Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <pb pagenum="19" xlink:href="001/01/029.jpg"/>
            <p id="N11721" type="head">
              <s id="N11723">GEORGII AGRICO­
                <lb/>
              LAE DE RE METALLICA
                <lb/>
              LIBER SECVNDVS.</s>
            </p>
            <p id="N1172A" type="main">
              <s id="N1172C">Qvalis eſſe debeat perfectus metallicus, & quæ
                <lb/>
              contra artem metallicam & metalla atque ipſos me­
                <lb/>
              tallicos uidentur ualere, uel pro eis ſunt, primo li­
                <lb/>
              bro ſatis explicaui: nunc decreui metallicos ampli
                <lb/>
              us informare. </s>
              <s id="N11737">Qui inprimis neceſſe habent ſan­
                <lb/>
              ctè Deum colere, ac ea, quæ dicam, ſcire, &
                <expan abbr="operã">operam</expan>
                <lb/>
              dare ut quoque opus efficiatur rite atque diligenter. </s>
              <s id="N11742">
                <lb/>
              Etenim diuina prouidentia
                <expan abbr="factũ">factum</expan>
              eſt, ut his qui &
                <lb/>
              norunt ea quæ oportet facere, & curant ut perfici
                <lb/>
              poſſint, plerumque omnia ſecunda accidant: inertibus
                <expan abbr="cõtra">contra</expan>
              & qui curam
                <lb/>
              in rebus abſoluendis non ponunt, aduerſa. </s>
              <s id="N11754">Nemo certe ſatis habet omnes
                <lb/>
              artificij metallici partes in animi notione reponere ſine impenſis, quæ faci­
                <lb/>
              endæ ſunt in metalla: uel ſine laboribus quos ſibi ipſe ſumit & ſuſtinet. </s>
              <s id="N1175B">Ita­
                <lb/>
              que ſi quis facultatem habet id quod opus eſt in
                <expan abbr="ſumptũ">ſumptum</expan>
              erogandi, mercena
                <lb/>
              rios, quotquot uult, in operas cuiuſque generis mittet. </s>
              <s id="N11766">Vt quondam Soſias
                <lb/>
              Thracenſis in
                <expan abbr="argẽtarias">argentarias</expan>
              operas miſit mille ſeruos, quos ipſi elocauerat Ni­
                <lb/>
              cias Athenienſis filius Nicerati. </s>
              <s id="N11771">Si nullam
                <expan abbr="impenſã">impenſam</expan>
              facere poteſt, ex omni­
                <lb/>
              bus operibus
                <expan abbr="facilimũ">facilimum</expan>
              quodque ſibi ad
                <expan abbr="efficiendũ">efficiendum</expan>
              eligat. </s>
              <s id="N11782">Ex quo genere hæc
                <lb/>
              duo potiſsimum ſunt, ducere foſſas, &
                <expan abbr="riuorũ">riuorum</expan>
              ac fluminum arenas lauare. </s>
              <s id="N1178B">
                <lb/>
              Nam ex his ſæpenumero
                <expan abbr="colligũtur">colliguntur</expan>
              auri
                <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan>
              : aut lapides nigri, ex qui­
                <lb/>
              bus
                <expan abbr="cõflatur">conflatur</expan>
              plumbum candidum: aut etiam gemmæ. </s>
              <s id="N1179D">Illæ aperiunt uenas,
                <lb/>
              quæ interdum abundant metallis, in ſummo ceſpite inuentis. </s>
              <s id="N117A2">Siue igitur ar
                <lb/>
              te, ſiue caſu in eius manus tales arenæ aut uenæ inciderint, quæſtum ſibi in­
                <lb/>
              ſtituere poterit ſine impendio, et ex paupere diues repente fieri. </s>
              <s id="N117A9">Contrà ue­
                <lb/>
              ro ſi optatis non
                <expan abbr="reſponderũt">reſponderunt</expan>
              , mox de lotione uel foſsione deſiſtere licebit. </s>
              <s id="N117B2">
                <lb/>
              Verum cum unus aliquis rei familiaris
                <expan abbr="amplificãdæ">amplificandæ</expan>
              gratia ſolus facit
                <expan abbr="impẽ­ſas">impen­
                  <lb/>
                ſas</expan>
              in metallum, magni refert ipſum intereſſe operibus, & præſentem uide­
                <lb/>
              re omnia, quæ effici iuſsit. </s>
              <s id="N117C2">Quamobrem aut ad fodinam
                <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan>
              habeat,
                <lb/>
              ut ſe in
                <expan abbr="cõſpectum">conſpectum</expan>
              operarijs ſemper dare poſsit, ſemperque cauere ne quis ſu
                <lb/>
              um munus negligenter exequatur: aut habitet in propinquis locis, ut & cre
                <lb/>
              bro metallicas operas interuiſat, & crebrius ad metallum ſe
                <expan abbr="uenturũ">uenturum</expan>
              , quàm
                <lb/>
              ſit uenturus, operarijs per nuncium ſignificet. </s>
              <s id="N117D9">Etenim ſuo aduentu uel eius
                <lb/>
              denunciatione
                <expan abbr="mercenariũ">mercenarium</expan>
              ferè quenque ſic terrebit, ut
                <expan abbr="nunquã">nunquam</expan>
              non diligen­
                <lb/>
              ter negotium ſuum agat. </s>
              <s id="N117E8">Sed cum inuiſerit
                <expan abbr="metallũ">metallum</expan>
              diligenter operarios lau
                <lb/>
              det, &
                <expan abbr="interdũ">interdum</expan>
              eis det munera, ut & ipſi & alij alacriores ad
                <expan abbr="laborandũ">laborandum</expan>
              fiant:
                <lb/>
              contrà negligentes obiurget atque aliquos ex metallis amoueat, & in eorum
                <lb/>
              locum ſedulos ſubſtituat. </s>
              <s id="N117FD">
                <expan abbr="Quinetiã">Quinetiam</expan>
              dominus ſæpe numero diesnoctesque
                <lb/>
              maneat in metallo. </s>
              <s id="N11805">Quæ non ſit manſio deſidioſa & mollis. </s>
              <s id="N11808">Nam metallici
                <lb/>
              in re familiari augenda diligentis intereſt, frequenter deſcendere in
                <expan abbr="fodinã">fodinam</expan>
              ,
                <lb/>
              & aliquid temporis conferre ad naturam
                <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan>
                <expan abbr="fibrarũque">fibrarumque</expan>
                <expan abbr="cognoſcẽdam">cognoſcendam</expan>
              , </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>