Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <pb pagenum="439" xlink:href="001/01/449.jpg"/>
            <p id="N1ED18" type="head">
              <s id="N1ED1A">GEORGII AGRICO
                <lb/>
              LAE DE RE METALLICA
                <lb/>
              LIBER DVODECIMVS.</s>
            </p>
            <p id="N1ED21" type="main">
              <s id="N1ED23">Praecepta argenti
                <expan abbr="diſcernẽdi">diſcernendi</expan>
              ab ære, libro pro­
                <lb/>
              ximo tradidi, ſupereſt ea pars, quæ ad ſuccos con­
                <lb/>
              cretos pertinet: quæ, cùm aliena à re metallica uide
                <lb/>
              ri poſſit, quid cauſæ ſit cur ab ea ſeparari non debe­
                <lb/>
              at, libro
                <expan abbr="ſecũdo">ſecundo</expan>
              explicaui. </s>
              <s id="N1ED36">Succi autem concreti
                <expan abbr="cõ­ficiũtur">con­
                  <lb/>
                ficiuntur</expan>
              uel ex aquis, quas natura, aut ars, ſuccis in­
                <lb/>
              fecit, uel ex ipſis ſuccis liquidis, uel ex lapidibus mi
                <lb/>
              ſtis. </s>
              <s id="N1ED43">Initio ſolertes homines cùm uiderent aquas
                <lb/>
              quorundam lacuum, natura ſucci plenas, ſolis ardo
                <lb/>
              ribus ſiccatas conſpiſſari, atque ex eis fieri ſuccos concretos, ueriſimile eſt eos
                <lb/>
              aquas aſſimiles alijs in locis infudiſſe uel corriuaſſe in areas, ad aliquam alti­
                <lb/>
              tudinem depreſſas, ut ipſas etiam ſolis calores condenſarent. </s>
              <s id="N1ED4E">Deinde, quia
                <lb/>
              uiderent iſta ratione ſuccos concretos
                <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan>
              æſtate confici poſſe, nec
                <lb/>
              tamen in omnibus regionibus, ſed in calidis & temperatis ſolum, in quibus
                <lb/>
              æſtiuo tempore raro pluit, eas quoque in uaſis igne ſubiecto coquere ad ſpiſ­
                <lb/>
              ſitudinem cœpiſſe: quo modo omnibus anni temporibus in omnibus regi
                <lb/>
              onibus, etiam frigidiſſimis ex aquis ſuccoſis, ſiue natura, ſiue ars eas infece­
                <lb/>
              rit, coctis ſucci concreti confici poſſunt. </s>
              <s id="N1ED61">Poſtea cùm quoſdam lapides uſtos
                <lb/>
              ſtillare ſuccis uiderent, eos in ollis coxiſſe, ut etiam ſic aliquos ſuccos concre
                <lb/>
              tos efficerent. </s>
              <s id="N1ED68">Sed quot & quibus rationibus, eorum quiſque confici poſſit,
                <lb/>
                <expan abbr="operæpreciũ">operæ precium</expan>
              eſt cognoſcere. </s>
              <s id="N1ED70">Itaque ordiar à ſale: qui fit aut ex aqua, quæ uel
                <lb/>
              naturaliter ſalſa eſt, uel talis
                <expan abbr="hominũ">hominum</expan>
              operis effecta: aut ex diluto ſalſo, aut ex
                <lb/>
              lixiuio item ſalſo. </s>
              <s id="N1ED7B">Atque aqua quidem naturaliter ſalſa, aut in ſalinis à ſolis ar
                <lb/>
              dore, aut in cortinis uel ollis, uel foſſis, ab ignis calore conſpiſſata uertitur in
                <lb/>
              ſalem. </s>
              <s id="N1ED82">Quæ uerò arte ſalſa eſt, igne denſata in eundem ſalem mutatur. </s>
              <s id="N1ED85">Sali­
                <lb/>
              næ autem, ſi loci ratio ita fert, ac ipſa res hoc poſtulat, fodiendæ ſunt multæ:
                <lb/>
              nec tamen plures quàm utile ſit. </s>
              <s id="N1ED8C">
                <expan abbr="Tantũ">Tantum</expan>
              enim ſalem
                <expan abbr="cõficere">conficere</expan>
              debemus, quan
                <lb/>
              tum poſſumus diuendere. </s>
              <s id="N1ED98">Sit uerò earum altitudo modica & planicies æ­
                <lb/>
              quata, ut omnes aquæ ſolis caloribus ſiccentur in ſalem: quinetiam areæ ſali
                <lb/>
              nariæ, ne combibant aquas, ſale primum facto cruſtentur. </s>
              <s id="N1ED9F">Vetus hoc eſt &
                <lb/>
              multis in locis
                <expan abbr="uſitatũ">uſitatum</expan>
              , aquas marinas infundere in ſalinas, ſiue in
                <expan abbr="eaſdẽ">eaſdem</expan>
              deri­
                <lb/>
              uare: non minus uetus ſed minus
                <expan abbr="uſitatũ">uſitatum</expan>
              aquas puteales in ſalinas ingerere:
                <lb/>
                <expan abbr="q̊d">quod</expan>
              Babylone
                <expan abbr="factũ">factum</expan>
              eſſe autor eſt Plinius: & in Cappadocia
                <expan abbr="">non</expan>
              modo putea
                <lb/>
              les, ingeſtas eſſe, ſed
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              fontanas. </s>
              <s id="N1EDC5">Certe in calidis regionib. </s>
              <s id="N1EDC8">omnes aquæ ſal
                <lb/>
              ſæ, lacuſtres quoque, in tales ſalinas ductæ, uel fuſæ, uel ingeſtæ, & ſolis ardo
                <lb/>
              ribus ſiccatæ in ſalem conuerti poſſunt. </s>
              <s id="N1EDCF">Dum autem aquæ ſalſæ, quas conti
                <lb/>
              nent ſalinæ, ſole coquuntur, ſi magni & crebri imbres effluxerint, ſpiſſitati
                <lb/>
              ſunt impedimento: ſi rari, ſal ſaporem grauiorem contrahit: ut etiam, cùm
                <lb/>
              ſalinæ alia aqua dulci rigantur. </s>
              <s id="N1EDD8">Sed ſal ex aqua marina hoc modo
                <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>
              : </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>