Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
61 v
62 vi
63
64 viij
65 ix
66 x
67 xi
68
69 xiij
70 xiiij
71 xv
72 xvi
73 xvij
74 xviij
75 xix
76 xx
77 xxi
78 xxij
79 xxiij
80 xxiiij
81 xxv
82 xxvi
83 xxvij
84 xxviij
85 xxix
86 xxx
87 xxxi
88 xxxij
89 xxxiij
90 xxxiiij
< >
page |< < (ciij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div154" type="section" level="1" n="23">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3597" xml:space="preserve">
              <pb o="ciij" file="0159" n="159" rhead="ſachen/ Das dritt bůch."/>
            tumen oder auß einem kraut/ ſo an dem geſtad wachßet/ oder auß der beü-
              <lb/>
            men hartz/ oder auß einerley anderen materey/ ſo zů nidereſt inn dem meer
              <lb/>
            ſein möchte/ entſtande. </s>
            <s xml:id="echoid-s3598" xml:space="preserve">dann es hatt ſeinen vrſprung oben auff/ da dañ die
              <lb/>
            meerkelber whonend. </s>
            <s xml:id="echoid-s3599" xml:space="preserve">doch iſt der waarheit nitt vngemäß/ daß diſes etwas
              <lb/>
            durch den bittumen gemehret werde/ weil er auch deſſen arth iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3600" xml:space="preserve">dann es ha
              <lb/>
            bend die beid ein matery/ namlich ein feißte vnd wol gekochet feüchtigkeit.</s>
            <s xml:id="echoid-s3601" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3602" xml:space="preserve">Es iſt aber auch inn dem Agſtein/ was von dem thier baß gekochet iſt/
              <lb/>
            vnnd minder jrrdiſch/ von wegen deß meers. </s>
            <s xml:id="echoid-s3603" xml:space="preserve">Der bitumen aber hatt mehr
              <lb/>
            jrrdiſch vnnd verbrennets.</s>
            <s xml:id="echoid-s3604" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3605" xml:space="preserve">Der biſem aber ſchmecket baß/ vnnd iſt nitt ſo hert/ dieweil der Sonnen
              <lb/>
            werme den baß kochet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3606" xml:space="preserve">es werdend alle ding faſt ab der kelte herter. </s>
            <s xml:id="echoid-s3607" xml:space="preserve">Es bren
              <lb/>
            nendt aber beid materien/ von wegen der feißte vnnd kochung.</s>
            <s xml:id="echoid-s3608" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3609" xml:space="preserve">Alſo ſeye diſes/ von wöllichem vorgeſagt/ genůgſam eroffnet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3610" xml:space="preserve">Es mögen
              <lb/>
            aber alle Metalliſche ding leichtlicher verenderet werden/ dann die überi-
              <lb/>
            gen Metall. </s>
            <s xml:id="echoid-s3611" xml:space="preserve">dann ſie ſeind vnuollkommener als der Salpeter/ ſaltz/ ſchwä-
              <lb/>
            bel/ bitumen/ chalcant/ chalcitis/ vnnd miſy. </s>
            <s xml:id="echoid-s3612" xml:space="preserve">Es iſt auch das berg gryen
              <lb/>
            dem gemeinen Alun (ſo Rocha genennet wirt) alſo geleich/ daß auß der wä
              <lb/>
            ſchung deß alten Alun/ das Chryſocolla vnnd berg grien entſthet.</s>
            <s xml:id="echoid-s3613" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3614" xml:space="preserve">Dieweil wir von dem Chryſocollen ſo kunſtlich zůbereittet an einem an-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0159-01" xlink:href="note-0159-01a" xml:space="preserve">Chryſocolla.</note>
            deren orth meldung gethon/ wöllend wir yetz von dem nateürlichen reden.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3615" xml:space="preserve">diſes iſt ein waſſerige matery/ wölliche etwan inn dem gold oder ſilbergrů-
              <lb/>
            ben/ auch zů zeytten inn ertzgrůben gefunden wirt/ alſo daß etwan das waſ
              <lb/>
            ſer bey den Metallen iſt weil es jrrdiſch vnnd ſubteil/ vnd die Metall zwin-
              <lb/>
            get zů flieſſen vnnd zůſamen kommen. </s>
            <s xml:id="echoid-s3616" xml:space="preserve">doch iſt diſes ſo man gemeinlich zůſa
              <lb/>
            men liſet voll ſteinlinn vnnd kaath/ zů wöllichem man ſpäck thůt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3617" xml:space="preserve">Alſo wirt
              <lb/>
            ein vermiſchete matery auß kaath vnd ſtein.</s>
            <s xml:id="echoid-s3618" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3619" xml:space="preserve">Es wachſſen aber die ſteinlin im kaat durch das geſotten waſſer/ nitt an-
              <lb/>
            dereſt dann der Salpeter. </s>
            <s xml:id="echoid-s3620" xml:space="preserve">wann er aber kunſtlich zů ſeiner vollkommen-
              <lb/>
            heit gebracht/ iſt er dẽ alat alſo geleich/ das auch die Goldſchmid dardurch
              <lb/>
            betrogen werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s3621" xml:space="preserve">Er hatt gemeinlich ein lange gſtalt/ ſo doch der alat vier
              <lb/>
            eckächt/ oder rotund iſt/ vnnd am geſchmack nitt alſo zůſamen ziehend/ ſon
              <lb/>
            der ein mittel arth vnder dem ſüſſen vñ feißten. </s>
            <s xml:id="echoid-s3622" xml:space="preserve">er macht die Metall ſchmel
              <lb/>
            tzen vnnd füget ſie zůſamen. </s>
            <s xml:id="echoid-s3623" xml:space="preserve">wann man auch diſen brent/ laſſet er
              <lb/>
            minder äſchen dan der alat hinder jhm. </s>
            <s xml:id="echoid-s3624" xml:space="preserve">Es iſt aber ein theil
              <lb/>
            deß Metall/ wie man das in der würckung/ vnnd auß
              <lb/>
            den orthen da er entſpringt/ erlernen mag.</s>
            <s xml:id="echoid-s3625" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>