Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <pb pagenum="376" xlink:href="001/01/386.jpg"/>
            <p id="N1C465" type="main">
              <s id="N1C467">Sed iam tempus eſt ut ad ſecundam operam ueniamus. </s>
              <s id="N1C46A">Mane artifex pri
                <lb/>
              mò accipiens batilla prunarum duo, ea inijcit in catinum iuxta fiſtulas nari­
                <lb/>
              um per foramen: deinde per idem foramen imponit ligna abiegna uel picea
                <lb/>
              ſtri parua, qualia
                <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan>
              ea eſſe, quibus piſces coquimus: tum machinæ, depri
                <lb/>
              mentis tigilla follium, fores attollit ut uerſari poſſit: atque ita ſpacio unius ho
                <lb/>
              ræ plumbum miſtum liqueſcit: quod cùm factum fuerit quatuor ligna, lon­
                <lb/>
              ga pedes duodecim, per poſtremum operculi foramen imponit, & totidem
                <lb/>
              per canaliculum: quæ ligna, ne catinum uitient, premendo utrinque ſuſtinent
                <lb/>
              ſcamna: ea ſunt tigna longa pedes tres, lata palmos duos et totidem digitos,
                <lb/>
              craſſa palmos duos: quibus utrinque ſunt duo pedes diuaricati. </s>
              <s id="N1C483">Ad
                <expan abbr="ſcamnũ">ſcamnum</expan>
                <lb/>
              præterea ante canaliculum locatum apponit laminam ferream, ne ſpuma ar
                <lb/>
              genti, cùm ipſam ex catino extrahit, ei in calceos inſiliat, pedesque & crura of
                <lb/>
              fendat: quinetiam reliquos panes batillo uel furca ferrea lignis iam dictis im
                <lb/>
              ponit per poſtremum operculi foramen. </s>
              <s id="N1C492">At argentum rude purum, aut
                <lb/>
              plumbei coloris uel cinerei, uel rubri, uel denique alterius dilatatum & conci
                <lb/>
              ſum atque calefactum in catinis ferreis, tunc in liquidum plumbum, cui argen
                <lb/>
              tum immiſtum eſt, quod, ut ſæpius dixi, nominatur ſtannum, infunditur: ac
                <lb/>
              ſic quod impurum eſt, ab eo ſeparatur. </s>
              <s id="N1C49D">Verùm cùm ligna oblonga priore
                <lb/>
              parte fuerint
                <expan abbr="cõbuſta">combuſta</expan>
              , tum cuneos ferreos longos pedes quatuor, priore par
                <lb/>
              te latos digitos duos, deinde ſeſquidigitum latos & craſſos, magiſter mal­
                <lb/>
              leo in ea impellit, atque ipſis promouet: iacent uerò cunei in ſcamnis. </s>
              <s id="N1C4AA">At alij
                <lb/>
              cùm ſeparant metalla, duo eiuſmodi ligna
                <expan abbr="imponũt">imponunt</expan>
              in
                <expan abbr="catinũ">catinum</expan>
              per foramen,
                <lb/>
              quod eſt inter folles: totidem per poſtremum foramen, unum per canalicu­
                <lb/>
              lum: ſed his maiore lignorum numero, nempe ſexaginta, opus eſt: cùm illi li
                <lb/>
              gnis quadraginta operam perficere poſſint. </s>
              <s id="N1C4BD">Cùm uerò plumbum duabus
                <lb/>
              horis ita fuerit calefactum, tum id ipſum
                <expan abbr="cõmouet">commouet</expan>
              conto uncinato, ut magis
                <lb/>
              calefiat. </s>
              <s id="N1C4C8">Quod ſi difficulter ſeparatur ab argento, in ſtannum
                <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>
              in­
                <lb/>
              ijcit æs & puluerem carbonum. </s>
              <s id="N1C4D1">Si uerò miſtura auri argentoſi cum plum­
                <lb/>
              bo uel ſtannum ex uena contraxit impurum quiddam, in id inijcit portio­
                <lb/>
              nes, aut pares, uel ergo aridæ uini fecis & uitri Veneti, ſiue ſalis ammoniaci,
                <lb/>
              uel uitri Veneti, & ſaponis
                <expan abbr="itẽ">item</expan>
              Veneti: aut impares, nempe aridæ uini fecis
                <lb/>
              duas, ferruginis unam. </s>
              <s id="N1C4E0">Sunt qui ſingulis compoſitionibus admiſcent halini
                <lb/>
              tri particulam. </s>
              <s id="N1C4E5">Ad miſturæ autem centumpondium adijcitur pulueris bes,
                <lb/>
              aut libra, aut libra & triens: prout magis uel minus impura fuerit. </s>
              <s id="N1C4EA">Puluis cer
                <lb/>
              te id, quod
                <expan abbr="impurũ">impurum</expan>
              eſt, ab ipſa miſtura ſeparat. </s>
              <s id="N1C4F3">Tunc uerò plumbi, cum car­
                <lb/>
              bonibus permiſti, quaſi cutem
                <expan abbr="quandã">quandam</expan>
              rutro per canaliculum extrahit: eam
                <lb/>
              plumbum cùm calefit, gignit, ſed ut minus multam gignat, conto
                <expan abbr="fre〈quẽ〉ter">frequenter</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="cõmouendum">commouendum</expan>
              eſt: deinde ad horæ partis quartæ ſpacium catinus combibit
                <lb/>
              plumbum. </s>
              <s id="N1C509">Eo autem tempore, quo penetrat in ipſum, ſalit & bullit: tum ma
                <lb/>
              giſter cochleari ferreo haurit paucum plumbum, quod experitur atque ex eo
                <lb/>
              cognoſcit, quanta argenti portio in ea miſtura tota inſit. </s>
              <s id="N1C510">Cochleare uerò la­
                <lb/>
              tum eſt digitos quinque: eius manubrij pars ferrea
                <expan abbr="lõga">longa</expan>
              eſt pedes tres, lignea
                <lb/>
              totidem. </s>
              <s id="N1C51B">Poſtea conto extrahit ſpumam argenti: quæ fit ex plumbo & ære,
                <lb/>
              ſi id quoque inerit in miſtura, uſtis: quare rectius ſpuma plumbi quàm argen
                <lb/>
              ti diceretur. </s>
              <s id="N1C522">Etenim uitium argenti tunc nullum eſt, ſed plumbum & æs ab </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>