Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N15743" type="main">
              <s id="N1576F">
                <pb pagenum="197" xlink:href="001/01/207.jpg"/>
                <expan abbr="aquã">aquam </expan>
              infundunt, quanta ſuperat lapidem: atque æs
                <expan abbr="liquidũ">liquidum</expan>
              è catillo in
                <expan abbr="lapidẽ">lapidem</expan>
                <lb/>
              effundunt: ex quo dilapſo globuli minuti fiunt. </s>
              <s id="N1578F">Alij æs
                <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>
              mox fun
                <lb/>
              dunt in
                <expan abbr="aquã">aquam</expan>
              atque agitant uſque eò dum
                <expan abbr="diſſolutũ">diſſolutum</expan>
              abeat in globulos: niſi uerò
                <lb/>
              æs fundatur & ex eo efficiatur bractea, uel in globulos reſoluatur, uel lime­
                <lb/>
              tur,
                <expan abbr="igniũ">ignium</expan>
              ui
                <expan abbr="">non</expan>
              facile liqueſcit in catillo cinereo. </s>
              <s id="N157AC">Quod ſi
                <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>
              non fue
                <lb/>
              rit, omnis labor fruſtra eſt ſuſceptus. </s>
              <s id="N157B5">Eodem
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              modo quo æs in globulos
                <lb/>
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              &
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
              reſoluuntur, ut iuſtiſsimè
                <expan abbr="appẽdi">appendi</expan>
              poſſint. </s>
              <s id="N157C9">Sed redeo ad
                <lb/>
              æris
                <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan>
              . </s>
              <s id="N157D2">Cùm æs iſtis modis
                <expan abbr="præparatũ">præparatum</expan>
              fuerit,
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              ad quodque cen
                <lb/>
                <expan abbr="tumpondiũ">tum pondium</expan>
                <expan abbr="minorũ">minorum</expan>
                <expan abbr="ponderũ">ponderum</expan>
              , ſi fuerit æs quod
                <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>
              & ferri expers eſt, &
                <lb/>
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
              diues
                <expan abbr="argẽti">argenti</expan>
              , adijcito
                <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>
                <expan abbr="ſeſcunciã">ſeſcunciam</expan>
                <expan abbr="maiorũ">maiorum</expan>
                <expan abbr="ponderũ">ponderum</expan>
              : ſi uerò æs
                <expan abbr="plũ­bo">plum­
                  <lb/>
                bo</expan>
                <expan abbr="">non</expan>
              caruerit,
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              : ſi ferri particeps fuerit, duas uncias. </s>
              <s id="N15815">Primò
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
                <expan abbr="plum­bũ">plum­
                  <lb/>
                bum</expan>
              imponito in
                <expan abbr="catillũ">catillum</expan>
                <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>
              : deinde cùm fumare cœperit, adijcito æs:
                <expan abbr="q̊d">quod</expan>
                <lb/>
              unius horæ et quartæ eius partis ſpacio ignis
                <expan abbr="cõſumere">conſumere</expan>
              ſolet unà cum plum
                <lb/>
              bo: id ubi
                <expan abbr="factũ">factum</expan>
              fuerit
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              in fundo catilli
                <expan abbr="cõſpicies">conſpicies</expan>
              : citius
                <expan abbr="tamẽ">tamen</expan>
              ignis u­
                <lb/>
              trunque
                <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan>
              ſi in fornacula
                <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan>
              , quæ aura inſpiratur: ſed ſatius eſt
                <lb/>
                <expan abbr="ſuperiorẽ">ſuperiorem</expan>
              eius
                <expan abbr="partẽ">partem</expan>
                <expan abbr="dimidiã">dimidiam</expan>
              operculo tegere, & fores feneſtratos
                <expan abbr="">non</expan>
              ſolum
                <lb/>
              apponere ad
                <expan abbr="oſtiolũ">oſtiolum</expan>
              ,
                <expan abbr="uerũ">uerum</expan>
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
                <expan abbr="feneſtrã">feneſtram</expan>
              carbone uel lateris portiuncula clau
                <lb/>
              dere. </s>
              <s id="N15875">Quod ſi tale æs fuerit, à quo difficulter
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              ſeparatur, anteaquam
                <lb/>
              igni exploretur in catillo cinereo,
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
              primò
                <expan abbr="inijciendũ">inijciendum</expan>
              eſt in
                <expan abbr="catillũ">catillum</expan>
              fi­
                <lb/>
              ctilem: deinde æs
                <expan abbr="adijciendũ">adijciendum</expan>
              cum modico ſale torrefacto, ut &
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="cõ­bibat">con­
                  <lb/>
                bibat</expan>
              æs, & æs purgetur à recremento, quo abundat. </s>
              <s id="N1589A">
                <expan abbr="Verũ">Verum</expan>
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="candi­dũ">candi­
                  <lb/>
                dum</expan>
              quod
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              in ſe continet, neque ipſum in initio experimenti in
                <expan abbr="catillũ">catillum</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>
              inijcere oportet, ne una cum eo
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              , quod fieri ſolet, conſumat
                <lb/>
              & in
                <expan abbr="fumũ">fumum</expan>
              uertat: ſed
                <expan abbr="poſteaquã">poſteaquam</expan>
              plumbum fumare cœperit in catillo fictili,
                <lb/>
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              id ad ipſum adijcito: quo modo
                <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan>
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
              concipiet
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              , candi
                <lb/>
                <expan abbr="">dum</expan>
              uerò ebulliet, abibitque in
                <expan abbr="cinerẽ">cinerem</expan>
              : qui ligno in tenue ſciſſo remouetur. </s>
              <s id="N158DF">
                <expan abbr="Idẽ">Idem</expan>
                <lb/>
              fit ſi temperatura aliqua, in qua ineſt
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="candidũ">candidum</expan>
              , excoquitur. </s>
              <s id="N158EF">Cùm ue
                <lb/>
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan>
                <expan abbr="cõbiberit">combiberit</expan>
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              , quod erat in plumbo candido, tunc de
                <lb/>
                <expan abbr="">mum</expan>
              in catillo cinereo coquitur. </s>
              <s id="N15909">At
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan>
              , cum quo
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              eſt
                <expan abbr="per­miſtũ">per­
                  <lb/>
                miſtum</expan>
              , primo in catino ferreo, ſuper
                <expan abbr="fornaculã">fornaculam</expan>
                <expan abbr="ardentẽ">ardentem</expan>
              ſtatuto, liqueſcat ſini­
                <lb/>
              to. </s>
              <s id="N15928">Dein ut æs in
                <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan>
                <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan>
                <expan abbr="fũdito">fundito</expan>
              ,
                <expan abbr="">tum</expan>
              ſuper incude malleo percuſſum
                <lb/>
              dilatato, & ex eo
                <expan abbr="bracteã">bracteam</expan>
              efficito: poſtremò in
                <expan abbr="catillũ">catillum</expan>
                <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>
              inijcito:
                <expan abbr="q̊d">quod</expan>
              ex
                <lb/>
                <expan abbr="perimentũ">perimentum</expan>
              dimidiæ horæ ſpacio poteſt perfici. </s>
              <s id="N15952">
                <expan abbr="Vehemẽs">Vehemens</expan>
                <expan abbr="em̃">eum</expan>
              ignis calor ei
                <lb/>
              obeſt: quare non eſt neceſſe neque
                <expan abbr="dimidiã">dimidiam</expan>
              fornaculæ partem operculo tege­
                <lb/>
              re, neque
                <expan abbr="oſtiolũ">oſtiolum</expan>
              eius occludere. </s>
              <s id="N15968">At metalla miſta ſignata, quæ monetæ nomi
                <lb/>
              nantur, hoc modo experimur. </s>
              <s id="N1596D">Nummos
                <expan abbr="argẽteos">argenteos</expan>
              minores ex acerui in fima
                <lb/>
              & ſuprema parte, eiusque laterib. </s>
              <s id="N15976">exemptos primo bene purgato: deinde in
                <lb/>
              catillo triangulari liquefactos uel in globulos redigito, uel ex eis bracteas ef
                <lb/>
              ficito: Maiores uerò qui
                <expan abbr="pendũt">pendunt</expan>
                <expan abbr="drachmã">drachmam</expan>
              ,
                <expan abbr="ſicilicũ">ſicilicum</expan>
              ,
                <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>
              ,
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              dilatato:
                <lb/>
              tum beſſem
                <expan abbr="minorẽ">minorem</expan>
                <expan abbr="globulorũ">globulorum</expan>
              ſumito, uel par bracteæ pondus: itemque alte
                <lb/>
              rum beſſem:
                <expan abbr="utrũque">utrunque</expan>
              uerò ſeparatim charta inuoluito: poſtea duas
                <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>
              par
                <lb/>
              ticulas in duos catillos cinereos prius calefactos inijcito: quanto
                <expan abbr="aũt">aunt</expan>
              mone­
                <lb/>
              ta fuerit precioſior, tanto minore
                <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>
              portione ad
                <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan>
              nobis o­
                <lb/>
              pus eſt: quanto uilior, tanto maiore: etenim ſi bes
                <expan abbr="argẽti">argenti</expan>
                <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan>
                <expan abbr="ſemun­ciã">ſemun­
                  <lb/>
                ciam</expan>
              uel
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              æris in ſe
                <expan abbr="cõtinere">continere</expan>
              dicitur, ad beſſem
                <expan abbr="minorẽ">minorem</expan>
              adijcimus plumbi
                <lb/>
                <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>
              , ſi ex æquis argenti & æris partibus conſtiterit,
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              : ſin in beſſe </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>