Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
641 dlxxxv
642 dlxxxvi
643 dlxxxvij
644 dlxxxviij
645 dlxxxix
646 dxc
647 dxci
648 dxcij
649 dxciij
650 dxciiij
651 dxcv
652 dxcvi
653 dxcvii
654 dxcviij
655 dxcix
656 dc
657 dcl
658 dcij
659 dciij
660 dciiij
661 dcv
662 dcvi
663 dcvij
664 dcviij
665 dcix
666 dcx
667 dcxi
668 dcxij
669 dcxiij
670 dcxiiij
< >
page |< < (dlxix) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div800" type="section" level="1" n="72">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s18102" xml:space="preserve">
              <pb o="dlxix" file="0625" n="625" rhead="ſachen/ Das dreizehend bůch."/>
            am beſten/ ſo vorhin gebraucht worden/ dieweil er weicher vnnd ſubteyler
              <lb/>
            iſt/ vnd das eyſen etwas glantzender machet.</s>
            <s xml:id="echoid-s18103" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s18104" xml:space="preserve">Es möchte yemand diſes zů vylachten/ dañ in ſo kleinem handel von nö
              <lb/>
            ten. </s>
            <s xml:id="echoid-s18105" xml:space="preserve">es iſt aber vngleüblich zů ſagen was großen nutz es bringt/ wann die in
              <lb/>
            ſtrument recht bereittet/ denẽ ſo für vnd für mit ſchreiben vmbghond. </s>
            <s xml:id="echoid-s18106" xml:space="preserve">dañ
              <lb/>
            die arbeit wirt geminderet/ vnd iſt minder verdruß darbey. </s>
            <s xml:id="echoid-s18107" xml:space="preserve">man mag auch
              <lb/>
            mehr außrichten vnd alles luſtiger. </s>
            <s xml:id="echoid-s18108" xml:space="preserve">Du ſolt auch eingedenck ſein daß du al-
              <lb/>
            le geſchirr/ darzů die ſeiden vnd ſchwom̃ zů mehrmalen abweſcheſt/ dann es
              <lb/>
            fallet leichtlich der wůft hinein/ alſo daß die dintẽ nit gern fleüſſet/ dz auch
              <lb/>
            dolckechtig bůchſtaben/ vnd voll wůſt werdend/ wölches dann gar ſchandt
              <lb/>
            lich iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s18109" xml:space="preserve">Alſo ſthet es auch mit den federen. </s>
            <s xml:id="echoid-s18110" xml:space="preserve">es hinderet auch die dürre dintẽ/
              <lb/>
            daß diſes ſo weich nit recht flieſſen mag. </s>
            <s xml:id="echoid-s18111" xml:space="preserve">wann ſie auch zů hert bey einander/
              <lb/>
            fallet etwan ein gantzer klotzen harauß/ vorauß wañ deren vyl iſt/ vnd be-
              <lb/>
            ſcheißt die geſchrifft. </s>
            <s xml:id="echoid-s18112" xml:space="preserve">darum̃ iſt gůt daß du die feder vorhin ſchütteſt ehe dañ
              <lb/>
            du ſchreibſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s18113" xml:space="preserve">es iſt auch gůt daß man/ ſo offt geſchriben/ die federẽ wider trü
              <lb/>
            ckne vnd ſeübere. </s>
            <s xml:id="echoid-s18114" xml:space="preserve">es ſoll der mehrtheil dinten außwendig der federẽ ſein/ o-
              <lb/>
            der hinauß geblaſen werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s18115" xml:space="preserve">dañ wañ deren zů vyl iñwendig/ fallet ſie eins
              <lb/>
            mal hinauß/ vñ verdilcket die bůchſtaben. </s>
            <s xml:id="echoid-s18116" xml:space="preserve">Es ſoll {der} Smirgel/ daran man
              <lb/>
            die meſſerlin wetzet gar dünn/ auch waſſer darbey ſein/ dann wañ er nit ſub
              <lb/>
            teyl vnd dünn/ ſo verderbt er ſie. </s>
            <s xml:id="echoid-s18117" xml:space="preserve">wañ kein waſſer darbey/ mag man wenig
              <lb/>
            außrichten. </s>
            <s xml:id="echoid-s18118" xml:space="preserve">darumb iſt er beſſer (wie geſagt) wann er auß teglichem brauch
              <lb/>
            etwas verſchliſſen iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s18119" xml:space="preserve">dann er höret ſchier ehe auff/ dann er recht möge auß
              <lb/>
            butzen vnd wetzen. </s>
            <s xml:id="echoid-s18120" xml:space="preserve">Alſo iſt es ein andere rechnung zů lernen/ was in einer ye
              <lb/>
            den ſach notwẽdig/ vñ ein andere zů gebrauchẽ/ vñ ein andere wz für vnkõ-
              <lb/>
            lichkeit volget/ wañ man es nit recht braucht/ vnd ein andere die vrſach zů
              <lb/>
            wüſſen warumb etwas nutz oder ſchad ſeye. </s>
            <s xml:id="echoid-s18121" xml:space="preserve">Wölcher vnderſcheid in allẽ din
              <lb/>
            gen/ deren brauch geleert wirt/ gantz nutzlich zů wüſſen iſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s18122" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s18123" xml:space="preserve">Man trücknet alles das ſo geſchribẽ alſo auff/ daß es eintweders für ſich
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0625-01" xlink:href="note-0625-01a" xml:space="preserve">Geſchriben
                <lb/>
              ding zů trück-
                <lb/>
              nen.</note>
            ſelbs trocken wirt/ wölches dann die beſte weyß iſt/ ſo veerr man zeyt vnnd
              <lb/>
            weil darzů hat/ oder bey dem feüwr/ oder mit ſtaub/ o{der} gebülfferet metall/
              <lb/>
            oder anderem papeyr. </s>
            <s xml:id="echoid-s18124" xml:space="preserve">Das papeyr wirt durch das feüwr verletzet/ vnd trü
              <lb/>
            cknet es nit gleichlich. </s>
            <s xml:id="echoid-s18125" xml:space="preserve">das papeyr aber wölches nit geleimbt (dañ man brau
              <lb/>
            chet allein diſes darzů) machet die dinten flieſſen/ vnnd nimmet den bůch-
              <lb/>
            ſtaben vyl von jrer ſchönen geſtalt. </s>
            <s xml:id="echoid-s18126" xml:space="preserve">doch iſt es beſſer wann man an der ande
              <lb/>
            ren ſeyten auff dem papeyr ſchreiben ſoll/ wie hargegen das bulffer vnd der
              <lb/>
            ſtaub dann vnnütz/ ſonſt drücknet er das papeyr gar bald. </s>
            <s xml:id="echoid-s18127" xml:space="preserve">es drücknen auch
              <lb/>
            die ſegſpen/ vnd das ſand/ vnd der gebrant kißling/ wann man den zů bulf
              <lb/>
            fer geſtoſſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s18128" xml:space="preserve">Diſes iſt beſſer dann das ſand. </s>
            <s xml:id="echoid-s18129" xml:space="preserve">vnder dem ſand iſt diſes am be-
              <lb/>
            ſten ſo rein vnnd ſchwartz iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s18130" xml:space="preserve">wann es gebrennet worden/ mag nicht beſſers
              <lb/>
            funden werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s18131" xml:space="preserve">es iſt auch diſes beſſer dann das bulffer ſo von dem metall
              <lb/>
            kommet. </s>
            <s xml:id="echoid-s18132" xml:space="preserve">Vnder diſem wirt für das beſt gehalten/ ſo von dem möſch gefey-
              <lb/>
            let iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s18133" xml:space="preserve">dann ob diſes wol ſchwer/ iſt es doch leichter dann dz ander/ vnd ſcher
              <lb/>
            net mehr. </s>
            <s xml:id="echoid-s18134" xml:space="preserve">wölches die dinten an ſich zeücht/ hanget zů faſt an. </s>
            <s xml:id="echoid-s18135" xml:space="preserve">wölche ſie nit
              <lb/>
            an ſich ziechen/ trücknen langſam vnnd ſeind hert. </s>
            <s xml:id="echoid-s18136" xml:space="preserve">was hert iſt/ dienet nitt
              <lb/>
            wol/ wann man auff der anderen ſeyten ſchreiben ſoll.</s>
            <s xml:id="echoid-s18137" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s18138" xml:space="preserve">Der bůchtruckerey dinten vnnd farb (als vorgeſagt) machet man vonn
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0625-02" xlink:href="note-0625-02a" xml:space="preserve">Bůchtrucke-
                <lb/>
              rey.</note>
            dem růß/ leinſamen/ vnd öl/ alſo wirt ſie geleicher vnnd ſubteyler dann an
              <lb/>
            dere dinten/ darzů gar ſchwartz/ vnd hencket ſich treffenlich faſt an. </s>
            <s xml:id="echoid-s18139" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>