ſecundo cum omnes: tertio, cùm æs aliquandiu fuerit coctum. At ſi æs fue-
rit bonum, recrementa anteaquam opus perficiatur, detrahere neceſſe non
eſt: ſed detracturus recrementa utriuſque follis tigillum deprimat, & ſuper u-
trunque ſtatuat lignum longum cubitum, latum palmum, ſuperiore parte di-
midia exciſum, ut ſub ferreum clauum, poſteriori ligno perforato infixum,
ſubire poſſit. Idem agat, cùm æs perfecte coctum fuerit. Tunc uerò miniſter
laminam remoueat forcipe, longo pedes quatuor, & palmos tres: cuius che
læ circiter pedem longæ ſint: etenim earum pars recta palmos duos & tres
digitos, curuata palmum & digitum. Idem miniſter batillo ferreo maiores
carbones conijciat in foci partem, quæ eſt ad murum, qui alterum murum
ab iniuria ignis tuetur, & eos coaccruet, ac aquis affuſis partim reſtinguat.
Verùm magiſter æs bacillo colurno, etiam in catinum immiſſo bis agitet: po-
ſtea recrementa detrahat rutro: quod conſtat ex ſpatha ferrea lata & acuta,
& alni ligno: ſpatha ſit lata ſeſquidigitum, longa pedes tres: manubrium li-
gneum, in eius parte caua incluſum, longum totidem pedes. At alni lignum,
in quod ſpatha eſt infixa, ſpeciem quandam gerat rhombi, longum uerò ſit
palmos tres & digitum, latum palmum & digitos duos, craſſum palmum.
Mox ſcopis ſumptis cum puluere carbonum, & carbunculis catinum totum
conuerrat, ne æs, priuſquam ei conducat, refrigeretur: tum tertia ſpatha refe
cet recrementa, quæ ad marginem catini adhæſerunt: ea longa ſit palmos du-
os, lata palmum & digitum. Eius manubrij pars ferrea, longa pedem & pal-
mos tres, lignea ſex pedes. Deinde iterum recrementa detrahat de catino: quæ
miniſter nunquam aqua affuſa reſtinguat, ut alia recrementa reſtingui ſolent,
ſed eis paucam aquam inſpergat, & ſinat refrigerari: ſi æs bullauerit, bullas
ſpatha deprimat: tum aquam muro & fiſtulæ affundat, ut tepida defluat in ca-
tinum. Etenim æs, ſi frigida in ipſum calidum ſtatim fuerit infuſa, diſſipatur.
Certe ſi tunc lapillus, uel lutum, uel lignum, uel carbo madidus in id incide-
rit, catinus æs omne, magno cum ſonitu, qualis eſt tonitru, euomit, & quic-
quid tetigerit, lædit, & incendit. Poſt hæc aſſerculum excidendo curuatum
ad priorem catini partem apponat. Is longus ſit pedes duos, latus palmum &
digitos duos, craſſus digitum. Mox æs, quod ineſt in catino, cuneo ferreo
in panes ſecare debet: is longus ſit pedes tres, latus digitos duos, priore par
te ad digitos duos chalybeatus: cuius manubrium ligneum item pedes tres
ſit longum. Hunc autem cuneum aſſerculo curuato imponat, & in ære infi-
xum agitando deprimat: quo modo in uacuum æris ſpacium aqua influit,
& panem à reliquo eius corpore ſeparat. Si æs ſatis perfecte coctum non fu
erit, panes fiunt nimis craſſi, & non facile ex catino eximi poſſunt: quenque
uerò panem mox miniſter forcipe prehenſum & ſublatum in aquam, quam
contineat labrum, immergat: & hunc primum ſeorſim reponat, ut magiſter
eum ſtatim recoquat: nam, quia aliquid recrementi ad eum adhæret, tam per-
fectus non eſt, quàm qui ipſum ſubſequitur. Quin ſi æs non fuerit bonum,
duos priores panes reponat: tum iterum aquam muro, & fiſtulæ affundens
ſecundum panem excindat: quem miniſter item in aqua immerſum, in offi-
cinæ ſolo reponat, eique reliquos omnes, codem modo exciſos, ſuperimpo-
nat. Qui ſi æs fuerit bonum, erunt tredecim aut plures: ſi non fuerit, minus
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib