Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <pb pagenum="107" xlink:href="001/01/117.jpg"/>
            <p id="N1212B" type="head">
              <s id="N1212D">GEORGII AGRICO­
                <lb/>
              LAE DE RE METALLICA
                <lb/>
              LIBER SEXTVS.</s>
            </p>
            <p id="N12134" type="main">
              <s id="N12136">Dixi de uenarum foſsionibus, de
                <expan abbr="puteorũ">puteorum</expan>
              ſtructu­
                <lb/>
              ris, de
                <expan abbr="cuniculorũ">cuniculorum</expan>
              ,
                <expan abbr="foſsarũ">foſsarum</expan>
              latentium,
                <expan abbr="cauernarũ">cauernarum</expan>
              ſub
                <lb/>
              ſtructionibus, de arte menſoris: nunc dicam primò
                <lb/>
              de ferramentis, quibus uenæ ſaxaque
                <expan abbr="excindũtur">excinduntur</expan>
              : de
                <lb/>
              inde de uaſis in quæ conijciuntur globæ
                <expan abbr="terrarũ">terrarum</expan>
              , ſa
                <lb/>
              xorum,
                <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>
              , aliarumque
                <expan abbr="rerũ">rerum</expan>
                <expan abbr="foſsiliũ">foſsilium</expan>
              , ut uel ex
                <lb/>
              trahi uel euehi uel efferri poſsint: atque etiam de ua­
                <lb/>
              ſis aquarijs & canalibus: tum de diuerſi generis ma
                <lb/>
              chinis: poſtremò de malis
                <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>
              , quæ omnia
                <lb/>
              dum
                <expan abbr="deſcribẽtur">deſcribentur</expan>
              accuratius,
                <expan abbr="iterũ">iterum</expan>
              multæ laborandi rationes
                <expan abbr="explicabũtur">explicabuntur</expan>
              . </s>
              <s id="N1217F">
                <lb/>
              Ferramenta
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              ſunt ea, quæ proprio nomine metallici ſic appellant, cunei
                <lb/>
              præterea, laminæ, bracteæ, mallei, bacilla, conti, ligones, uerricula, batilla. </s>
              <s id="N12189">
                <lb/>
              Sed eorum, quæ proprio nomine
                <expan abbr="ferramẽta">ferramenta</expan>
              ſunt, quatuor exiſtunt formæ,
                <lb/>
              quæ ferè non figura, ſed longitudine uel craſsitudine inter ſe differunt: ete­
                <lb/>
              nim
                <expan abbr="omniũ">omnium</expan>
              pars ſumma eſt lata &
                <expan abbr="quadrãgula">quadrangula</expan>
              , ut malleo percuti poſsit: ima
                <lb/>
              in
                <expan abbr="mucronẽ">mucronem</expan>
              deſinit, ut
                <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan>
              &
                <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan>
              duriciam acie diffindat: omnia quo
                <lb/>
              que præter
                <expan abbr="quartũ">quartum</expan>
              ſunt perforata. </s>
              <s id="N121B1">Primùm quidem, quo foſſores quotidie
                <lb/>
              utuntur, longum eſt dodrantem: latum, ſeſquidigitum: craſſum, digitum. </s>
              <s id="N121B6">In
                <lb/>
              ſecundo eſt eadem quæ in primo latitudo, itemque craſsitudo, ſed
                <expan abbr="longũ">longum</expan>
              eſt
                <lb/>
              duos dodrantes, quo foſſores duriſsimas quaſque uenas ſic findunt, ut rimis
                <lb/>
              fatiſcant. </s>
              <s id="N121C3">Tertium eandem quam ſecundum
                <expan abbr="longitudinẽ">longitudinem</expan>
              aſſumit,
                <expan abbr="uerũ">uerum</expan>
              pau­
                <lb/>
              lò latius & craſsius eſt: quo fodiunt ſolum eorum puteorum, qui paulatim
                <lb/>
              colligunt aquas. </s>
              <s id="N121D2">Quartum ferè longum eſt palmos tres & digitum unum:
                <lb/>
              craſſum, digitos duos: ſuprema parte
                <expan abbr="latũ">latum</expan>
              digitos tres, media palmum, ima,
                <lb/>
              ut cætera cuſpidatum. </s>
              <s id="N121DD">Hoc uenas duriores
                <expan abbr="excindũt">excindunt</expan>
              . </s>
              <s id="N121E4">
                <expan abbr="Verũ">Verum</expan>
              primi ferramen
                <lb/>
              ti foramen à ſumma parte diſtat palmum: ſecundi & tertij, digitos ſeptem. </s>
              <s id="N121EC">
                <lb/>
              Quodque uerò circa foramen hinc illincque extuberat, in id indunt manubri­
                <lb/>
              um ligneum: quod altera manu tenent, cùm ferramentum, ad ſaxa applica­
                <lb/>
              tum, malleo feriunt. </s>
              <s id="N121F4">Hæc ferramenta maiora uel minora, prout res hoc po­
                <lb/>
              ſtulat, fabricari ſolent. </s>
              <s id="N121F9">Omnia retuſa fabri ferrarij rurſus, quoad fieri poteſt,
                <lb/>
              acuunt. </s>
              <s id="N121FE">At cuneus plerunque longus eſt palmos tres & digitos duos: latus,
                <lb/>
              digitos ſex: ſumma parte ad palmi altitudinem craſſus digitos tres, deinde
                <lb/>
              paulatim tenuior, ut ima fiat acutus. </s>
              <s id="N12205">Sed lamina alta & lata eſt digitos ſex:
                <lb/>
              ſumma parte craſſa digitos duos, ima ſeſquidigitum. </s>
              <s id="N1220A">In bractea uerò eſt ea­
                <lb/>
              dem, quæ in lamina altitudo & latitudo, ſed admodum tenuis eſt. </s>
              <s id="N1220F">His omni
                <lb/>
              bus, ut proximo libro explicaui, utuntur cum uenas duriſsimas excindunt. </s>
              <s id="N12214">
                <lb/>
              Atque etiam cunei, laminæ, bracteæ modo maiores, modo minores ſolent
                <lb/>
              confici.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>