb/>
              nis extrahere, quod putei ſint admodum profundi: aut ſi poſſent eam extra­</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>